Jahwe
Bóg w judaizmie i chrześcijaństwie
(Przekierowano z Imię Boże)
JHWH (hebr. יהוה) – imię Boga w Biblii hebrajskiej, wymowa rekonstruowana współcześnie przez biblistów jako Jahwe, dawniej powszechnie w formie Jehowa.
Cytaty biblijne
edytuj- Niechaj poznają, że tylko Ty, który sam jeden masz Jahwe na imię, jesteś Najwyższy na całej ziemi.
- Źródło: Biblia Tysiąclecia, Księga Psalmów 83:19
- Bo wasze myśli nie są moimi myślami, a wasze drogi nie są moimi drogami – oświadcza Jehowa.
- Ja ukazałem się Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmocny, ale imienia mego, Jahwe, nie objawiłem im.
- Źródło: Biblia Tysiąclecia, Księga Wyjścia 6:3
- Jehowa jest współczujący i miłosierny, nieskłonny do gniewu i pełen lojalnej miłości.
- Jehowa jest dobry dla każdego, a Jego miłosierdzie widać we wszystkich Jego dziełach.
- Jehowa nie zwleka z realizacją swojej obietnicy, jak to niektórzy sądzą, lecz okazuje wam cierpliwość, bo nie chce, żeby ktokolwiek został zgładzony, ale żeby wszyscy zdobyli się na skruchę.
- Objawiłem się Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmocny, lecz imienia mojego Jahwe im nie objawiłem.
- Źródło: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne Warszawa, Księga Wyjścia 6:3
- Odkąd II wydanie BT z nieznacznymi zmianami weszło do liturgii, głównie w postaci czytań mszalnych, tekst ten nabrał cech poniekąd tekstu oficjalnego. Stąd też Episkopat Polski objął nad nim patronat. I tak zgodnie z uchwałą (…), zakomunikowaną Redakcji Naukowej BT pismem Prymasa Polski z dnia 23 lutego 1976, w niniejszym wydaniu wprowadza się w miejsce wyrazu JAHWE, stosowanego w dwóch pierwszych wydaniach BT, tradycyjne zwroty „Pan” lub „Pan Bóg” czy też „Bóg”, wyjątkiem nielicznych przypadków, gdzie pozostawienie biblijnego imienia Boga jest merytorycznie konieczne (np. Wj 3,14n).
- Źródło: Biblia Tysiąclecia, wyd. III, słowo wstępne
- (…) tym imieniem nazwany jest Bóg Izraela aż 6823 razy [w Pismach Hebrajskich] (…). problem stanowi prawidłowa wymowa biblijnego tetragramu j-h-w-h. Dawniejsi uczeni, opierając się na aktualnej wokalizacji poczynionej przez Masoretów, wymawiali Jehowa(h), natomiast ogół obecnych uczonych wymawia Jahwe(h).
- Źródło: Biblia, przekład KUL-u, dodatek do Księgi Wyjścia, ss. 303, 304.
- Zaufaj Jehowie całym sercem i nie polegaj na własnym zrozumieniu.
Cytaty z poezji
edytuj- Bóg Bogów Jahwe
wspiera mnie nieustannie
w zdobywaniu szczytu
Serca
- W piersi każdego jest Jehowy głos.
- Autor: Józef Szujski
- Źródło: Antologia poezji głupich i mądrych Polaków, wybór Ludwik Stomma, Gdańsk 2000.
Inne
edytuj- Jesteśmy przekonani, że mówiący po grecku Żydzi w dalszym ciągu pisali יהוה w swoich Pismach Greckich. Ponadto jest rzeczą zupełnie nieprawdopodobną, żeby od zwyczaju tego odstąpili pierwsi konserwatywni chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, mówiący po grecku. Chociaż w mniej istotnych wzmiankach o Bogu prawdopodobnie używali słów (…) [Bóg] i (…) [Pan], to jednak opuszczenie tetragramu w samym tekście biblijnym byłoby dla nich czymś zgoła niezwykłym. (…) Ponieważ w dalszym ciągu wypisywano tetragram w kopiach Biblii greckiej będących Pismami pierwszego kościoła, więc należałoby przyjąć, że pisarze N[owego] T[estamentu] zachowywali tetragram w tekście biblijnym, gdy cytowali z Pisma Świętego. (…) Kiedy jednak usunięto tetragram z greckiego S[tarego] T[estamentu], przestał on się też pojawiać w cytatach ze S[tarego] T[estamentu] w N[owym] T[estamencie]. Tak więc gdzieś na początku II stulecia surogaty [określenia zastępcze] wyparły tetragram z obu Testamentów.
- Autor: George Howard (profesor Uniwersytetu Stanu Georgia), „Journal of Biblical Literature”, t. 96, nr 1, marzec 1977, ss. 76, 77.
- Królestwa Izraela [i Judy] były w zasadzie zawsze odrębne, tylko najpierw było królestwo Izraela właśnie ze stolicą w Samarii, które było duże terytorialnie. Jerozolima była podległa jako mało zaludniona, prowincjonalna osada, a z czasem ta prowincja się uniezależniła i stała się niezależnym państwem, zrzucając z siebie to izraelskie zwierzchnictwo. Ale to też ważne – w Jerozolimie pozostała pamięć, że Jahwe nie jest judejski, tylko izraelski. I kiedy będzie budowa takiej monoteistycznej religii z Jahwe, to nie jest to bóg Judy, tylko bóg Izraela, mimo że królestwo Izraela nie istnieje już od dwustu lat.
- Autor: Łukasz Niesiołowski-Spanò
- Źródło: rozmowa Karoliny Głowackiej, Początki judaizmu – z jakich kultów zrodził się potężny Bóg Izraela?, radionaukowe.pl, 6 września 2023.
- Zobacz też: Izrael, Jerozolima
- Mamy bardzo ważne źródła z początku VIII wieku – naczynia z inskrypcjami i rysunkami. Na kilku naczyniach jest sformułowanie: „Dla Jahwe z Samarii i jego Aszery”. Ta para – Jahwe i Aszera – pada tam przynajmniej w dwóch miejscach. Nie mamy wątpliwości, że to są dwa bóstwa, które tworzą jakąś parę. Istnieje dyskusja o identyfikacji tych imion z obrazkami na tych naczyniach ceramicznych. Jest tam np. symbolicznie przedstawione drzewo życia – z obu stron oflankowane zwierzętami, które w wielu miejscach kultury syro-palestyńskiej jest symbolem bogini. (…) Jahwe ma partnerkę i ten kult Aszery rozwija się moim zdaniem bez kłopotu przez cały czas istnienia królestwa Judy i Izraela, czyli do początku VI wieku.
- Autor: Łukasz Niesiołowski-Spanò
- Źródło: rozmowa Karoliny Głowackiej, Początki judaizmu – z jakich kultów zrodził się potężny Bóg Izraela?, radionaukowe.pl, 6 września 2023.
- Zobacz też: Aszera
- Punktem zwrotnym w postrzeganiu Jahwe stała się niewola babilońska w VI w. p.n.e. Babilończycy zniszczyli świątynię, wywieźli z niej artefakty, a więc według ówczesnych standardów Jahwe przegrał, okazał się słabszy niż bóstwo wrogów. To poważne zagrożenie dla kultu. Prorok Ezechiel wymyślił więc coś rewolucyjnego, nową formułę teologiczną: Bóg jest transcendentny, nie potrzebuje fizycznej emanacji. To pozwoliło zachować wierność temu bóstwu, bo ono nie przegrało, ono nas tylko wystawiło na próbę. Wtedy powstaje też koncepcja narodu wybranego, związanego z Bogiem szczególnym przymierzem. (…) Winą za niewolę obarcza się królów, prawa pochodzą już bezpośrednio od Boga, a do ludzi dostają się przez Mojżesza (postać fikcyjna). Wyznawcy Jahwe zachowują więc swoją odrębność (…), ale zmianie ulegają same formy kultu. Religia stała się sprawą rodzinną, ojciec składał Bogu ofiary w imieniu swoich bliskich, pojawiła się też pobożność indywidualna: każdy może modlić się do Boga we własnym domu.
- Autor: Łukasz Niesiołowski-Spanò
- Źródło: rozmowa Karoliny Głowackiej, Początki judaizmu – z jakich kultów zrodził się potężny Bóg Izraela?, radionaukowe.pl, 6 września 2023.
- Zobacz też: judaizm
- Specjalną czcią otaczano „jedyne w swoim rodzaju Imię” (Szem hameforasz) Boga, które objawił On narodowi izraelskiemu, mianowicie tetragram – JHWH
- Autor: A. Cohen, Talmud dla każdego (Everyman’s Talmud)
- Szkoda, ze Bóg, Allach czy Jahwe – mniejsza o imię – nie musi żyć w dzisiejszym świecie. Gdyby żył, do dziś bylibyśmy w raju, a On musiałby rozpatrywać odwołania, apelacje, petycje, podania, rekwizycje sądowe, pozwy i objaśniać na nieskończonej ilości sesji swoją decyzję wygnania Adama i Ewy z Raju, dlatego tylko, że przekroczyli arbitralne, bezpodstawne prawo, jakim był zakaz jedzenia owoców z drzewa wiadomości Dobrego i Złego.
- Postać: Marie
- Źródło: Paulo Coelho, Weronika postanawia umrzeć
- (…) używam słowa Jehowa, ponieważ nie ulega wątpliwości, że to imię właśnie w takiej formie przyjęło się w naszym słownictwie i nie da się go wyrugować.
- Autor: Gustav Friedrich Oehler (niemiecki profesor), Theologie des Alten Testaments, Stuttgart 1882, wyd. II, s. 143.
- Opis: o rozbieżnościach w wymowie teatragramu.
- W naszych przekładach zamiast (hipotetycznej) formy Yahweh posługujemy się formą Jéhovah, (…) która jest bardziej rozpowszechnioną formą literacką, stosowaną w języku francuskim.
- Autor: Paul Joüon (jezuita i naukowiec), Grammaire de l’hébreu biblique, Rzym 1923, przypis na s. 49.
- Opis: o rozbieżnościach w wymowie teatragramu.