Wikicytaty

Hypatia z Aleksandrii

starogrecka matematyczka i filozofka

Hypatia z Aleksandrii (gr. Ὑπατία, ok. 355/370–415) – aleksandryjska filozofka neoplatońska i matematyczka.

Hypatia na obrazie Charlesa Williama Mitchella

O Hypatii

edytuj
  • Chyba ostatnią już postacią, o której warto wspomnieć w związku ze szkołą aleksandryjską, była Hypatia, córka matematyka Theona, sama nauczycielka nauk ścisłych i filozofii. Żyła ona w okresie panowania cesarza rzymskiego Juliana Apostaty, który próbował chronić grecką naukę i bogów greckich przed stale wzrastającą potęgą Kościoła katolickiego. Reakcja, jaka nastąpiła po jego śmierci, doprowadziła w 415 n.e. do wybuchu wielkiej rewolty antygreckiej, zorganizowanej przez biskupa Aleksandrii Cyryla. Rozfanatyzowany motłoch chrześcijański rozszarpał Hypatię i zniszczył resztki biblioteki aleksandryjskiej.
    • Autor: George Gamow, Biografia fizyki, tłum. Barbara Wojtowicz-Natanson, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967, s. 31.
  • Hypatii udało się osiągnąć tak wysoki stopień wykształcenia, że przewyższyła współczesnych sobie filozofów, stała się kontynuatorką wznowionej przez Plotyna filozofii platońskiej i potrafiła wykładać na prośbę zainteresowanych wszelkie, jakie by nie były, doktryny filozoficzne. Dlatego też garnęli się do niej zewsząd ci, którzy chcieli się poświęcić nauce filozofii. Ze względu na zmuszającą do szacunku szczerość i swobodę wypowiedzi, którą zapewniło jej posiadane wykształcenie, umiała mądrze występować także i wobec przedstawicieli władzy, i nie potrzebowała się wstydzić, kiedy się pojawiła wśród mężów; wszyscy nie tylko szanowali ją dla nieprzeciętnej roztropności; ale nawet czuli się onieśmieleni. Otóż tym razem przeciwko niej uzbroiła się zawiść. Ponieważ bowiem dość często spotykała się z Orestesem, fakt ten skłonił ludzi ze sfer kościelnych do wysunięcia oszczerczego oskarżenia, że to właśnie ona stoi na zawadzie i sprzeciwia się nawiązaniu przyjaznych stosunków pomiędzy Orestesem a biskupem Cyrylem. Tak więc ludzie porywczego usposobienia, którym przewodzi niejaki Piotr, lektor [czyli duchowny czytający Ewangelię podczas nabożeństwa], umówiwszy się między sobą upatrzyli moment, kiedy owa niewiasta wracała skądś do domu, i wyrzuciwszy ją z lektyki, zawlekli pod kościół zwany Cezarejon; tu zdarłszy z niej szaty zabili ją odłamkami skorup. Następnie rozszarpawszy ciało na sztuki poznosili poszczególne części na miejsce zwane Kinaron i spalili w ogniu.
    • Autor: Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S.J. Kazikowski, księga VII, rozdz. 15.
  • Podłoże religijne to mit, który rozwijał się od czasów oświecenia i był elementem walki ideologicznej z Kościołem. Naprawdę Hypatia wzięła udział w politycznych zmaganiach między prefektem Egiptu Orestesem i naruszającym suwerenność władzy cywilnej w mieście patriarchą Cyrylem, który – jak pisze Sokrates Scholastyk – prawdopodobnie widział w Hypatii konkurentkę.
  • Sprawcami mordu na Hypatii byli pracownicy szpitali aleksandryjskich, mianowani przez biskupa i jemu podlegli; przewodził im duchowny. Śledztwo nie wykroczyło poza bezpośrednich sprawców, a jego rezultatem był reskrypt cesarski z 5 października 416 r., przekazujący kontrolę nad szpitalami prefektowi. Już w półtora roku później Cyryl odzyskał kontrolę nad tymi ludźmi, którzy stali się jego nieoficjalną policją. Starcie prefekta z biskupem zakończyło się pełnym zwycięstwem tego ostatniego – odtąd żaden przedstawiciel władzy państwowej w Egipcie nie ośmielił się rzucić wyzwania Cyrylowi.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Hypatia_z_Aleksandrii&oldid=549233”