Andrzej Mencwel

polski historyk i krytyk literatury i kultury polskiej, antropolog kultury, eseista, publicysta

Andrzej Mencwel (ur. 1940) – polski historyk literatury, antropolog kultury, eseista, publicysta i profesor nauk humanistycznych.

  • Reforma rolna była w Polsce oczekiwana przez pokolenia chłopów, zwłaszcza bezrolnych, których przed wojną były ponad 2 miliony. Walka polityczna o jej przeprowadzenie toczyła się przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Została częściowo zrealizowana już wtedy. A w pełni – po zakończeniu II wojny światowej. Ta ustawa obowiązuje do dziś, w III RP nie została zniesiona. Tu chodzi o aspekt moralno-społeczny. Te wielkie dobra ziemskie i związane z nimi majątki, które podlegały reformie, zostały wypracowane przez wyjątkowo długo panujące w Polsce pańszczyznę i poddaństwo chłopów. To oznaczało wielowiekowy przymus darmowej pracy, niekiedy zajmującej siedem dni w tygodniu. To był rabunek. Każdy z dziedziców tego ziemiaństwa dochodząc swoich roszczeń powinien się nad tym zastanowić.
Andrzej Mencwel (2004)
  • W żadnym innym chyba europejskim języku socjalizm nie został tak sponiewierany jak w polskim. We francuskim, hiszpańskim czy włoskim jest to słowo, która ma swoją nową i żywotną treść. Nic się nie da zmienić w miejscu lewicy we współczesnej Polsce, jeśli nie odzyska się i nie określi na nowo tego kluczowego słowa i całej związanej z nim struktury ideowej. Trzeba wreszcie skończyć z tym oszukańczym przeinaczeniem, którego dokonano w 1948 r. i które się za nami wlecze. Dlaczego socjalizm jest ciągle identyfikowany z najgorszymi formami stalinowskiego etatyzmu? Przyczyniła się do tego również naiwna wiara w automatyczne rynkowe zbawienie rozpowszechniona przez neoliberałów w latach 90. Oszołomienie to jednak minęło i znowu pojęliśmy, że w kapitalizmie nie dominują akcjonariusze, lecz podział na pracę i kapitał.