Aleksander VI

Aleksander VI (właśc. Rodrigo de Borgia y Borja; 1431–1503) – papież od 1492 do 1503 r.

Postaram się, by tron papieski dostał się kiedyś jemu (Cezarowi Borgii) albo waszej republice.
- Opis: do posła weneckiego Paolo Capello, powierzając swego syna opiece Republiki Weneckiej.
- Źródło: Jakub Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech, wyd. Czytelnik, Warszawa 1961.

O Aleksandrze VI

Aleksander nie miał żadnego szacunku dla swojego urzędu. A kiedy można to powiedzieć o głównym kapłanie chrześcijaństwa w chwili, gdy było ono w zagrożeniu, to powiedziało się to, co najgorsze. Kiedy rozważy się wszystko, Aleksander VI był źródłem olbrzymiego zgorszenia dla Kościoła, a jego życie i charakter wstrząsnęły i naruszyły gmach papieskiego prestiżu. Panował tylko jedenaście lat. Jednak skutek tych jedenastu lat był opłakany i permanentny. Wciąż się go odczuwa.
- Autor: Hilaire Belloc, Herezja reformacji, Wydawnictwo AA, Kraków 2017, s. 49.

Już przy innej okazji wspomnieliśmy, że Aleksander VI Borgia, uważany – być może ze zbytnim uproszczeniem – za przykład niegodziwości moralnej, w jaką popadło papiestwo okresu odrodzenia, był nienagannym nauczycielem wiary. Nawet jeśli zarzuca się mu złe zachowanie, nie można mu odmówić wspaniałego głoszenia doktryny wiary i właśnie tegoż głoszenia doktryny oczekuje się od następców Piotra, powołanego przez samego Jezusa do tej zasadniczej funkcji „utwierdzania braci w wierze”.
- Źródło: Vittorio Messori, Czarne karty Kościoła, przeł. ks. Antoni Kajzerek, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1998, s. 247.

Obrót pieniężny stał się w owej chwili tak ożywiony, że bank Spannocchich, mający w swej pieczy zasoby Borgiów, znalazł się o krok od bankructwa.
- Autor: Maria Bellonci, Lukrecja Borgia, tłum. Barbara Sieroszewska, PIW, Warszawa 1988.
- Opis: o dniach 11 i 12 sierpnia 1492, kiedy konklawe wybrało Rodrigo Borgię na papieża.

Papież ani w dzień Wszystkich Świętych, ani w Dzień Zaduszny nie pojawił się u Świętego Piotra ani w kaplicy z powodu pogorszenia, jakiemu w owe dni podlegał; co jednak nie przeszkodziło mu zgoła w wigilię Wszystkich Świętych, w niedzielę, czuwać aż do dwunastej godziny w nocy pospołu z księciem (Cezarem Borgią), który sprowadził do pałacu kurtyzany i całą noc spędzono na tańcach i zabawie.
- Autor: Francesco Pepi, poseł florencki w Rzymie
- Opis: w liście z 4 listopada 1501 r. do Silvia Savelliego relacjonując orgię z udziałem pięćdziesięciu kurtyzan, która odbyła się w komnatach papieskich.
- Źródło: Maria Bellonci, Lukrecja Borgia, tłum. Barbara Sieroszewska, PIW, Warszawa 1988, s. 281.

Piastując przedtem urząd wicekanclerza i inne godności, Aleksander lepiej niż jakikolwiek członek kurii znał najrozmaitsze źródła dochodu i obdarzony większym talentem do interesów, umiał z nich korzystać. Już w roku 1494 znaleziono pewnego karmelitę, Adama z Genui, który w Rzymie występował przeciwko symonii, zamordowanego we własnym łóżku, a martwe jego ciało pokryte było dwudziestoma ranami. Zdaje się, że bez otrzymania wysokiej zapłaty Aleksander nie zamianował ani jednego kardynała. (…) Natomiast co do zepsucia, które ród ten (Borgiów) doprowadził do najwyższego stopnia, to należy przyznać, że zastał je już był w Rzymie w pełni rozkwitu.
- Autor: Jakub Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech, tłum. Maria Kreczowska, wyd. Czytelnik, Warszawa 1961.

Symbolem degrengolady moralnej stały się rządy rozpustnych papieży renesansu, zwłaszcza Aleksandra VI Borgii, ojca licznych nieślubnych dzieci, łapówkarza, organizującego orgie z prostytutkami i kupczącego urzędami kościelnymi. Po śmierci w Watykanie rozeszła się pogłoska, że był opętany przez diabła, o czym miały świadczyć pośmiertne zmiany zaobserwowane przy jego trumnie.
- Autor: Marcin Dzierżanowski, „National Geographic Polska”, maj 2011.

Teraz oświadczam, że ten Aleksander nie jest papieżem i za takiego nie może być uważany. Pomijając nawet jego najobrzydliwszy grzech symonii, przez który kupił sobie tron papieski, oraz fakt, że każdemu sprzedaje beneficja kościelne, stwierdzam, że nie jest on chrześcijaninem i nie wierzy w istnienie żadnego Boga.
- Autor: Girolamo Savonarola
- Źródło: Adam Ostrowski, Savonarola, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 199.

Twarz zmieniła barwę na kolor owoców morwy lub najciemniejszej tkaniny i pokryta była niebiesko-czarnymi plamami. Nos był opuchnięty, usta wydęły się w tym miejscu, gdzie język zgiął się wpół, a wargi wydały się to wszystko wypełniać. Wygląd twarzy był znacznie bardziej przerażający niż wszystko, co do tej pory widziano. (…) Cieśle przygotowali trumnę nazbyt wąską i krótką, położyli więc mitrę papieża u jego boku, a jego samego zawinęli w stary dywan i wciskali do trumny na siłę pięściami.
- Autor: papieski mistrz ceremonii w latach 1483–1503 Johann Burchard
- Źródło: „National Geographic Polska”, maj 2011
- Opis: opis pośmiertnych zmian zaobserwowanych u papieża.

W sposób zgoła już potworny Cezar izoluje ojca, zamordowawszy brata, szwagra i innych krewnych i dworzan, skoro tylko ich łaski u papieża lub w ogóle ich stanowisko stało się dla niego niedogodne. Aleksander musiał zezwolić na zamordowanie swego najukochańszego syna, księcia Gandii, gdyż sam każdej chwili drżał przed zamachem Cezara.
- Autor: Jakub Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech, wyd. Czytelnik, Warszawa 1961.