Wojna trzydziestoletnia
europejski konflikt w XVII wieku
Wojna trzydziestoletnia – konflikt trwający od 1618 do 1648 r., pomiędzy protestanckimi państwami Rzeszy niemieckiej (wspieranymi przez Szwecję, Danię, Holandię i Francję) a Ligą Katolicką pod przywództwem dynastii Habsburgów.
- Największą rzeź w Europie przed XX wiekiem urządzili chrześcijanie chrześcijanom w imię krzyża podczas wojny trzydziestoletniej (…) Wojna trzydziestoletnia to licząc oględnie 10 milionów ofiar, co na tamtym etapie rozwoju technologii wojennych brzmi imponująco, tym bardziej że zdecydowaną większość tych ofiar stanowiła ludność cywilna. Ludność samych Czech zmalała wówczas z 4 milionów do 600 tysięcy, kiedy przewędrowały tamtędy wojska katolickich Habsburgów (z ich sojusznikami Lisowczykami, którzy wraz ze swoim słynnym księdzem-kapelanem lubili patroszyć wskazanych im wyznawców chrześcijaństwa innej denominacji niż „nasza”). Także tereny nadbałtyckie, gdzie operowali żarliwie luterańscy Szwedzi, straciły wówczas grubo ponad połowę ludności.
Grafika Jacquesa Callota z cyklu Okropności wojny (1632)
- Przez trzydzieści lat bez wytchnienia
Zabijaliśmy w sobie sumienia! – Tak jest!
– Zdobywaliśmy twierdze i miasta! – Tak jest!
– Wyżywaliśmy się na niewiastach! – Tak jest!
– Niemowlęta na halabardach
Poznały, co gniew i pogarda!
– W wypełnionych ciałami okopach
Tak rodziła się Europa! – Tak jest!
(…)
– Teraz, gdy stygną stosy ofiarne
Chcesz, by to wszystko poszło na marne?
– Tak jest.- Autor: Jacek Kaczmarski, Koniec wojny trzydziestoletniej, album Wojna postu z karnawałem (1993)