William Wharton

William Wharton (1925–2008) – amerykański pisarz.

Niezawinione śmierci (1994)

(ang. Wrongful deaths; tłum. Janusz Ruszkowski)

Ci, którzy umierają razem, na zawsze są razem.

Ćpanie to jakby deklaracja, że się przestało wierzyć w samego siebie. Ludzie uzależnieni od narkotyków są podobni do alkoholików. Nie szanują się, chcieliby uciec od samych siebie. To rodzaj psychicznego samobójstwa.

(…) miłość jest kombinacją podziwu, szacunku i namiętności. Jeśli żywe jest choć jedno z tych uczuć to nie ma o co robić szumu. Jeśli dwa, to może nie jest to mistrzostwo świata, ale blisko. A jeśli wszystkie trzy, to śmierć jest już niepotrzebna: trafiłaś do nieba za życia.

Niepamięć jest najbliższym śmierci stanem, którego doświadczają żyjący.

Sprawia mi przyjemność myśl, że może w nocy umarłem i że to właśnie jest śmierć – stan wszechogarniającego spokoju.

[...] śmierć naszych bliskich ma czasem głęboki sens. Może to nauczka dla żywych, żeby się nie trzymali życia aż tak kurczowo i za wszelką cenę.

Franky Furbo

(Poznań : Dom Wydawniczy REBIS, 1996)

Wymyślanie bajek to trudna sztuka. Trzeba być uczciwym wobec swojej bajki. Muszę tak postępować, nawet gdy ty w nią nie wierzysz lub gdy ci się nie podoba, nawet gdy nie podoba się mnie lub sam w nią nie wierzę.

Ptasiek (1978)

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Ptasiek.

(ang. Birdy, tłum. Jolanta Kozak)

Nie ma takiej absurdalnej rzeczy, której by człowiek nie zrobił, próbując nadać życiu sens.

– No, a co później?
– Nic później, Al. Dalszy ciąg życia.
– I to wszystko?
– Jak to: wszystko?
– Tak to się kończy?
– Niezupełnie, Al. Za łatwo by było. Jeszcze nikomu się tak nie udało.
Ale próbować warto.

Ptaki tak samo jak ludzie, od tak dawna żyją w klatkach, że pozapominały masę rzeczy, które powinny im przychodzić naturalnie.

Upodabniamy się do tych, z którymi walczymy. Jak kanibale, którzy zjadają kawałek ciała przeciwnika, aby wchłonąć w siebie jego odwagę.

Spóźnieni kochankowie

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Spóźnieni kochankowie.

(ang. Last lovers; tłum. Krzysztof Fordoński)

Dopiero gdy utraci się jeden z posiadanych darów, zaczyna się doceniać i dostrzegać pozostałe.

Zaskakujące, jak bardzo myśl może wpłynąć na sposób postrzegania świata.

Życie jest zbyt krótkie, zbyt ważne, by je zmarnować.

Tato

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Tato (powieść).

Kochać kogoś, to przede wszystkim pozwalać mu na to, żeby był, jaki jest.
- Źródło: rozdział 20
- Zobacz też: miłość

(…) można tylko albo się zestarzeć, albo umrzeć młodo, trzeciego wyjścia nie ma.
- Źródło: rozdział 23
- Zobacz też: starość

(…) starzy jesteśmy wtedy, kiedy większość ludzi wolałaby, żebyśmy już nie żyli.
- Źródło: rozdział 1

W księżycową jasną noc

(ang. A midnight clear; tłum. Jolanta Kozak)

Ciekawe, co nas upoważnia do myślenia, że jesteśmy tacy cholernie mądrzy. Jesteśmy dobrzy w rozwiązywaniu testów, krzyżówek, gramy w brydża, w szachy, w inne gry, czytamy bez opamiętania – i już nam się wydaje, że jesteśmy Bóg wie czym. Jak na to spojrzeć obiektywnie, to mądre są takie głupki (…).
- Źródło: rozdział 1

Jeszcze za mało się boję. Za bardzo boję się ich, ale za mało siebie samego.
- Źródło: rozdział 1

Kiedy się zacznie myśleć o wszystkim, co mogłoby się zdarzyć; można ześwirować w trymiga.
- Źródło: rozdział 2

Wojskowe myślenie domaga się, żeby wszystko odbywało się zwięźle i klarownie – wszystko oprócz wojen.
- Źródło: rozdział 1

Inne

Bardzo duże znaczenie ma dla mnie Ken Kesey i John Fowles. Oczywiście, Szekspir, ale to, z czym nie mogę się pogodzić, to tzw. filmy szekspirowskie, które z Szekspirem nie mają nic wspólnego.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Brak nam naturalności, krepują nas narzucone nam role, stereotypy, wyobrażenia. Ogranicza to możliwość rozwoju zgodnie z naszymi wewnętrznymi potrzebami, jeżeli kobieta postanawia poślubić mężczyznę, musi poślubić go ze wszystkimi jego wadami i zaletami. Jeśli mężczyzna chce poślubić kobietę, musi zaakceptować ją taką, jaka jest. Jesteśmy różni, bo różni nas płeć.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Byłbyś wiele szczęśliwszy, gdybyś potrafił akceptować rzeczy takimi, jakie są, i starał się korzystać z nich do maksimum

Gdy zaufania brak, duszę przeżera rdza.

Gdzieś muszą być granice. Czas i tak każdemu dołoży, pamiętaj o tym.

Hemingway nie ma nic wspólnego z feminizmem. Traktował kobiety jak przedmioty.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Jak niesione wiatrem nasiona dmuchawców ludzie dryfują bez celu, by spocząć w ziemi.

Jestem przekonany o jednym. Nie można pokochać nikogo, dopóki nie pokocha się samego siebie.

Jeśli będziemy patrzeć daleko w przyszłość, sparaliżuje nas strach.

Kiedy ma się wroga w środku, ma on nad nami przewagę. Przed samym sobą nie można uciec, a ja boję się nawet próbować.

Kobiety są agresywne, ale one muszą być takie. Nie lubię feministek, ale nie twierdzę, że kobiety powinny się godzić na zaszufladkowanie i przypisanie im określonych – kobiecych ról. Czuję się jednak zmęczony widokiem kobiet pragnących za wszelką cenę udowodnić, że potrafią rywalizować ze mną czy innymi mężczyznami.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Kochać kogoś to przede wszystkim pozwalać komuś na to, żeby był, jaki jest.

Lubię Polaków, wzajemnie darzymy się sympatią.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Mam wrażenie, że stosunek do śmierci to niezła miara własnego rozumu.

Mam takie uczucie, jakbyśmy w ogóle nie mieli nic do gadania we własnym życiu: jesteśmy po prostu modelami tego, czym powinniśmy być.

Mężczyźni są dla kobiet jak miejsca na parkingu. Mężczyzna bez kobiety jest jak dom bez okien.
- Men are only parking spaces for women to fill. A man without a woman is a house without windows. (ang.)
- Źródło: Werniks.

Mężczyźni mają takie głupie życie, ciągle bronią swej bezcennej nietykalności, śmiesznego terytorium. Najczęściej obawiają się, że ktoś mógłby odkryć pustkę panującą w środku. Żyją jak gdyby w dekoracjach filmowych, które zwiedzać można w studiach filmowych wytwórni Universal, budują piękne fasady, za którymi rozpościera się pustka, istnieje jedynie front dla turystów.

Miłość jest mieszanką podziwu, szacunku i namiętności.

Muzyka czy literatura może być albo dobra, albo zła, to znaczy tworzona bez dbałości o kontakt z odbiorcą. Nie dzielę sztuki na wysoką i masową. (…) Dzieląc sztukę na dobrą i złą, zwracam uwagę na to, czy jest poruszająca, ekscytująca. Jest w twórcach nieprawdopodobne pragnienie stwarzania napięcia, pragnienie tak silne, że dla osiągnięcia celu tworzą sztuczną rzeczywistość. Taka sztuka mnie nie interesuje.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Myślenie: proces przetwarzania poznania w wiedzę.

Naprawdę widzimy więcej, niż istnieje w rzeczywistości. Widzimy poprzez nasze uczucia, a nie tylko oczami.

Nie ma takiej absurdalnej rzeczy, której by człowiek nie zrobił, próbując nadać życiu jakiś sens.

Nie sądzę, żeby potrafił mnie tu odszukać jakikolwiek listonosz. Zresztą wcale bym sobie tego nie życzył; byłoby to tak samo fatalne jak posiadanie telefonu.
- Źródło: Rubio

Nikt nie wie więcej niż musi wiedzieć. Wszyscy jesteśmy zamknięci w grobach grawitacji.

Odmień swoje życie nie tylko z wiosną, ale również w środku zimy pomaluj oblodzone szybki.

Prawdziwy pechowiec nigdy nie ma pecha.

Szkoda, że tak dużo życia tracimy na różne czynności, które choć są bardzo ważne dla naszej egzystencji, nie pozwalają nam czerpać radości z naszych prawdziwych talentów.
- Źródło: Opowieści z Moulin du Bruit

Śnij w kręgach. Tańcz w ciszy. Wsłuchaj się w wewnętrzny rytm życia. Tonąc w niegaszonym wapnie, łaknij. Nie ustawaj w walce, nie zatrzymuj w tańcu, bo nie usłyszysz muzyki.

To okropne, jak im się łatwo udaje przerobić człowieka, żeby był taki sam jak inni.

W naszej kulturze kobiety cierpią z powodu przypisania ich do określonych ról. Te role niszczą ich wiarę w siebie. Nie chciałbym być na ich miejscu.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

W świetle prawdziwego znaczenia wszystko, co ważne, staje się trywialne, tak jak całe życie wydaje się niczym wobec śmierci.

Wybudowaliśmy dla siebie klatkę – cywilizację – gdyż byliśmy zdolni do myślenia, a teraz musimy myśleć, ponieważ jesteśmy zamknięci w klatce. Wiem, że na zewnątrz jest świat prawdziwy; trzeba tylko wydostać się z klatki.

Wydaję mi się, że lekceważąc sny, większość z nas cenzuruje niejako znaczną część swojego życia.

Za dobrą uważam tylko adaptację książki W księżycową, jasną noc. Reżyser i aktorzy wiedzieli, co chcą o książce powiedzieć. Konsultowali się ze mną, odpowiadali na moje pytania. Z kolei Alan Parker, reżyser Ptaśka, miał swoją własną koncepcję filmu. Nie kontaktował się ze mną. W rezultacie wypaczył sens książki, robiąc z niej sentymentalny sitcom. Wolę trzymać się od tego z daleka, choć nie mogę patrzeć na sprowadzanie wszystkiego do seksu, przemocy i sentymentalizmu.
- Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

Życie to ciągła zmiana, a jeśli nie lubi się zmian, to nie lubi się życia.