Terencjusz

rzymski komediopisarz

Terencjusz (Publius Terentius Afer; ok. 195–ok.159 p.n.e.) – rzymski komediopisarz.

Publius Terentius Afer,
anonimowy portret z IX w. n.e.

Bracia (165 p.n.e.)

edytuj

(łac. Adelphi)

  • Gdy dwaj robią to samo, to nie jest to samo.
    • Si duo faciunt idem, non est idem. (łac.)
    • Źródło: V, 3, 37
  • Wilk w bajce!
    • Lupus in fabula! (łac.)
    • Opis: pol. odpowiednik: O wilku mowa!
    • Źródło: 537

Andria

edytuj
  • Kłótnie kochanków umacniają ich miłość.
    • Amantium irae amoris integratio est. (łac.)
    • Źródło: 555
  • Powiedziano, wykonano.
    • Dictum, factum.
    • Źródło: 2, 3, 7; także Samodręk, 5, 1, 31
  • Ustępliwość przysparza przyjaciół, prawda nienawiść rodzi.
    • Inne tłumaczenia: Schlebianie przysparza przyjaciół, prawda wrogów. / Prawda rodzi nienawiść, ustępliwość przyjaciół.
    • Obsequium amicos, veritas odium parit. (łac.)
    • Źródło: 68
    • Zobacz też: prawda

Eunuch

edytuj
  • Wszechświat, wieczność trzech dni!
    • Heu! universum triduum! (łac.)
    • Znaczenie: Niestety! Całe trzy dni oczekiwania!
    • Źródło: II, I, 17
  • Znam naturę kobiet: kiedy chcesz, odmawiają, kiedy nie chcesz, pragną.
    • Novi ingenium mulierum: nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro (łac.)
    • Źródło: 812

Heauton timorumenos

edytuj
  • Bo to rzeczy są takie, jak duch, co je miewa:
    Kto ich zażywać umie, temu dobre; kto zaś
    Źle ich użyje, temu na złe się obrócą.
    • Źródło: I, 3, 21
  • Trzeba się zająć serio robotą.
    • Ad rastros seriores redit.
    • Źródło: 51, 58

Phormio

edytuj
  • Ile ludzi, tyle zdań.
    • Quot homines tot sententiae: suo' quoique mos. (łac.)
    • Źródło: 454
  • Kto pierwszy, ten lepszy.
    • Potior est, qui prior est. (łac.)
    • Źródło: II, 3
  • Nie rób tego, co już jest zrobione.
    • Actum ne agas. (łac.)
    • Źródło: II, III, 72
  • Silnym los pomaga.
    • Fortis fortuna adiuvat. (łac.)
    • Inne tłumaczenia: Dzielnych los wspomaga. / Szczęście sprzyja silnym. / Śmiałym los sprzyja.
    • Parafraza: Do odważnych świat należy.
    • Źródło: 203
  • I książki mają swe losy.
    • Źródło: Myślę, więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, Antyk, Kęty 1993, ISBN 8386482001, s. 327.
    • Zobacz też: książka
  • Jam Dawus, a nie Edyp.
    • Davus sum, non Oedipus. (łac.)
    • Znaczenie: jestem prostym człowiekiem, nie umiem rozwiązywać zagadek.
    • Źródło: Dziewczyna z Andros, 1, 2, 23
  • Kto połknął żerdź, będzie spał na stojąco.
  • Łatwo wszyscy, gdy jesteśmy zdrowi, dajemy dobre rady chorym.
    • Źródło: Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op.  cit., s. 327.
    • Zobacz też: choroba, zdrowie
  • Nic nie może być gorszego od złych języków.
  • Szczyt prawa jest często szczytem zła.
    • Ius summum saepe summast malitia. (łac.)
    • Źródło: Heauton Timorumenos, 796
  • Wady będą, dopóki będą ludzie.
    • Źródło: Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op.  cit., s. 327.
  • Zakochani są jak szaleńcy.
    • Amantes amentes. (łac.)
    • Wariant: Zakochani z rozumu obrani.
      • Źródło: Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op.  cit., s. 327.
    • Zobacz też: miłość
  • Ze wszystkich moich przyjaciół jestem jedynym, jaki mi pozostał.
  • Zrozumieć – przebaczyć.
    • Cognoscere ignoscere. (łac.)
    • Źródło: Samodręk, 218
  • Życie ludzkie jest jak gra w kości. Jeśli nam się nie dostała do rąk ta kość, którą chcemy, trzeba się starać jak najlepiej wyzyskać tę, która nam była przez los sądzona.
    • Źródło: Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op.  cit., s. 327.