Pucz w Chile 1973

Pucz w Chile 1973 – do którego doszło 11 września 1973 roku, był jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii tego kraju. Jego skutki mają do dziś silny wpływ na politykę chilijską i obecny stan tego państwa.

• Katastrofa chilijska dostarczyła jaskrawej i dramatycznej ilustracji przytoczonego rozumowania: kraj w stanie gwałtownego wrzenia i kryzysu gospodarczego, podzielony niemal równo między trzy obozy polityczne, z lewicą, która nie mogła zdobyć poparcia ani niższych klas średnich, ani nawet całej klasy robotniczej, a której to lewicy część parła ku despotyzmowi rewolucyjnemu. Powstała sytuacja, z której dobrego wyjścia nie było (…). Dyktatura lewicy nie była technicznie możliwa, gdyby zaś była możliwa (czego nie można wykluczyć w innym kraju i nieco innych okolicznościach), mogła była przez mgnienie oka tworzyć złudzenie dyktatury proletariatu, aby rychło przeobrazić się w despotyczne rządy biurokracji jednej zwycięskiej partii i policji. Drugą możliwością była dyktatura militarna prawicy i ta właśnie stała się ciałem.
  • Autor: Leszek Kołakowski, Dylematy zachodniego socjalizmu w: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006, ISBN 8324006257, s. 343.

Pamięć o zamachu

• Oświadczam, że nie ustąpię ze stanowiska i będę bronił wszelkimi dostępnymi środkami władzy, którą powierzył mi naród. Jestem zdecydowany bronić się wszystkimi środkami i poświęcić swe życie, pozostawiając historii wystawienie świadectwa hańby tym, którzy mają siłę, ale nie mają racji.
  • Autor: Salvador Allende, obalony i zabity w puczu prezydent Chile
  • Opis: podczas swego ostatniego przemówienia w dniu 11 września 1973.
  • Źródło: Kazimierz Kozub, Politycy z pierwszych stron gazet, wyd. Iskry, Warszawa 1976, s. 8.

• W tym samym czasie gdy czołgi i samoloty bombardowały La Monedę i prezydencką rezydencję przy ulicy Tomasa Moro, w stolicy i w innych miastach kraju wojsko, karabinierzy i zbiry faszystowskie z organizacji „Partia y Libertad” oraz z innych band reakcyjnych gromili lokale partii ludowych i związków zawodowych, oblegali fabryki i zakłady, strzelali z armat, karabinów maszynowych i pistoletów maszynowych do stawiających im opór ludzi pracy. „Nie żałować nabojów” – brzmiał rozkaz zdradzieckiego generała Pinocheta.
  • Autor: Josif Ławriecki, Salvador Allende, tłum. Ignacy Bukowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976, s. 259–260.

• Zamach stanu w Chile wywołał wielkie wrażenie w świecie. Upadliśmy niżej niż Republika Dominikańska Trujilla, niż Paragwaj Stroessnera czy Haiti Duvaliera. Uważaliśmy się za najbardziej cywilizowanych, a oto nasz kraj stacza się dziś w barbarzyństwo.
  • Autor: Carlos Prats, Dziennik chilijskiego żołnierza, czyli prawo ponad życie (wpis z 27 września 1973), tłum. Alicja Zalewska, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1979, ISBN 8311064067, s. 88.
  • Zobacz też: Dominikana, Rafael Leónidas Trujillo, Paragwaj, Alfredo Stroessner, Haiti, François Duvalier