Nauczycielka

Nauczycielka – opowiadanie Tadeusza Micińskiego z 1896 roku, nagrodzone drugą nagrodą w konkursie literackim Czasu.

• A więc piękno – to właśnie najistotniejszy realizm!
  • Zobacz też: piękno

• Ale drzewo śmiać się może, bo wie, iż na wiosnę okryje się nowymi [liśćmi], a serce ludzkie, obnażone z zieleni, schnie bez nadziei.

• Biedne wy kobiety! miłość wasza jest rozlaniem swego ja w jego ja; jest to pokora niewolnicy; jest to płynięcie bez wioseł i steru za jego cieniem. Biedne wy i szczęśliwe! Bo pozbywacie się dumy osobistej i człowieczeństwa, ale za to zdobywacie coś realnego – macierzyństwo, i wierzycie, że ten, który was całuje, jest Apollinem, i że dziecko będzie półbogiem.

• Człowiek, który cierpi, męczy się życiem a mimo to żyje i walczy dla dobra innych – wzbudza cześć.

• Cóż z tego, choćbym była ładna? Dopiero wtedy cenimy ów dar natury, gdy możemy złożyć w upominku temu, któremu dajemy wszystko i od którego żądamy wszystkiego.

• Czemu istnieje pamięć rzeczy, które powinny znikać, jak sen – bez możności przypomnienia?

• Czy wszyscy mężczyźni są tacy? Nie sądzę – zwierzę jest silne, ale człowiek silniejszy.

• Czy życie musi być pogonią za błędnemi ognikami, wiodącemi na moczary?

• Dziecko nie ma za co być wdzięczne swoim rodzicom, że mu dali życie, bo o niem nie myśleli. Należy kochać tylko matkę, która cierpi dla dziecka, gdy ojciec się bawi.
  • Opis: wypracowanie Zosi Kosteckiej

• Fantazyo, błogosławiona wróżko ludzkości, która tworzysz cieniste ogrody i srebrne fontanny tam, gdzie bez ciebie byłaby posępna, spalona słońcem płaszczyzna! Potępiają cię, że dajesz tylko miraże, jak gdyby życie również nie było mirażem, załamanym w pryzmacie naszej duszy! Tylko, że ten pryzmat jest czasem brudny, zamglony i daje zamiast widm tęczowych szare płachty, a wtedy mówią: „realizm”!
  • Zobacz też: wyobraźnia

• Gdy nie ma celu, wszystkie kierunki są błędne, lub wszystkie dobre.

• Jest to człowiek, któremu przeciwności zapalają wyobraźnię, a zdobycze ją studzą. Kocha, póki kobieta mu nie wyzna, że gotowa iść za nim.
  • Opis: o Konradzie

• (...) każda kobieta ma ogólną potrzebę kochania – ale niekoniecznie własnych dzieci, własnej rodziny.
  • Zobacz też: kobieta

• Kto ma prawo męża oddzielać od żony?
  • Postać: Konrad, majacząc

• O człowieku! choćby wszystko było stracone – ocal przynajmniej swą godność!
  • Zobacz też: godność

• [obowiązek] To jednak wielkie słowo. Gwałtem utrzymuje przy życiu i powoli uzdrawia.
  • Zobacz też: obowiązek

• Milcz serce! Albo się strzaskaj, echowe
  Narzędzie pieśni, bólu, wiecznie drżące
  I obłąkane, niezaspokojone —
  Uderzam ciebie w złości. – Milcz szalone!

• Najgłupsza miłość więcej ma wszechświatowego rozumu, niż najmądrzejszy buddyzm.
  • Postać: Stefka

• Oto moje skarby – rozbite! oto moje marzenia, krwią oblane! oto mój kochanek konający – dla mnie – przeze mnie... Niosłam drogocenną, kryształową czarę, napełnioną winem, moc i wesele dającem, i uroniłam na głazy. Rozprysła w kawały, a napój mnie oblał i purpurowemi kroplami zawisnął na mej duszy...

• On czuł, co się we mnie działo i szeptał: to czasy ubiegłe, żyjmy teraźniejszością smutniejszą, a jednak lepszą.

• – Przede wszystkiem niech pani nie rządzi się wyobraźnią – to piękna droga do zaczarowanych krain, ale w życiu praktycznem zaprowadza nas często tam, gdzie rozum wyjścia nie widzi, a serce zbawienia nie czeka.
  • Postać: Staszecki

• Są namiętności, które przytłumiane z dnia na dzień wybuchają z siłą niezwalczoną i wołają na głos cały: „Krwi i ciała!” Wtedy my za obronę mamy wspaniały, komunałami tapetowany parawan cnoty. Chowamy się zań – i wszystko jest w porządku.

• Śmieszne są te młode żony: przed ślubem jeszcze zachowają pewną zdolność krytyki i myślenia, ale potem – na długie kilka tygodni rozlewają się w jedno jezioro upojenia i dźwięczą monotonną kaskadą miłosnej egzaltacyi.
  • Zobacz też: żona

• Twierdzą, że na kłamstwie można budować szczęście. Ale jeżeli kłamiąc, możemy kogoś zrobić szczęśliwym, za to nigdy siebie.

• – Wszyscy mężczyźni kochają w nas [kobietach] tylko własną przyjemność – szepnęła.
  • Postać: Zosia Kostecka

• Wszystko we mnie skłonne jest do milczenia, nawet wobec siebie samej.

• Zapewne sen jest przedsionkiem do czegoś lepszego.
  • Zobacz też: sen

• Zegar mojej duszy pospieszył się i wydzwania wichrem listopadowym żałobne pieśni, targa gałęźmi obnażonych drzew, szumi liśćmi – to moje zwiędłe pragnienia.

• Życie ma wielką treść i wielkie zadanie. Treścią jest walczyć i poznawać, celem zwyciężać i potęgować w sobie ducha. Miłość ojczyzny, miłość rodziny, są to etapy na wielkiej drodze udoskonalenia.
  • Postać: Mania
  • Zobacz też: życie

• Życie! ty jesteś, jak otchłań morza, w którą im głębiej zstępujemy, tem prościej przedstawiają nam się twory i zjawiska życiowe, a jednocześnie, tem większą czujemy nad sobą potęgę bezmiaru...

Zobacz też:

• Tadeusz Miciński