Jurand ze Spychowa
postać literacka z powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza
Jurand ze Spychowa – postać fikcyjna z powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza, polski rycerz, który po śmierci swej żony staje się pogromcą odpowiedzialnych za jej zgon Krzyżaków; ojciec Danusi.
Maciej Balcar (odtwórca roli Juranda ze Spychowa w rock operze Krzyżacy z 2010 w reż. Marcina Kołaczkowskiego)
O Jurandzie ze Spychowa
edytuj- Ostatnia walka Juranda to jedna z tych Sienkiewiczowskich scen wywołujących zgrozę, wzruszenie i atmosferę wzniosłości. Zhańbiony ojciec wymierza sprawiedliwość i ulega ogromnej przewadze wrogów, nie ginąc jednakże, jak przystało na rycerza – z mieczem w dłoni. Nic nie zostanie mu oszczędzone. Niezwykle silny organizm nie pozwala mu umrzeć w lochach zamku w Szczytnie. Zostaje poddany niewyobrażalnym mękom, które znosi z nadludzką wytrzymałością. Na koniec zaś, pozbawiony oczu, języka i prawej dłoni, musi tułać się jako żebrak po obcej, nieprzyjaznej krainie, sam jeden, bez możliwości nawiązania kontaktu z kimkolwiek. To wszystko staje się dla Juranda próbą, z której – jak biblijny Hiob – wychodzi z podniesionym czołem. Powracając do Spychowa, staje się innym człowiekiem, niemal świętym, spędzającym całe dnie na modłach i bliższym wieczności niż doczesnemu światu. Trzeba było aż tak dramatycznych wydarzeń, by zrozumiał, że zemsta nie jest właściwą drogą. Toteż gdy w jego ręce dostaje się największy z prześladowców jego córki, daruje mu życie, wykazując się ponadludzką wspaniałomyślnością. Jak kiedyś był niedościgniony w zemście, tak teraz jest podobny Chrystusowi w przebaczeniu. Wielkie były jego grzechy, wielka musi być też pokuta.
- Autor: Jarosław Górnicki, Krzyżacy (omówienie powieści dołączone do wydania z filmem Krzyżacy, 1960, reż. Aleksander Ford), Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2010, ISBN 978-83-61809-26-5, s. 38–40.