John Brown

John Brown (1800–1859) – amerykański abolicjonista, który usiłował wywołać powstanie niewolników na Południu Stanów Zjednoczonych.

• Byłoby lepiej dla was, wszystkich mieszkańców Południa, gdybyście przygotowali się do rozwiązania tego problemu (…). Możecie bardzo łatwo się ze mną rozprawić – jestem już niemal martwy – ale ten problem wymaga rozwiązania. Mam na myśli kwestię murzyńską. Do jej zakończenia jeszcze daleka droga.
  • Opis: podczas przesłuchania przed gubernatorem Wirginii.
  • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 247.

John Brown

• Ja, John Brown, jestem pewien, że win tego zbrodniczego kraju nie da się zmyć inaczej niż krwią.
  • Opis: ostatnie oświadczenie przed egzekucją.
  • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 247.

O Johnie Brownie

• Gdyby jego atak był dziełem garstki fanatyków pod wodzą szaleńca, od którego odżegnują się sami niewolnicy, wówczas właściwa procedura polegałaby na zbagatelizowaniu samego incydentu, dyskretnym ukaraniu najgorszych winowajców i ułaskawieniu przywódcy, bądź też wysłaniu go do domu wariatów (…). Podkreślając, że siły, jakimi dysponował Brown, były śmiesznie małe i że atakujący nie mieli żadnych szans na zwycięstwo (…), władze wydały zarazem 250 000 dolarów, aby ich ukarać, a także rozmieściły w okolicy od tysiąca do trzech tysięcy żołnierzy, wywołując tym samym niepokoje w całym kraju.
  • Autor: W.E.B. Du Bois, John Brown

• On sprawi, że szubienica stanie się równie święta jak krzyż.
  • Autor: Ralph Waldo Emerson
  • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 247.

• Piekło jest wybrukowane dobrymi intencjami. Tak było i w tym wypadku. Pragnął, aby ludzie byli wolni i chciał im tę wolność ofiarować. Działał z bronią w ręku. Jak każdy fanatyk, był twardy i bezkompromisowy. Bezwzględny. Jak każdy idealista, zabijał ze świadomością, że czyni dobrze i że Bóg nie omieszka go nagrodzić. Jak każdy święty, oddał życie za sprawę. I jak zawsze w podobnych wypadkach, za jego fanaberie płacili inni. John Brown, postać osobliwa, Spartakus, Mandrin, Juliusz III, apostoł-morderca, bojownik o wolność, spalający się w ogniu wiary w człowieka, zdradzony przez ludzką słabość! (…) Był męczennikiem czy zbrodniarzem? Trudne pytanie. Dowiedziono, iż w jego rodzinie przypadki dewiacji umysłowych zdarzały się często. Wiadomo, że zabijał, ale wiadomo również, że zakładnikom w Harper's Ferry nie stało się nic złego. Pozostał w ludzkiej pamięci. Harlem rozbrzmiewa głosem Armstronga, śpiewającego pieśń ku jego czci; John Brown, Mesjasz czasów buntu.
  • Autor: René Reouven, Słownik zabójców, tłum. Alicja Choińska, Hanna Igalson-Tygielska, Krystyna Osińska, Wydawnictwo Mizar, 1992, s. 74, 75.

• Po krwawej rebelii Nata Turnera w Wirginii i jej brutalnym stłumieniu na Południu jeszcze bardziej zaostrzono środki bezpieczeństwa. Wydaje się, że jedynie ktoś z zewnątrz mógł w tej sytuacji mieć jakieś szanse na zainicjowanie buntu. Tym kimś był John Brown, nieprzeciętnie odważny i zdeterminowany biały abolicjonista, który wpadł na desperacki pomysł, by przejąć federalną zbrojownię w miasteczku Harpers Ferry w stanie Wirginia, a następnie wywołać rebelię na całym Południu.
  • Autor: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 246.
  • Zobacz w Wikipedii: Nat Turner

• Wyobraźmy to sobie: wpółmartwy od ran zadanych mu zaledwie kilka godzin wcześniej, zbryzgany krwią starzec, który ostatnie pięćdziesiąt pięć godzin spędził, leżąc bezsennie i niemal bez jedzenia w zimnie i brudzie, tuż obok martwych ciał swoich dwóch synów, opodal stosu zwłok siedmiu towarzyszy, mając przed oczami obraz pogrążonej w żałobie żony i rodziny, z ciążącym na sercu poczuciem, że zaprzepaścił szansę i marzenie całego swojego życia.
  • Autor: W.E.B. Du Bois, John Brown
  • Opis: o przesłuchaniu, któremu poddano rannego abolicjonistę.