I Brygada Legionów Polskich
I Brygada Legionów Polskich – wielka jednostka piechoty Legionów Polskich.
- Gdy nam ciężko było, umieliście dać osłodę naszego życia, umieliście z taktem, godnym serca polskiego, podkreślać to, co w nas żyło, że byliśmy nie zatraceńcami, nie sługami, ale tymi, którzy bronią własnej ojczyzny. Umieliście zawsze znaleźć w sobie ten takt i wyraźnie powiedzieć, że nas witacie, kochacie i miłujecie, jako żołnierzy polskich. Umieliście wtedy, gdy nad wami, jak nad całą Polską, wisiała ciężka przemoc, tym cięższa, że w bagnet uzbrojona, tym cięższa, że działo się to podczas wojny, z jej dzikimi i ciężkimi prawami, umieliście zdobyć się na podkreślenie, że jeżeli my związani byliśmy z armią obcą, to wy specjalnie nas spośród tej armii obcej wybieracie i specjalnie nas, jako żołnierza polskiego czcicie.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: o pobycie ułanów Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego w lipcu 1915 roku w Lublinie podczas I wojny światowej.
- Źródło: Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, tom V, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 135.
- Podczas tego pierwszego okresu walk I Brygada nabrała doświadczenia, a Piłsudski zaczął być traktowany jak wielki zwycięzca. Jego popularność wśród Polaków gwałtownie rosła. Po klęskach powstań wreszcie pojawili się legioniści, którzy zwyciężają. Takie nastroje znakomicie podsycała propaganda tworzona przez ludzi Piłsudskiego, trzeba przyznać – bardzo skuteczna. (…) Młodzi ludzie zaciągali się do wojska, nawet 14-, 15-letni chłopcy chcieli się bić. Do Legionów zgłosiło się też około 300 kobiet, ale nie mogły służyć razem z mężczyznami, nie zostały przyjęte. Niektóre jednak służyły, ale w męskim przebraniu i nosząc męskie pseudonimy.
- Autor: Andrzej Chwalba
- Źródło: wywiad Mirosława Maciorowskiego, Legiony Polskie, wojsko inne niż wszystkie, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 29 stycznia 2018.
- Zobacz też: Józef Piłsudski
- To były dwa różne wojska, i to pod każdym względem. Wśród oficerów I Brygady dominowali socjaliści, a w II Brygadzie – wojskowi związani z orientacją narodową. Legioniści Piłsudskiego mieli na głowach maciejówki, a ci z II Brygady – rogatywki. Żołnierze z II Brygady oddawali honory całą ręką, ludzie Piłsudskiego, jeśli już w ogóle, to dwoma palcami. II Brygada była lojalna wobec Komendy [austriackiej] i karna, bo jej oficerowie uważali, że żołnierz ma walczyć, a nie politykować. Z kolei I Brygada była rozpolitykowana. Wiosną 1915 r. w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego powstała III Brygada. Większość jej kadry stanowili piłsudczycy, pod względem ideowym była więc bliższa I niż II Brygadzie.
- Autor: Andrzej Chwalba
- Źródło: wywiad Mirosława Maciorowskiego, Legiony Polskie, wojsko inne niż wszystkie, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 29 stycznia 2018.
- Zobacz też: socjalizm, endecja
- [Żołnierze I Brygady Legionów Polskich] bili się znakomicie, a straty ponosili stosunkowo niewielkie, bo żołnierz Piłsudskiego, choć niekarny, to jednak był inteligentny i szybko się uczył. (…) Austriacki oficer gwizdał, ewentualnie machał chorągiewką, a żołnierze na ten znak wyskakiwali z okopów. Natomiast oficerowie legionowi pierwsi z nich wybiegali, wydając komendę: „za mną”, a nie jak austriaccy: „naprzód”. Takie podejście, choć ryzykowne, gwarantowało skuteczność i szacunek żołnierzy.
- Autor: Andrzej Chwalba
- Źródło: wywiad Mirosława Maciorowskiego, Legiony Polskie, wojsko inne niż wszystkie, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 29 stycznia 2018.