Hugo Kołłątaj
polski polityk, publicysta oświeceniowy, pisarz polityczny, katolicki prezbiter, kanonik
Hugo Kołłątaj (1750–1812) – polski duchowny katolicki, podkanclerzy koronny, publicysta oświeceniowy, pisarz polityczny, geograf, satyryk, poeta i historyk.
Hugo Kołłątaj (1791)
O potrzebie reformy państwa (1790)
edytuj(wyd. anonimowo)
- Dwa tylko były przedmioty, które zajęły całe moje życie: poprawa wychowania publicznego i poprawa rządu mojego narodu…
- Słychanaż jest rzecz, aby na końcu ośmnastego wieku, w tym czasie, gdzie niewolnicze narody odważnie swe potargały kajdany, Polska jedna w przeciągu lat dwóch, (…) została się bez rządu, bez wolności, bez pewnej nadal egzystencyi?
- Źródło: O potrzebie reformy państwa Kołłątaj anonimowo
Inne
edytuj- Czy biały, czy czarny niewolnik, czy pod przemocą niesprawiedliwego prawa, czy pod łańcuchami jęczy, człowiek jest i w niczym się od nas nie różni
- My siejemy ze łzami, ale potomkowie nasi zbierać będą w radości…
- Opis: w Warszawie w 1794.
- Źródło: Lucyna Bełtowska, 200. rocznica śmierci Hugona Kołłątaja, „Alma Mater” nr 144, luty 2012, s. 73.
- Nie mamy fortec, kraj nasz na wszystkie strony otwarty, nie może być inaczej zasłoniony, tylko piersiami obywatelów.
- Opis: o reformie wojska.
- Niech będzie rolnik co do osoby i rąk swoich zupełnie wolny, lecz niech będzie poddany prawu, które własna na niego wkłada potrzeba.
- Źródło: Oddajmy chłopu wolność z Listów anonima (…), 1788
- Polacy! Ośmielcie się, aby raz być narodem, a narodem prawdziwie wolnym.
- Prawdziwą żądzą człowieka jest nie mieć dobrego wychowania.
O Hugonie Kołłątaju
edytuj- Pierwszy ruch i popęd nadał Kołłątaj, przez umiejętne wynalezienie ludzi, przez zachęcenie ich do pracy i trudów, przez korzystanie z ich myśli, rady i wiadomości, co jest szacownym i rzadkim urzędnika publicznego przymiotem.
- Autor: Jan Śniadecki
- Źródło: Ryszard W. Gryglewski, Odrodzenie wydziału lekarskiego w dobie reform Kołłątajowskich, „Alma Mater” nr 150, październik 2012, s. 40.
- Wiwat, Maj, piękny Maj,
Wiwat, wielki Kołłątaj!- Autor: anonim, Mazurek 3 maja (Witaj majowa jutrzenko), 1791
- Źródło: Wacław Panek, Gaude, Mater Polonia, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1990, s. 59.