Franciszek Józef I

Franciszek Józef I (1830–1916) – cesarz Austrii, król Czech, Chorwacji i Węgier w latach 1848-1916.

• A ja ojca pańskiego znałem. Był także starostą, tylko w Grazu. Ależ panie, ja dziadka pańskiego znałem, był sekretarzem sądu najwyższego już wtedy, kiedy wstąpiłem na tron… Trzydzieści tysięcy koron. Jakaż to ogromna kwota… Ale to już czwarte pokolenie, które u mnie służy. Zobaczę, co się da zrobić.
  • Opis: gdy zrozpaczony ojciec oficera, zadłużonego na dług honorowy w wysokości 30 000 koron, został o szóstej rano wysłuchany przez Franciszka Józefa I.
  • Źródło: Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, ISBN 8301125829, s. 313.

Franciszek Józef I

• Czyżbym nie miał już żadnej młodości?
  • Opis: dowiedziawszy się, że zostanie cesarzem.
  • Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Franciszek Józef I w: Andrzej Szwarc, Marek Urbański, Paweł Wieczorkiewicz, 100 postaci, które tworzyły historię Polski, wyd. Świat Książki, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa 2000, ISBN 837311288X, s. 315.

• Dlaczego teraz?
  • Opis: ostatnie słowa
  • Źródło: Gabriele Praschl-Bichler, Prywatne życie cesarza Franciszka Józefa

• Jeśli już monarchia idzie na dno, to powinna przynajmniej uczynić to z godnością.
  • Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Franciszek…, op. cit., s. 316.

• Mam zaufanie do moich ludów, które podczas wszystkich burz zawsze skupiały się w jedności wokół mego tronu… Mam zaufanie do Wszechmogącego, który da zwycięstwo mojemu orężowi.
  • Opis: zakończenie wydanego przez Franciszka Józefa I manifestu Do moich ludów ogłoszonego w dniu 29 lipca 1914.
  • Źródło: Grzegorz Jaszuński, Ostatni monarchowie, wyd. Czytelnik, Warszawa 1975, s. 179.

• Moje dzieci, zostawiam wam zadanie niemal ponad siły.
  • Opis: na łożu śmierci do następcy tronu Karola i jego żony Zyty.
  • Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 186.

• Moje postępowanie w stosunku do krajów serbskich dyktują mi obowiązek i przezorność, wywołane zaciekłą i pełną nienawiści wrogością, którą żywią w tych krajach wszystkie klasy, nie wyłączając odpowiedzialnych przedstawicieli władzy… Postanowiłem stanowczo sprzeciwić się całą energią wszelkim ewentualnym działaniom agresywnym, do których może ich popchnąć wciąż wzrastające zuchwalstwo w pogoni za chimerycznymi mrzonkami, które, niestety, sugerowano im z niejednej strony. Nie było jeszcze przykładu, żeby którekolwiek wielkie mocarstwo, dbające o swą godność i swoje interesy, wykazało tyle cierpliwości, ile my wykazujemy wobec bezczelnej prowokacji naszych maleńkich sąsiadów.
  • Opis: odpowiadając listownie na pogróżki wojenne cara Rosji Mikołaja II Romanowa zredagowane przez ministra spraw zagranicznych Aleksandra Izwolskiego.
  • Źródło: Grzegorz Jaszuński, Ostatni monarchowie, wyd. Czytelnik, Warszawa 1975, s. 178.

• Nic nie zostało mi oszczędzone.
  • Opis: dowiedziawszy się o zabójstwie Elżbiety zwanej „Sissi”, swojej żony.
  • Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Franciszek…, op. cit., s. 317.

• Niech pan naprzód włoży frak.
  • Opis: odprawiając lekarza, który wskutek pośpiechu przybył do łoża Franciszka Józefa I nieubrany, gdy ten pewnej nocy dostał nagle ataku serca.
  • Źródło: Karol Mórawski (wybór i opracowanie), Anegdoty i facecje o ludziach wielkich i sławnych, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2002, ISBN 8305132587, s. 59.

• Nie wiem, muszę się wpierw porozumieć z cesarzem niemieckim…
  • Opis: zapytany na łożu śmierci, jakie jest jego ostatnie życzenie.
  • Źródło: Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard (oprac.), Wiek XX w źródłach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 8301127104, s. 57.

• No cóż! Zaraz muszę nadejść nowe wiadomości! Telegrafujcie! Telefonujcie! Trzeba za wszelką cenę dowiedzieć się czegoś więcej!
  • Opis: na wieść o zamachu na swą żonę Elżbietę Bawarską.
  • Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, wyd. Muza, Warszawa 2014, s. 238.

• No, no. Jak się jest głodnym, to się nie kradnie, tylko siada do stołu i je!
  • Opis: w trakcie jednej z wizyt w więzieniach, wypowiedziane do aresztanta skazanego za kradzież bochenka chleba.
  • Źródło: Karol Mórawski (wybór i opracowanie), Anegdoty i facecje o ludziach wielkich i sławnych, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2002, ISBN 8305132587, s. 59.

• Wolę, abyś była szczęśliwa z dala ode mnie niż nieszczęśliwa przy mnie.
  • Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, op. cit., s. 233.

O Franciszku Józefie I

• Cesarz Franciszek Józef był typowym biurokratą; nie opuszczając swych apartamentów, podejmował najważniejsze decyzje dotyczące rozległej naddunajskiej monarchii; opierał się przy tym na czystej teorii, która nie miała najmniejszego związku z praktyką. Wybierał się wprawdzie w podróż po kraju, kiedy gdzieś zapowiadano wojskowe manewry, ale mentalnością swoich podwładnych zajmował się równie mało jak myślami i uczuciami kobiet z najbliższego otoczenia. W innym przypadku musiałby zauważyć to, na co zwrócili uwagę nauczyciele jego małej wnuczki Elżbiety, że jest to dziecko nieprzeciętnie uzdolnione. Dla cesarza Elżbieta była śliczną, maleńką osóbką, która swoim wdziękiem oczarowała dziadka. Spełniał jej każde życzenie, niczego nie był jej w stanie odmówić.
  • Autor: Sigrid Maria Grössing, Kobiety za kulisami historii, tłum. Barbara i Daniel Lulińscy, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002, ISBN 8311095914, s. 105.

• Z przyjemnością przestawał w towarzystwie gajowych i strzelców, doskonale porozumiewając się z nimi w miejscowym dialekcie, cieszył się z sukcesów strzeleckich.
  • Autor: Stanisław Grodziski
  • Źródło: Ludwik Stomma, Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, Wydawnictwo Literatura Net Pl, Gdańsk, ISBN 8392364546, s. 134.