Adam Schaff

Adam Schaff (1913–2006) – polski filozof marksistowski, do 1956 zdeklarowany stalinista, następnie zwolennik eurokomunizmu.

Jak układać i wygłaszać przemówienia

(Biblioteczka pepeerowca, wykład wygłoszony w Centralnej Szkole PPR 16 sierpnia 1945, Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, Warszawa 1945)

Doskonałym sposobem przekonania słuchaczy, zwłaszcza jeśli są to nasi przeciwnicy jest powoływanie się na uznane przez nich autorytety. Wtedy bowiem instynktowna ich opozycja przeciw naszemu stanowisku znajduje swą przeciwwagę w uznanym przez nich autorytecie jeśli naturalnie, wywody tego autorytetu idą po linii naszych argumentów. Jeżeli na przykład reakcja walczy dziś przeciw granicom na Odrze o Nissie, by w ten sposób osłabić Polskę demokratyczną, jaki argument może być lepszy dla ludzi o endeckich sympatiach, aniżeli zapatrywania Dmowskiego.

W jednej ze swych bajek-opowieści (…) Szczedryn maluje typ biurokraty pyszałka, bardzo ograniczonego i tępego, ale bezgranicznie zarozumiałego i gorliwego. Gdy (…) wytracił tysiące mieszkańców, spalił dziesiątki miast i zaprowadził w ten sposób „ład i spokój” w „powierzonym” mu kraju, rozejrzał się wokoło i spostrzegł na horyzoncie Amerykę, kraj (…) mało znany, w którym istnieją (…) jakieś swobody, które bałamucą lud i gdzie państwem rządzą za pomocą innych metod. (…) spostrzegł Amerykę i oburzył się: co to za kraj, skąd on się wziął, jakim to prawem istnieje? Oczywiście, przypadkowo odkryto go przed kilkoma wiekami, ale czyż nie można go z powrotem zakryć, żeby po nim nawet śladu nie zostało? I powiedziawszy to, napisał rezolucję: „Zakryć z powrotem Amerykę”!
Wydaje mi się że panowie z „Deutsche Diplomatisch-Politische Korrespondenz” są jak dwie krople wody podobni do szczedrynowkskiego biurokraty. Panom tym ZSRR od dawna już jest solą w oku. Dziewiętnaście lat stoi ZSRR jak drogowskaz, zarażając duchem wyzwolenia klasę robotniczą całego świata i wywołując wściekłość wrogów klasy. robotniczej. I oto (…) ZSRR nie tylko po prostu istnieje, ale nawet rośnie, i nie tytko rośnie, ale nawet kwitnie, i nie tylko kwitnie, ale nawet układa projekt nowej Konstytucji, projekt podniecający umysły budząc nowe nadzieje w klasach uciskanych. Jakżeż po tym wszystkim nie mają się oburzać panowie z niemieckiego organu półoficjalnego? Co to za kraj wrzeszczą, jakim to prawem istnieje, i jeśli go odkryto w październiku 1917 roku, to dlaczego nie można go z powrotem zakryć, żeby po nim nawet śladu nie pozostało? I powiedziawszy to, postanowili: zakryć z powrotem ZSRR, obwieścić wszem i wobec, że ZSRR jako państwo nie istnieje, że ZSRR – to nic innego, jak tylko zwykłe pojecie geograficzne!

Pora na spowiedź (1993)

Powtarzam: „Solidarność” władzy nie wygrała, lecz otrzymała ją w podarunku i to faktycznie z rąk Moskwy. Że ja majaczę? Że chcę odjąć chwałę kombatantom i nie wiem co mówię? Słyszę już te głosy. Panowie, spokój, ja wiem i to z drobnymi szczegółami, wiem od bezpośrednich aktorów tych wydarzeń. (…). Inżynierem tej całej zabawy był gen. Kiszczak, on wymyślił Okrągły Stół (to był oryginalny wkład Polski do projektu Gorbaczowa), on namawiał.
- Źródło: s. 152–153

Puszczony w ruch mechanizm międzynarodowej konkurencji, w ramach panującego na świecie ustroju eksploatacji, przede wszystkim krajów biednych przez bogate, działa spontanicznie kierując świat ku katastrofie. (…) kraje plebejskie, czy wywodzące się z nich grupy terrorystyczne, zaczną się posługiwać szantażem atomowym (…) Gdzie gwarancja, że wkrótce fanatycy religijni czy polityczni, nie uczynią tego samego (nawet jako kamikadze, świadomie popełniając samobójstwo), celowo niosąc w ten sposób choroby i śmierć. Północ musiałaby zgodzić się na nowy podział produktu globalnego na Ziemi, aby wydobyć Południe z obecnej zapaści materialnej (…). [Alternatywą będzie] bunt mas w świecie głodu i nędzy, który zmiecie z powierzchni Ziemi istniejące na nim obecnie porządki.
- Źródło: s. 96, 97, cyt. za: „Zielone Brygady”

Inne

Dlaczego twierdzę, że w Marcu [1968] szło o „zbrodnię na zamówienie”, jak w powieściach Agathy Christie? Gdyż przyczyną główną tej niesłychanej sprawy była potrzeba stworzenia w Polsce atmosfery takiego zamętu, który, w ramach wymuszonej emigracji ludności pochodzenia żydowskiego, pozwalał na szmuglowanie za granicę – Izrael stanowił tylko etap podróży w takich wypadkach, jeśli nie była możliwa emigracja wprost do kraju docelowego na Zachodzie – nowych rezydentów radzieckiej siatki szpiegowskiej, co było konieczne dla Związku Radzieckiego wobec „spalenia się” jego starej siatki. To była główna przyczyna tego tornado.
- Źródło: Książka dla mojej żony (2001)
- Zobacz też: Agatha Christie, Izrael

Do marksizmu dostałem się nie przez książki, lecz przez serce. Bo do marksizmu trzeba mieć serce.
- Źródło: wywiad dla „Euro VIP”, 2000, dostęp 13 listopada 2006

Jestem agnostykiem, ale to w zasadzie twoja wina, Panie Boże, bo nie dałeś mi łaski wiary.

Jeżeli mamy mówić o naszej idei socjalistycznej, to występując przed przeciętnym słuchaczem nie należy zaczynać od trustów, monopoli itp., lecz zaczniemy od konkretnych faktów np.: „Towarzysze, ostatnio w naszej prasie codziennej czytaliśmy, jak to w angielskim przemyśle wojennym zwolniono miliony ludzi, jak to w Ameryce przewidują wzrost bezrobocia do 10 milionów”. Tym faktom przeciwstawimy to, co widzimy w Związku Radzieckim. To każdy zrozumie i takie fakty najlepiej wprowadzają w temat.

Proszę pamiętać: ja jestem starym komunistą i jedynym na świecie, który opisał teorię komuno-faszyzmu i objaśnił, co to jest.

Uczmy się od Stalina, czym i jaka powinna być filozofia.
- Źródło: Stalinowski wkład w filozofię marksistowską, „Myśl Filozoficzna” nr 2 (8), 1953, 43–85, 81.

Warunkiem całkowitego zwycięstwa światopoglądu marksistowsko-leninowskiego w Polsce jest, między innymi, przezwyciężenie wpływów ideologicznych obcych klasowo kierunków filozoficznych. Idzie tutaj w pierwszym rzędzie o filozofię tomistyczną, a więc filozofię o wyraźnym obliczu fideistycznym, która jest oficjalną filozofią szkół katolickich.
- Źródło: Narodziny i rozwój filozofii marksistowskiej (1950)