Zhang Heng

chiński uczony i artysta

Zhang Heng (78–139) – chiński uczony i artysta: astronom, matematyk, wynalazca, poeta i malarz.

  • Niebo podobne jest do jajka, a ziemia do żółtka jajowego, które samotnie przebywa w jego wnętrzu. Niebo jest wielkie, a ziemia jest mała. Wewnątrz i na zewnątrz nieba znajduje się woda. Niebo obejmuje ziemię jak skorupka jajka obejmuje żółtko. Zarówno niebo, jak i ziemia unoszą się i utrzymują w swoim miejscu dzięki swej energii życiowej. Unoszą się one na wodzie… Niebo obraca się wokół ziemi jak koło wozu wokół osi. Obraca się tak stale bez zatrzymania. Jego kształt jest całkowity i obejmujący, stąd nazywane jest „obejmującym niebem” (hun-t’ien).
    • Źródło: System obejmującego nieba
  • Słońce jest jak ogień, a Księżyc jak woda. Ogień daje światło, a woda odbija je. Stąd jasność Księżyca pochodzi od odbijania światła słonecznego, a ciemność Księżyca bierze się z przesłaniania Słońca. Strona zwrócona do Słońca jest jasna, a odwrócona – ciemna. Planety także mają naturę wody i odbijają światło. Światło dobywające się ze Słońca nie zawsze dociera do Księżyca będąc nieraz przesłaniane przez Ziemię – to nazywa się „an-xu”, zaćmienie Księżyca. Kiedy podobnie staje się z planetą mówimy o przesłanianiu; kiedy Księżyc przecina drogę Słońca dochodzi do zaćmienia Słońca.
    • Źródło: Joseph Needham, Science and Civilisation in China: Volume 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth, Cambridge University Press, 1959, s. 414.