Sun Zi

Sun Zi (ok. VI w. p.n.e.) – chiński myśliciel i filozof.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

A

Aby uniknąć tego, co silne, trzeba uderzać w to, co słabe.

Armia zginie, jeśli nie ma zaopatrzenia, jeśli nie ma żywności i jeśli nie ma pieniędzy.

B

Bądź nadzwyczaj drobiazgowy, aż do sztywnej formalności. Bądź niezwykle tajemniczy, aż staniesz się niezgłębiony. W taki sposób możesz stać się panem losu swego przeciwnika.

C

Ci, którzy pierwsi staną na polu bitwy i oczekują wroga, są wypoczęci. Ci, którzy przybywają na pole ostatni i od razu przystępują do walki, są wyczerpani. Dlatego mądry wojownik sprawia, by wróg przyszedł do niego, natomiast sam nie udaje się do innych.

Ci, którzy potrafią postępować niekonwencjonalnie, są nieskończeni niczym niebo i ziemia, niewyczerpani niczym wielkie rzeki. Gdy nadchodzi ich koniec, zaczynają się znowu, jak dni i miesiące. Umierają i rodzą się na nowo, niczym cztery pory roku.

Ci, którzy prowadzą armię umiejętnie, nie zrywają żołnierzy dwukrotnie i nie szukają dla niej żywności trzykrotnie.

Człowiek bez strategii, który lekceważy sobie przeciwnika, nieuchronnie skończy jako jeniec.

D

Dobra armia powinna przypominać zwinnego węża, który uderza ogonem, gdy zaatakowano jego głowę, głową – gdy zaatakowano ogon, oraz zarówno głową, jak i ogonem, gdy uderzono go w środek. Czy armia może być zwinna jak wąż? Może. Nawet ludzie, którzy się nie lubią, pomagają sobie w kłopotach, gdy płyną na tej samej łodzi.

Dobry wojownik staje tam, gdzie nie będzie można go pokonać, i nie przeoczy żadnej słabości przeciwnika.

Dowodzenie to kwestia inteligencji, wiarygodności, sprawiedliwości, odwagi i autorytetu.

Droga oznacza sprawienie, by ludzie mieli ten sam cel, co ich przywódca, aby dzielili z nim własne życie i własną śmierć, nie bojąc się niebezpieczeństw.

Działaj po rozważeniu sytuacji. Ten kto jako pierwszy zrozumie znaczenie odległości, zwycięży -taka jest zasada zbrojnej walki.

Działania armii opierają się na podstępach; posuwa się ona naprzód, gdy jest to korzystne, i zmienia się, rozpraszając i jednocząc na nowo.

Działania wojskowe są ważne dla narodu – stanowią podstawę śmierci i życia, sposób przeżycia i zniszczenia, ich przestudiowanie jest zatem niezbędne.

G

Gdy chcesz atakować armię, oblegać miasto lub zabić kogoś, musisz najpierw zdobyć wiedzę o broniących generałach, ich gościach, strażnikach ich bram i ich sługach. Niech zajmą się tym twoi szpiedzy.

Gdy generał nie potrafi ocenić sił przeciwnika, atakuje wroga górującego liczebnie lub silniejszego oraz nie pojmuje wartości bojowych własnych ludzi, wtedy przegrywa.

Gdy masz atakować blisko, przygotowuj się tak, jakby czekała cię długa droga; gdy chcesz atakować daleko, czyń tak, jakbyś wybierał się jedynie w krótką podróż. Zwab wroga nadzieją korzyści i pokonaj go przez zaskoczenie.

Gdy nieprzyjaciel da ci okazję przerwania szeregów, korzystaj z tego natychmiast. Daj im, o co się prosili i starannie przewiduj ich posunięcia. Utrzymuj dyscyplinę w swych szeregach i przystosuj własne postępowanie do działań wroga, by wpłynąć na wynik wojny. Najpierw powinieneś być jak nadobna dziewica, przed którą wróg otworzy drzwi, a potem jak wypuszczony z klatki królik, którego wróg nie może wyrzucić.

Gdy prędkość rwącego nurtu staje się tak wielka, iż woda może przenosić kamienie, widać siłę impetu. Gdy szybkość lotu sokoła jest taka, że może on uderzyć i zabić ofiarę, widać potęgę dokładności. Podobnie jest z dobrymi wojownikami.

Gdy reguły prowadzenia wojny pozwalają przewidzieć pewne zwycięstwo, przystąpienie do walki jest bez wątpienia właściwe, nawet jeśli władca nie życzy sobie żadnej bitwy. Jeśli reguły wojny przepowiadają porażkę, właściwe jest powstrzymać się od walki, nawet jeśli władca pragnie wojny.

Gdy teren obfituje w nieprzebyte parowy, kotliny, miejsca zamknięte, pułapki i rozpadliny, należy szybko opuścić tę okolicę nie zbliżając się do przeszkód. Sam zawsze trzymam się z dala od nich, tak by mój wróg musiał się do nich zbliżyć. Staję twarzą do przeszkód, by wróg musiał odwrócić się do nich plecami.

Gdy znasz niebo i ziemię, zwycięstwo jest niewyczerpane.

Generał zmienia swe działania i modyfikuje swe plany, aby inni nie mogli się ich domyślić. Zmienia swoją postawę i porusza się okrężnymi drogami, aby inni nie mogli przewidywać jego ruchów.

I

Istnieje pięć rodzajów szpiegów: szpieg miejscowy, szpieg wewnętrzny, szpieg podwójny, szpieg martwy i szpieg żywy. Szpieg miejscowy jest zatrudniany spośród mieszkańców danego miejsca. Szpieg wewnętrzny wywodzi się z nieprzyjacielskich oficerów. Szpieg podwójny to przekupiony szpieg wroga. Szpieg martwy podaje przeciwnikowi nieprawdziwe informacje. Szpieg żywy wraca do swego pracodawcy, by przekazać mu informacje.

J

Jest pięć sposobów na zwycięstwo:
– Wiedzieć kiedy walczyć, a kiedy nie walczyć.
– Umieć wykorzystać różnice w liczebności wojsk obu stron.
– Sprawić, by od szeregowca po władcę wszyscy mieli wspólny cel.
– Być gotowym, aby zaatakować nieprzygotowanego wroga.
– Posiadać generała, który jest zdolny oraz władcę, który się nie wtrąca.
- Źródło: Sztuka wojny

Jeśli nie znasz planów swoich rywali, nie stworzysz dobrych przymierzy.

Jeśli znasz siebie i swego wroga, przetrwasz pomyślnie sto bitew. Jeśli nie poznasz swego wroga, lecz poznasz siebie, jedną bitwę wygrasz, a drugą przegrasz. Jeśli nie znasz ni siebie, ni wroga, każda potyczka będzie dla Ciebie zagrożeniem.

K

Kiedy nieprzyjaciel atakuje, cofamy się;
kiedy nieprzyjaciel zatrzymuje się, nękamy go;
kiedy nieprzyjaciel chce uniknąć bitwy, atakujemy;
kiedy nieprzyjaciel uchodzi, następujemy za nim.
- Źródło: Sztuka wojny

Kiedy walczysz za granicą, używaj lokalnych przewodników.

L

Ludzie, którzy mówią pokorne słowa, nasilając przygotowania do wojny, mają zamiar zaatakować. Ludzie, którzy mówią pewnie i posuwają się agresywnie naprzód, mają zamiar się cofać.

Ludzie, którzy przychodzą po pokój bez zawierania traktatu, spiskują.

M

Mądry generał usiłuje wyżywić swoich ludzi z ziemi nieprzyjaciela. Każdy buszel jedzenia odebranego wrogowi wart jest dwudziestu przyniesionych z domu.

N

Na wojnie chodzi o zwycięstwo, nie o upór.

Nie ma nic trudniejszego niż walka zbrojna.

O

Otoczony, obmyślaj plany. Zagrożony śmiercią, walcz.

P

Poprowadzenie żołnierzy do walki tak, by działała siła ich rozpędu, jest jak staczanie z góry głazów lub pni. Gdy żołnierze są umiejętnie prowadzeni do bitwy, ich rozpęd jest niczym impet spadających głazów. Oto jest siła.

Porządek dla powstrzymania wichrzycieli, spokój dla uciszenia zgiełkliwych – oto panowanie nad sercem.

Poznanie innych i poznanie siebie to zwycięstwo bez ryzyka. Poznanie otoczenia i poznanie sytuacji to zwycięstwo całkowite.
- Zobacz też: poznanie

Przeto winno się atakować bez szukania chwały, wycofywać bez unikania niesławy, jedynie chronić ludzi z korzyścią także dla władcy, pełniąc w ten sposób zaszczytną służbę dla kraju.

R

Rosną w siłę ci, którzy czekają na wroga ciągnącego z daleka, wypoczęci oczekują zmęczonych, najedzeni oczekują głodnych.

S

Są drogi, którymi nie należy podążać, armie, których nie należy atakować, fortece, których nie należy oblegać, terytoria, o które nie należy walczyć, zarządzenia, których nie należy wykonywać.

Szybcy jak wiatr, spokojni jak las, zapalczywi niczym ogień, niewzruszeni jak góry, niepoznani jak ciemność, gwałtowni niczym piorun – tacy winni być żołnierze.

Szybkość jest duszą wojny, wykorzystaj swoje szanse zanim przeciwnik osiągnie gotowość. Korzystaj z tych dróg, które będą dla niego zaskoczeniem.

T

Tak jak strumień szuka swojej drogi w górach, tak wytrwały strateg odnajduje błędy i słabości wroga by odnieść zwycięstwo.

Teren należy oceniać pod względem odległości, łatwości lub trudności przebycia, rozmiaru i bezpieczeństwa.

Traktuj swoich żołnierzy jak ukochane dzieci, a z chęcią zginą wraz z Tobą. Lecz jeśli staniesz się dla nich tak łagodny, że nie będziesz w stanie wysłać ich do bitwy, tak dobry, że nie będziesz w stanie nimi dowodzić, tak niepewny, że nie zdołasz zaprowadzić porządku, staną się bezużyteczni, jak rozpuszczone dzieci.

Traktuj swoich żołnierzy jak własne dzieci, a pójdą za tobą w najgłębsze doliny. Patrz na nich jak na własnych ukochanych synów, a będą stać przy tobie choćby do śmierci.

Twoim celem musi być zdobycie wszystkiego bez zniszczenia czegokolwiek.

U

Unikanie walki z uporządkowanymi szeregami wroga i zaniechanie atakowania wielkich formacji to sztuka adaptacji. Zasadą działań wojskowych jest nie stawać twarzą do wysokiego wzgórza i nie stawiać czoła tym, którzy wysokie wzgórze mają za plecami.

Uwieńczeniem formowania armii jest osiągnięcie braku formy. Gdy nie ma formy, szpiedzy niczego nie wyszpiegują, a wróg nie ułoży swej strategii.

Użyj skromności, by wzbudzić we wrogach pychę. Zmęcz ich wymykaniem się. Wywołaj wśród nich rozłam. Gdy będą nieprzygotowani, zaatakuj i bądź tam, gdzie cię nie oczekują.

W

W czasach niedostatku broń się, atakuj w czasach obfitości.

W dawnych czasach zręczni wojownicy najpierw czynili się niezwyciężonymi, a potem szukali słabości swoich przeciwników.

W obliczu zagłady twoi żołnierze przetrwają; w obliczu śmiertelnego zagrożenia – przeżyją. Gdy ludzie znajdą się w niebezpieczeństwie, będą w stanie walczyć o zwycięstwo.

W wyrównanym terenie zajmuj pozycje zapewniające łatwość manewru, utrzymując wyższe obszary z prawej strony tyłów, niższe – przed sobą, a najwyższe – za sobą.

Walcz zbiegając ze wzgórza, a nie wspinając się na nie.

Z

Z tego powodu żadnego żołnierza nie traktuje się tak dobrze, jak szpiega, żaden nie otrzymuje nagród równie bogatych, jak szpiedzy, i żadna sprawa nie jest otoczona taką tajemnicą, jak praca szpiegów.

Zauważenie zwycięstwa, gdy jest ono widoczne dla wszystkich, to nie sztuka. Podniesienie włosa nie wymaga wiele siły, dostrzeżenie Słońca i Księżyca nie wymaga ostrego wzroku, zaś usłyszenie pioruna nie wymaga czujnego słuchu.

Znajomość przyszłości nie może być uzyskana od duchów, z astrologii ani obliczeń. Trzeba ją uzyskać od ludzi, którzy znają stan sił wroga.

Zwycięska armia najpierw wygrywa, a potem dąży do walki. Pokonana armia najpierw walczy, a potem dąży do zwycięstwa.

Zwycięski generał prowadzi swych ludzi do bitwy, jakby kierował wielką powódź do głębokiego wąwozu. Wszystko jest sprawą formacji.

Zwyciężają ci, którzy wiedzą, kiedy walczyć, a kiedy nie.

Zwyciężają ci, którzy z wyprzedzeniem przeprowadzają w swojej kwaterze kalkulacje, uwzględniając jak największą liczbę czynników. Pobieżne kalkulacje oznaczają porażkę. A co dopiero ich brak!