Pogrom w Jedwabnem: Różnice pomiędzy wersjami

 

==Inne==

* Autor omawianej publikacji nie odrzuca w zupełności innych czynników niż nienawiść na tle rasowym, niemniej w swoich analizach niemal zupełnie je pomija lub nie dostrzega ich rangi. Tymczasem to właśnie te zmienne czynniki, a zwłaszcza sytuacyjne, z okupacją sowiecką jako taką, zasługują na wnikliwą analizę. Przemawia za tym szereg argumentów, a jednym z ważniejszych jest postawa ludności polskiej wobec Żydów na Białostocczyźnie i w regionie łomżyńskim we wrześniu 1939 i czerwcu – lipcu 1941 r. W pierwszym z okresów – mimo że na skutek działań wojennych i szybkiego wkroczenia Niemców pojawiła się doskonała okazja do „wyrównania rachunków” ze (w opinii Autora) „znienawidzonymi sąsiadami” – Polacy nie przyłączyli się do brutalnych represji stosowanych przez okupantów wobec Żydów i na pewno nie dążyli do ich mordowania. Dwa lata później sytuacja wyglądała zupełnie inaczej, tzn. miejscowa ludność polska wykazywała wiele wrogości wobec ludności żydowskiej, co znalazło swój wyraz m.in. w bezpośrednim udziale jej niektórych przedstawicieli w zbrodniach dokonanych na Żydach w Jedwabnem, Radziłowie i ok. trzydziestu innych miejscowościach regionu. Nie rozstrzygając kwestii przyczyn tak wyraźnej zmiany nastawienia Polaków, bez trudu można zauważyć, że klucza do wyjaśnienia tego zjawiska należy poszukać w czasie okupacji sowieckiej.

** Autor: [[Marek Wierzbicki]], ''Niewyjaśnione pogromy'', „Kwartalnik Historyczny”, 121, 2014, 2, s. 411.

** Opis: O sytuacji w rejonie wymienionych miejscowości po 22 VI 1941 r.

** Autor: [[Edmund Dmitrów]], ''Oddziały operacyjne niemieckiej Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa a początek zagłady Żydów w Łomżyńskiem i na Białostocczyźnie latem 1941 roku'', [w:] ''Wokół Jedwabnego'', red. P. Machcewicz, K. Persak, t. 1: ''Studia'', Warszawa 2002, s. 344.

 

* Książka Grossa spowodowała otwarcie części społeczeństwa, ale to otwarcie okazało się, poza nielicznymi wyjątkami, dość powierzchowne, na poziomie konstatacji, że było takie miasteczko jak Jedwabne, że się działy straszne rzeczy w tym miasteczku, bo specyficzne warunki, że powinniśmy o tym pisać w podręcznikach. A niestety, w sprawach stosunków polsko-żydowskich jest tak, że zawsze coś puka od dołu, jest gorzej i gorzej. To nie było jedno specyficzne miasteczko. Akurat tam zabili wszystkich Żydów, a w innych „tylko” niektórych, albo wszystkich, ale po prostu było mało i nie zwróciło to takiej uwagi, albo zabijano po wojnie tych, którzy nie wracali w obstawie policji.

** Autor: [[Zvi Rav-Ner]], ambasador Izraela w Polsce

** Źródło: Jakub Medek, ''Rocznica kainowej zbrodni w Jedwabnem'', „Gazeta Wyborcza”, 11 lipca 2011

 

* NKWD aresztowało do września 1940 r. w Jedwabnem nie tylko Polaków, ale także Żydów, za działalność antysowiecką i kontrrewolucyjną. (…) Antysemicka teza „Żyd = bolszewik” w świetle danych nie znajduje potwierdzenia. Co bowiem z nich wynika? Gdy się bowiem zestawi 37 300 Polaków zamieszkujących rejon jedwabieński w 1940 r. z 757 zatrzymanymi działaczami polskich organizacji politycznych i porówna z 1400 Żydami mieszkańcami rejonu miasteczka Jedwabne oraz zatrzymanymi 94 żydowskimi działaczami politycznymi Bundu i ruchu syjonistycznego, to łatwo obliczyć, że Polaków zatrzymano 2 proc. w stosunku do całej polskiej ludności rejonu, a Żydów 6 proc. w stosunku do całej żydowskiej ludności rejonu. W rejonie Jedwabnego zatem w wyniku aresztowań i wysiedleń prowadzonych przez sowieckie NKWD Żydzi w swojej społeczności ponieśli większe straty niż Polacy.