→Filozofia nowej muzyki: +
m drobne techniczne |
|||
Linia 3:
==''Filozofia nowej muzyki''==
<small>(PIW, Warszawa 1974, tłum. Fryderyka Wayda)</small>
* Antyartystyczne dzieło sztuki jest czymś zbliżonym do aktu poznania. Muzyka Schönberga krąży wokół poznania; właśnie to zawsze gorszyło ludzi bardziej niż dysonanse: stąd narzekania na intelektualizm.
** Źródło: s. 170.
* Dodekafonia jest równie polemiczna jak dydaktyczna. Jej polemiczność jednak dotyczy obecnie już zupełnie innych problemów niż te, które niegdyś zmobilizowały nową muzykę przeciw muzyce powagnerowskiej — a więc nie dotyczy już autentyczności i nieautentyczności, patetyczności i rzeczywistości, „absolutności“ i programowości, lecz utrzymania standardów technicznych w obliczu nadciągającego barbarzyństwa. Jeśli dodekafonia postawi tamę temu barbarzyństwu, to już uczyni dosyć, choćby sama nie dotarła do krainy wolności. Pokaże przynajmniej, jak można się z barbarzyństwem nie solidaryzować — chociaż wobec powszechnego już dziś solidaryzmu nawet i jej wskazówki mogą zostać nadużyte w imię solidaryzowania się. Mimo wszystko jednak dodekafonia, ten niemiłosierny Samarytanin, podeprze swym mocarnym ramieniem walące się doświadczenie muzyczne.
** Źródło: s. 162.
Linia 11 ⟶ 14:
* Jako artysta Schönberg przywraca ludziom wolność sztuki. Kompozytor-dialektyk unieruchamia dialektykę.
** Źródło: s. 169.
* Pojęcie „autentycznego” dzieła sztuki u Benjamina pokrywa się w znacznym stopniu z pojęciem utworu zamkniętego. „Aura” to niezakłócony kontakt części z całością, stanowiący o spójności dzieła. Teoria Benjamina podkreśla historiozoficzny aspekt sprawy, a pojęcie utworu zamkniętego — jej podstawy estetyczne. Te zaś pozwalają na wnioski, których historiozofia w zasadzie nie wyciąga. To bowiem, co dzieje się z utworem zamkniętym lub auratycznym w chwili jego rozpadu, zależy od stosunku tego rozpadu do poznania. Jeśli rozpad jest ślepy i nieświadomy, dzieło pada ofiarą masowej sztuki reprodukcji technicznej. To że w tej masowej sztuce wszędzie straszą strzępki „aury”, jest nie tylko zewnętrznym zrządzeniem losu, ale także wyrazem ślepej trwałości form — wynikłej zresztą z ich uwikłania we współczesne stosunki polityczne. Jeśli natomiast utwór stanie się dziełem poznawczym, staje się zarazem krytyczny i fragmentaryczny. Zgodne są w tym wszystkie utwory, mające szanse przetrwania: Schönberg i Picasso, Joyce i Kafka, a także Proust. Pozwala to chyba z kolei na pewną spekulację historiozoficzną: utwór zamknięty jest burżuazyjny, utwór mechaniczny odpowiada faszyzmowi, utwór fragmentaryczny swą całkowitą negatywnością symbolizuje utopię.
** Źródło: s. 171-172.
==''Minima Moralia, Refleksje z poharatanego życia''==
| |||