Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej: Różnice pomiędzy wersjami

** Autor: [[Jakub Prawin]]

** Źródło: [http://wyborcza.pl/alehistoria/1,121681,20147019,dreczenie-kartuskie-historia-z-ii-rzeczypospolitej.html Mikołaj Kwiatkowski ''Dręczenie kartuskie. Historia z II Rzeczypospolitej''], wyborcza.pl, 30 maja 2016.

 

* Jeśli chcecie się dowiedzieć,<br />Jak w Berezie było siedzieć:<br />Ani siedzieć, ani leżeć, biegiem marsz!<br />(…)<br />To nie żarty, to nie hece,<br />Komendanci to są spece<br />W katowaniu, w mordowaniu<br />– biegiem marsz!

* Motywem wewnętrznym, (...) który skłonił polskie władze omawianego okresu do utworzenia obozu koncentracyjnego, były nasilające się akcje terrorystyczne ze strony ukraińskich nacjonalistów skupionych w OUN (...).

** Autor: [[Michał Szreffel]], ''Bereza Kartuska jako przykład więzienia politycznego'', „Studia Iuridica Toruniensia”, VI (2010), s. 211.

 

* Powołanie zgodnie z rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 czerwca 1934 r. miejsca odosobnienia w Berezie Kartuskiej spotkało się z żywą reakcją uświadomionej politycznie części społeczeństwo polskiego. Z wyjątkiem obozu sanacyjnego wszystkie inne ugrupowania polityczne wypowiedziały się negatywnie o pomyśle stworzenia obozów izolacyjnych. Wytykano władzom państwowym pogwałcenie elementarnych praw zagwarantowanych w konstytucji marcowej z 1921 r. Argumentowano, że czasowe zawieszenie praw obywatelskich może nastąpić dla całego obszaru państwa lub wybranej jego części tylko wówczas, gdy zachodzi zagrożenie wybuchu wojny lub knowań spiskowych, zmierzających do obalenia konstytucyjnego porządku państwa. Zarządzenie takie może wydać Rada Ministrów, jednak musi ono być natychmiast, jeżeli sejm obraduje, zatwierdzone przez posłów. W innym przypadku sejm powinien zebrać się w celu zatwierdzenia tego dekretu w ciągu 8 dni. Żaden z tych warunków, jak argumentowała opozycja, nie został spełniony, zarówno nie było mowy o przygotowaniach do zamachu stanu, jak i sam dekret wydany został z ewidentnym naruszeniem praw konstytucyjnych.<br />Również uchwalona 24 kwietnia 1935 r. nowa konstytucja prawnie nie przewidywała istnienia obozu odosobnienia. Władze sanacyjne generalnie nie uznały zasadności krytyki prowadzonej przez opozycję i w konstytucji kwietniowej zawarły prawie identyczny zapis, mówiący o zasadach zawieszenia swobód obywatelskich jak w konstytucji marcowej z 1921 r.