Obóz Narodowo-Radykalny: Różnice pomiędzy wersjami

'''[[w:Obóz Narodowo-Radykalny|Obóz Narodowo-Radykalny]]''' – skrajnie prawicowe ugrupowanie polityczne o charakterze faszystowskim, założone w 1934 przez młodych działaczy Obozu Wielkiej Polski.

* Była to ideologia socjalnarodowa, jak określali ją sami twórcy. (…) Ustrój ten przewidywał zlikwidowanie różnic klasowych, a na to miejsce zjednoczenie całego narodu wokół ideologii Organizacji Wewnętrznej [ONR „ABC”]. Jednym z najważniejszych punktów programu OW było wyeliminowanie i likwidacja mniejszości narodowych. Za mniejszości najbardziej niebezpieczne i wrogie uznano Niemców, Ukraińców i Żydów. (…) Mieli być ustawowo wysiedleni poza granice, a jednostki znane z działalności na szkodę narodu miały być zlikwidowane.

** Autorka: [[Lucyna Kulińska]]

** Autor: Rafał Sierchuła, historyk IPN

** Źródło: L. Kulińska, M. Orłowski, R. Sierchuła, ''Narodowcy. Myśl polityczna i społeczna obozu narodowego w Polsce w latach 1944–1947'', Warszawa-Kraków 2001, s. 134.

 

* Falanga, będąca grupą niezbyt liczną i nie piastującą też nigdy władzy, stała się w Polsce pewnego rodzaju punktem odniesienia przy ocenianiu innych ruchów ideowo-politycznych, jako formacja radykalna, a nawet jedna z najbardziej skrajnych.

** Autor: Bogumił Grott

 

* Istotniejsze znaczenie miało podjęcie 14 kwietnia 1934 r. działalności przez Obóz Narodowo-Radykalny (ONR), wzorujący się, zarówno jeśli chodzi o program, jak i działalność, na rozwiązaniach faszystowskich. Wśród jego twórców znajdowali się głównie działacze warszawscy, m.in. Jan Mosdorf, Henryk Rossman, Bolesław Piasecki, Tadeusz Gluziński i Jan Jodzewicz. Odrzucali oni tradycyjne wzorce działalności, np. parlamentarnej, na rzecz „akcji bezpośredniej”, zaostrzenia walki z żydostwem, komunizmem i masonerią. Podkreślając wyjątkowe znaczenie katolicyzmu, narodu i państwa, opowiadali się za tworzeniem zhierarchizowanych struktur organizacyjnych i społecznych, domagali się zdecydowanego rozwiązania problemu mniejszości narodowych.

** Autor: [[Bogumił Grott]]

** Źródło: [http://grott.info/wp-content/uploads/2016/07/Grott-nacjonalizmy_2010-05-17.pdf#page=53 ''Nacjonalizmy jako problem badawczy we współczesnej Polsce'', [w:<nowiki>]</nowiki> ''Różne oblicza nacjonalizmów'', red. B. Grott, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2010, ISBN 9788376880198, s. 81].

 

* Od czego by nie zaczynali, kończyli na Żydach. Ich program dla Polski da się streścić do jednego: wszystko będzie dobrze, jak się pozbędziemy Żydów.

** Zobacz też: [[antysemityzm]]

 

 

* Postulaty środowiska OP-ONR rozwoju samorządności i postaw obywatelskiego myślenia o państwie nie miały nic wspólnego z inspiracjami totalitarnymi tak często przypisywanymi ONR przez krytyków. Działacze obozu niechętnie odnosili się też do pomysłów krępowania swobody obywatelskiej metodami państwa policyjnego, na co wpływ miały zapewne ich osobiste doświadczenia: niemal każdy doświadczył aresztowania, dłuższego lub krótszego uwięzienia lub pobytu w Berezie Kartuskiej. Odrzucali oni też modne w Europie w latach trzydziestych XX w. koncepcje totalitarne, wzorowane na systemach Włoch i Niemiec. Sami narodowi radykałowie często podkreślali, że u podstaw ich światopoglądu, odwrotnie niż w faszyzmie, leży dążenie do podporządkowania państwa narodowi. Państwo miało być formą, przestrzenią rozwoju, naród zaś jego treścią. Zachowywano więc równowagę, gdyż oba elementy wzajemnie się uzupełniały. Było to zatem zaprzeczenie systemu faszystowskich Włoch.

 

* Program ONR był bliski pod wieloma względami programowi OWP, co uwydatniało się szczególnie w odniesieniu do koncepcji polityczno-ustrojowych. Znacznie dalej natomiast odbiegał od programu SN, aczkolwiek istniejące rozbieżności dotyczyły raczej kwestii drugorzędnych.

** Autor: Jacek M. Majchrowski, [http://rcin.org.pl/Content/51995/WA303_71196_A507-DN-R-8–3_Majchrowski.pdf ''Obóz Narodowo-Radykalny – okres działalności legalnej'', „Dzieje Najnowsze”, 8, 1976, nr 3, s. 64].

 

 

 

* W atmosferze fermentu ideowego „młodzi” działacze przedstawili strategię nowej myśli nacjonalistycznej. Dla „młodych” postawa niezgody na panujące w Polsce stosunki afirmowała diagnozę potrzeby dokonania przewrotu, prawdziwej głębokiej rewolucji rozegranej na dwóch płaszczyznach: duchowej – w wymiarze osobistym każdego Polaka i narodowej – regulującej sprawy społeczne. (…) Postulowali nowy ustrój zbudowany na mocnych podstawach – ponadczasowych wartości katolickich, oparty na rodzinie i korporacjonizmie, traktowanym jako wspólna organizacj[a] pracowników i kapitału.

** Autor: Daniel Pater, [http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/HiP/article/view/7837/7049 ''Rewolucja na prawicy. Działalność Obozu Narodowo-Radykalnego w Wilnie w latach 1934–1938'', „Historia i Polityka”, 2008, t. 7, s. 79].

 

* W książce ''Czterdziesty czwarty'' pułkownik Zbigniew Załuski uznał przedwojennych protoplastów NSZ (czyli ONR-ABC) i same Narodowe Siły Zbrojne za „ruch autentycznie polski, ruch rodzimej reakcji społecznej, reakcji faszyzującej, lecz bynajmniej nie proniemieckiej”. Odwołując się m.in. do książki pod redakcją Turlejskiej wyraźnie rozróżnił jednak członków AK, traktowanych jako „obłąkanych patriotów”, od działaczy NSZ, uznawanych wciąż za „zdecydowanych wrogów” i „obcych”.

** Autor: Dariusz Małyszek

** Źródło: [https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=16498 ''Narodowe Siły Zbrojne w PRL i na emigracji w latach 1945–1989 w świetle historiografii, publicystyki, literatury oraz filmu'', „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2006, 2, s. 259-260.]

 

* Wali marszu tupot, stukot,<br />aż tu serce chce wyskoczyć,<br />temu szybkę bombką stłuką,<br />Tego pięścią między oczy. (…)<br />Oni – polscy bohaterzy,<br />politycy, świetni mówcy,<br />kwiat młodzieży w ONR-ze,<br />piękni chłopcy, dziarscy chłopcy,<br />dzielni chłopcy faszystowscy…