Obóz Narodowo-Radykalny: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, sortowanie
red., format
Linia 1:
'''[[w:Obóz Narodowo-Radykalny|Obóz Narodowo-Radykalny]]''' – faszystowskieskrajnie prawicowe ugrupowanie polityczne, założone w 1934 przez młodych działaczy Obozu Wielkiej Polski.
* Była to ideologia socjalnarodowa, jak określali ją sami twórcy. (…) Ustrój ten przewidywał zlikwidowanie różnic klasowych, a na to miejsce zjednoczenie całego narodu wokół ideologii Organizacji Wewnętrznej [ONR „ABC”]. Jednym z najważniejszych punktów programu OW było wyeliminowanie i likwidacja mniejszości narodowych. Za mniejszości najbardziej niebezpieczne i wrogie uznano Niemców, Ukraińców i Żydów. (…) Mieli być ustawowo wysiedleni poza granice, a jednostki znane z działalności na szkodę narodu miały być zlikwidowane.
** Autorka: [[Lucyna Kulińska]], historyczka i apologetka [[NSZ]]
** Źródło: Lucyna Kulińska, Mirosław Orłowski, Rafał Sierchuła, ''Narodowcy. Myśl polityczna i społeczna Obozu Narodowego w Polsce w latach 1944–1947'', Warszawa-Kraków 2001.
 
* Do Organizacji Polskiej przyjmowano ludzi, którzy zasłużyli się w organizacjach zewnętrznych. Wymagany był cenzus czystości rasowej polskiej do czwartego pokolenia i wysoki poziom moralny w życiu prywatnym. Za ujawnienie istnienia organizacji przewidywano, nawet po latach, karę śmierci. Sprawy te normował statut Organizacji Polskiej. Celem Organizacji Polskiej było konsolidowanie elit narodowego rodowodu w celu przejęcia władzy w państwie i zorganizowania życia podług wytycznych ideowych zawartych w deklaracji ONR z kwietnia 1934 roku. Ideologia, jaką kierowała się OP, zbieżna była z nurtem nacjonalistycznym, zakładała silne związki z kościołem katolickim, wychowanie młodzieży w duchu narodowym, wyeliminowanie obcego kapitału, usunięcie z Polski mniejszości żydowskiej, czystość rasową. U jej podstaw leżała koncepcja narodowo-katolickiej Wielkiej Polski, której twórcą był Roman Dmowski. Swoje kredo polityczne OP wyłożyła w deklaracji ideowej ONR z kwietnia 1934 roku. Do 1939 roku na łamach prasy narodowo-radykalnej trwał proces tworzenia koncepcji zmierzającej do stworzenia w pełni alternatywnego modelu państwa narodowego dla spełnienia misji dziejowej narodu polskiego, tj. zbudowania wielkiego i potężnego państwa.
** Autor: [[Rafał Sierchuła]], historyk IPN
** Źródło: L. Kulińska, M. Orłowski, R. Sierchuła, ''Narodowcy. Myśl polityczna i społeczna obozu narodowego w Polsce w latach 1944–1947'', Warszawa-Kraków 2001, s. 134.
 
* Istotniejsze znaczenie miało podjęcie 14 kwietnia 1934 r. działalności przez Obóz Narodowo-Radykalny (ONR), wzorujący się, zarówno jeśli chodzi o program, jak i działalność, na rozwiązaniach faszystowskich. Wśród jego twórców znajdowali się głownie działacze warszawscy, m.in. Jan Mosdorf, Henryk Rossman, Bolesław Piasecki, Tadeusz Gluziński i Jan Jodzewicz. Odrzucali oni tradycyjne wzorce działalności, np. parlamentarnej, na rzecz „akcji bezpośredniej”, zaostrzenia walki z żydostwem, komunizmem i masonerią. Podkreślając wyjątkowe znaczenie katolicyzmu, narodu i państwa, opowiadali się za tworzeniem zhierarchizowanych struktur organizacyjnych i społecznych, domagali się zdecydowanego rozwiązania problemu mniejszości narodowych.
** Autor: [[Czesław Brzoza]], ''Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918-19451918–1945)'', wyd. Fogra, Kraków 2001, s. 207.
 
* Kierownicze stanowiska w państwie mogliby obejmować wyłącznie członkowie Organizacji Wewnętrznej [ONR „ABC”] potrafiący udowodnić czysto polskie, w sensie rasowym, pochodzenie cztery pokolenia wstecz. Oni mieli decydować o selekcji ludzi na wyższe stanowiska i tworzeniu z nich elitarnej hierarchii. W przyszłym państwie nie było mowy o uznawaniu jakiejkolwiek partii, stowarzyszenia czy organizacji społecznej. Nie zamierzano też tolerować rozwoju społecznego czy kulturalnego innych narodowości.
** Autor: [[Rafał Sierchuła]], historyk IPN
** Źródło: Lucyna Kulińska, Mirosław Orłowski, Rafał Sierchuła, ''Narodowcy. Myśl polityczna i społeczna Obozu Narodowego w Polsce w latach 1944–1947'', Warszawa-Kraków 2001.
 
Linia 37:
 
* Program ONR był bliski pod wieloma względami programowi OWP, co uwydatniało się szczególnie w odniesieniu do koncepcji polityczno-ustrojowych. Znacznie dalej natomiast odbiegał od programu SN, aczkolwiek istniejące rozbieżności dotyczyły raczej kwestii drugorzędnych.
** ŹródłoAutor: Jacek M. Majchrowski, [http://rcin.org.pl/Content/51995/WA303_71196_A507-DN-R-8-3_Majchrowski8–3_Majchrowski.pdf J.M. Majchrowski, ''Obóz Narodowo-Radykalny - okres działalności legalnej'', „Dzieje Najnowsze”, 8, 1976, nr 3, s. 64].
** Autor: Jacek M. Majchrowski
** Źródło: [http://rcin.org.pl/Content/51995/WA303_71196_A507-DN-R-8-3_Majchrowski.pdf J.M. Majchrowski, ''Obóz Narodowo-Radykalny - okres działalności legalnej'', „Dzieje Najnowsze”, 8, 1976, nr 3, s. 64].
 
* Skrajna prawica nacjonalistyczna w Polsce nie była obozem jednolitym. (...) pojęcie „skrajnej prawicy nacjonalistycznej” nie jest precyzyjne. W wielu wypadkach można spierać się o to, czy dane stronnictwo było „skrajne”, „nacjonalistyczne”, czy „prawicowe”. (...) ponad dwadzieścia stronnictw spełniało powyższe warunki. [Autorka w dalszej części wymienia m.in. ONR]
** ŹródłoAutor: Anna Landau-Czajka, [http://rcin.org.pl/Content/47717/WA303_63848_A507-DN-R-23-2_Landau23–2_Landau-Czajka.pdf ''Naród i państwo w publicystyce polskiej skrajnej prawicy nacjonalistycznej lat 1926-19391926–1939'', „Dzieje Najnowsze”, 23, 1991, nr 2, s. 59 i n].
** Autor: Anna Landau-Czajka
** Źródło: [http://rcin.org.pl/Content/47717/WA303_63848_A507-DN-R-23-2_Landau-Czajka.pdf ''Naród i państwo w publicystyce polskiej skrajnej prawicy nacjonalistycznej lat 1926-1939'', „Dzieje Najnowsze”, 23, 1991, nr 2, s. 59 i n].
 
* Szczyt powstawania polskich grup faszystowskich przypadał na rok 1926. W maju tego roku ukazuje się pierwszy numer „Faszysty Polskiego”, będącego organem prasowym Stronnictwa Faszystów Polskich (które istniało między majem a wrześniem 1926 r.). Jednakże pierwszym ugrupowaniem politycznym była utworzona w 1924 roku, z inspiracji tajnej i hierarchicznej organizacji Związku Rycerzy Prawa, Wojskowa Organizacja Faszystów Polskich (która w 1925 r. przekształciła się w Polską Organizację Faszystów mając przybrać kształt partii politycznej). (...) Stronnictwo Faszystów (...) opublikowało trzy artykuły (...) [które] były (...) później powielane przez kolejne partie, odwołujące się do doktryny stworzonej przez Mussoliniego, m.in. przez Organizację Faszystów Polskich (prawdopodobnie istniejąca od maja 1926 roku do połowy następnego roku), poznański Związek Faszystów Polskich (który był najdłużej działającą organizacją faszystowską, istniał w latach 1926–1930).
** Autor: Arkadiusz Meller, recenzja pracy O. Grotta, ''Faszyści i narodowi socjaliści w Polsce'', Kraków 2007, sss. 344.
** Źródło: [https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/861/1400%2CMeller.pdf?sequence=1 „Historia i Polityka”, 2009, nr 1 (8), s. 222].
 
* W atmosferze fermentu ideowego „młodzi” działacze przedstawili strategię nowej myśli nacjonalistycznej. Dla „młodych” postawa niezgody na panujące w Polsce stosunki afirmowała diagnozę potrzeby dokonania przewrotu, prawdziwej głębokiej rewolucji rozegranej na dwóch płaszczyznach: duchowej – w wymiarze osobistym każdego Polaka i narodowej – regulującej sprawy społeczne. (...) Postulowali nowy ustrój zbudowany na mocnych podstawach – ponadczasowcyhponadczasowych wartości katolickich, oparty na rodzinie i korporacjonizmie, traktowanym jako wspólna organizacj[a] pracowników i kapitału.
** ŹródłoAutor: Daniel Pater, [http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/HiP/article/view/7837/7049 ''Rewolucja na prawicy. Działalność Obozu Narodowo-Radykalnego w Wilnie w latach 1934-19381934–1938'', „Historia i Polityka”, 2008, t. 7, s. 79].
** Autor: Daniel Pater
** Źródło: [http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/HiP/article/view/7837/7049 ''Rewolucja na prawicy. Działalność Obozu Narodowo-Radykalnego w Wilnie w latach 1934-1938'', „Historia i Polityka”, 2008, t. 7, s. 79].
 
* Wzdrygniesz się, tylu na jednego. Ta krew tak niepokojąco jakoś wygląda. (…) Nie przejmuj się widokiem krwi – bij, bij zawsze i wszędzie, bij tym, co ci pod rękę wpadnie, bij, czym najlepiej się bije.