Filioque

Filioque (łac. i Syna) – łaciński termin, będący nazwą sporu teologicznego prawosławia z katolicyzmem o sformułowanie dogmatyczne zawarte w przyjętej przez Zachód wersji nicejsko-konstantynopolitańskiego wyznania wiary.

• Duch Święty pochodzi wiekuiście od Ojca i Syna, i swoją istotę (essentia) i swoje istnienie (esse subsistens) ma jednocześnie od Ojca i od Syna, i od Obydwu jakby od jednej zasady i jednego tchnienia (spiratio) pochodzi.
  • Opis: orzeczenie soboru florenckiego (1439-1443).
  • Źródło: H. Denzinger, A. Schönmetzer, Enchiridion symbolorum: definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, n. 1301.

Trójca Święta

• (...) jednakowo Duch Święty winien być przez nas wyznawany. Należy głosić, że pochodzi (procedere) od Ojca i od Syna, i z Ojcem i Synem jest jednej istoty (substantia).
  • Opis: orzeczenie synodu toledańskiego III (589 r.), kan. 2,
  • Źródło: H. Denzinger, A. Schönmetzer, Enchiridion symbolorum: definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, n. 470.

• Obym wielbił Ciebie, nasz Ojcze, a razem z Tobą Twego Syna; obym zasłużył na Twego Ducha Świętego, który pochodzi od Ciebie przez Twego Jednorodzonego.
  • Professus sum, semper obtineam: Patrem scilicet te nostrum, Filium tuum una tecum adorem: Sanctum Spiritum tuum, qui ex te per unigenitum tuum est, promerear (łac.).
  • Autor: św. Hilary z Poitiers, De Trinitate, 12, 57.

• Ojciec dał to Synowi, aby to, co od Niego, to i od Syna pochodziło. (...) A więc jak Ojciec ma życie w sobie samym i tak też dał i Synowi, aby miał życie w sobie, tak dał Mu, aby z Niego pochodziło życie, jak pochodzi z Niego [tj. Ojca].
  • Autor: św. Aureliusz Augustyn z Hippony, Homilia 99 o J 16, 13; PL 35, 1890; przekład polski: W. Szołdrski, W. Kania, seria: Pisma Starożytnych Pisarzy (PSP) 15, zeszyt 2, s. 251-252.

• Po raz kolejny jesteśmy pouczani, że Syn jest źródłem Ducha Świętego.
  • Fontem iterum Spiritus instruimur esse Filium.
  • Autor: św. Atanazy Wielki

• (...) wierzę, że Duch Święty pochodzi nie z innego źródła, jak z Ojca przez Syna.
  • Autor: Tertulian, Adversus Praxeas, rozdz. 4.

• Zbawiciel sam z siebie wydaje Ducha i tchnie, tak jak i sam Ojciec.
  • Autor: św. Cyryl z Aleksandrii, Kazanie do cesarza Teodozjusza.