Księga Przysłów: Różnice pomiędzy wersjami

* Przysłowia  Salomona, syna Dawida, króla Izraela, dla poznania mądrości  i  karności, dla rozpoznania wypowiedzi świadczących o  zrozumieniu, dla przyjęcia karcenia, które daje wnikliwość, prawość oraz umiejętność osądzania i  prostolinijność, dla udzielenia niedoświadczonemu roztropności, a  młodzieńcowi – wiedzy i  umiejętności myślenia.

* Mądry posłucha i przyjmie więcej pouczeń (...…).

* (...…) jeśli próbują cię zwieść grzesznicy, nie ulegaj.

* (...…) strzec cię będzie umiejętność myślenia, chronić cię będzie rozeznanie (...…).

* Chodzi o  to, byś kroczył drogą dobrych i  trzymał się ścieżek ludzi prawych. Prostolinijni bowiem będą przebywać na ziemi i  nienaganni będą na niej pozostawieni. Niegodziwi zaś zostaną z  ziemi wytraceni, a  postępujący zdradziecko zostaną z  niej wyrwani.

* Zaufaj Jehowie całym sercem i  nie opieraj się na własnym zrozumieniu.  Zważaj na niego na wszystkich swych drogach, a  on wyprostuje twe ścieżki.

* Okazuj Jehowie szacunek tym, co masz wartościowego (...…)

* (...…) nie odrzucaj skarcenia od Jehowy ani się nie brzydź jego upomnieniem, bo kogo Jehowa miłuje, tego upomina, jak ojciec syna, w  którym ma upodobanie.

* Szczęśliwy jest człowiek, który znalazł mądrość (...…), bo lepiej zyskać ją niż zyskać srebro i  jako plon mieć ją niżeli złoto.

* Strzeż praktycznej mądrości i zdolności myślenia, a  okażą się życiem dla twej duszy i  uroczą ozdobą twej szyi.

* Nie odmawiaj dobrego tym, którym się ono należy, gdy akurat jest w  mocy twojej ręki je wyświadczyć.

* Nie knuj nic złego przeciwko swemu bliźniemu (...…). Nie kłóć się z nikim bez powodu, jeśli ci nie wyrządził nic złego.

* Nie zazdrość mężowi dopuszczającemu się gwałtu ani nie obieraj żadnej z  jego dróg.

* (...…) ścieżka prawych jest jak jasne światło, które świeci coraz jaśniej, aż nastanie pełny dzień.  Droga niegodziwych jest jak mrok; nie wiedzą, o  co się potykają.

* Bardziej niż wszystkiego innego, czego należy pilnować, strzeż swego serca, bo z niego pochodzą źródła życia. Odrzuć (...…) przewrotność mowy i (...…) przebiegłość warg.

* Bo wargi obcej kobiety ociekają niczym plaster miodu, a  jej podniebienie jest gładsze niż oliwa.  Lecz to, co po niej pozostaje, jest gorzkie jak piołun (...…).

* Pij wodę z własnej cysterny oraz wody płynące z twej własnej studni. (...…) raduj się żoną twej młodości (...…). Czemuż to, mój synu, miałbyś się rozkoszować obcą kobietą (...…)?

* Bo drogi człowieka są przed oczami Jehowy i  przypatruje się On wszystkim jego ścieżkom.

* (...…) przykazanie jest lampą, prawo zaś światłem, a  upomnienia karności są drogą życia (...…).

* (...…) z powodu kobiety nierządnej człowiekowi pozostaje już tylko okrągły bochenek chleba (...…). Czy człowiek może nagarnąć ognia w zanadrze i nie spalić swych szat? Albo czy człowiek może chodzić po węglach i nie przypiec swych stóp? Podobnie jest z każdym, kto współżyje z żoną swego bliźniego – nikt, kto jej dotyka, nie pozostanie bezkarny.

* Każdemu, kto cudzołoży z  kobietą, nie dostaje serca; kto to czyni, przywodzi swą duszę do zguby.

* Bo złość krzepkiego mężczyzny wynika z  zazdrości i  nie okaże on współczucia w  dniu zemsty.

* Ja, mądrość, mieszkam z  roztropnością i  osiągam znajomość zdolności myślenia.  Bojaźń przed Jehową oznacza nienawidzenie zła. Nienawidzę wywyższania się i  pychy, i  złej drogi, i  przewrotnych ust. Ja mam radę i  praktyczną mądrość. Ja – zrozumienie; ja mam potęgę. (...…) Jehowa mnie utworzył jako początek swej drogi, najwcześniejsze ze swych dawnych dzieł. (...…) Kiedy przygotowywał niebiosa, ja tam byłam; gdy ustanawiał okrąg na obliczu wodnej głębiny (...…). (...…) byłam obok niego mistrzowskim wykonawcą i  byłam kimś, kogo dzień w  dzień szczególnie miłował, ja zaś wciąż się przed nim weseliłam (...…).

* Nie upominaj szydercy, żeby cię nie znienawidził. Upomnij mądrego, a  będzie cię miłował.

* Bojaźń przed Jehową jest początkiem mądrości, a  poznanie Najświętszego jest zrozumieniem.

* Jeśli zmądrzałeś, to zmądrzałeś dla własnego dobra (...…).

* Kto ma mądre serce, przyjmie przykazania, lecz kto ma głupie wargi, zostanie podeptany.<br />Kto chodzi w  nieskazitelności, będzie chodzić bezpiecznie, ale kto wykrzywia swe drogi, da się poznać.

* Mądrzy gromadzą wiedzę (...…).

* W  obfitości słów na pewno nie obejdzie się bez występku, lecz kto trzyma w  ryzach swe wargi, postępuje roztropnie.

* (...…) mądrość jest u  skromnych.

* (...…) mąż, który ma głębokie rozeznanie, milczy.

* Jak złoty kolczyk do nosa tkwiący w  ryju świni, taka jest kobieta piękna, lecz odrzucająca rozsądek.

* Kto ufa swemu bogactwu, ten upadnie (...…).

*  Owocem prawego jest drzewo życia, a  kto pozyskuje dusze, ten jest mądry.

* Żona dzielna jest koroną dla tego, kto ją ma, lecz postępująca haniebnie jest zgnilizną w  jego kościach.

* Myśli prawych są sprawiedliwością (...…).

* Droga głupiego jest w  jego oczach słuszna, lecz kto słucha rady, jest mądry.

* Zatroskanie w  sercu człowieka przytłacza je, lecz dobre słowo je rozwesela.

* (...…) mądrość jest u  tych, którzy się wspólnie naradzają.

* Kto chodzi z  mądrymi, stanie się mądry, lecz kto się zadaje z  głupcami, temu źle się powiedzie.

* (...…) dla tego, kto posiada zrozumienie, wiedza jest rzeczą łatwą.

* Istnieje droga, która w  oczach człowieka jest prostolinijna, lecz potem jej końcem są drogi śmierci.

* Nawet w  śmiechu może boleć serce, a  radość kończy się smutkiem.

* Mądry się boi i  odwraca od zła, głupi zaś wpada w  furię i  pewność siebie.<br />Kto jest skory do gniewu, popełni głupstwo, lecz mąż odznaczający się zdolnością myślenia jest nienawidzony.

* Kto gardzi swoim bliźnim, ten grzeszy (...…).

* Oczy Jehowy są na każdym miejscu; obserwują złych i  dobrych.

* Lepsza jest potrawa z  warzyw – tam, gdzie jest miłość – niż tuczony byk, a  przy tym nienawiść.

* Człowiekowi sprawia radość odpowiedź jego ust, a  słowo w  słusznym czasie – jakże jest dobre!

* Nabycie mądrości – o  ileż lepsze jest od złota! I  lepiej jest wybrać nabywanie zrozumienia niż srebro.

* Pycha poprzedza upadek, a  duch wyniosły – potknięcie.

* Wnikliwość jest zdrojem życia dla tych, którzy ją posiadają, a  karcenie głupców to głupota.

* Serce mądrego sprawia, że jego usta odznaczają się wnikliwością, a  jego wargom dodaje zdolności przekonywania.

* Przyjemne wypowiedzi są plastrem miodu, słodyczą dla duszy i  lekarstwem dla kości.

* Lepszy jest suchy kawałek chleba, a  przy tym spokój, niż dom pełen ofiar, a  przy tym kłótnia.

* Lepiej człowiekowi spotkać niedźwiedzicę, która straciła młode, niż głupca w  jego głupocie.

* Kto odpłaca złem za dobro, temu z  domu nie ustąpi zło.

* (...…) zanim (...…) wybuchnie kłótnia, odejdź.

* Prawdziwy towarzysz miłuje przez cały czas i  jest bratem urodzonym na czasy udręki.

* Kto został ojcem głupiego dziecka, ma z  tego smutek; a  ojciec dziecka nierozumnego nie weseli się.

* Kto powściąga swe wypowiedzi, ten posiada wiedzę, a  mąż odznaczający się rozeznaniem zachowuje spokojnego ducha.<br />Nawet głupi, gdy milczy, będzie uchodził za mądrego; kto zamyka swe wargi – za mającego zrozumienie.

* Imię Jehowy jest potężną wieżą. Wbiega do niej prawy i  doznaje ochrony.

* Gdy ktoś odpowiada w  jakiejś sprawie, zanim jej wysłucha, jest to jego głupota i  upokorzenie.

* Znalazł ktoś dobrą żonę? Znalazł coś dobrego i  zyskuje upodobanie Jehowy.

* Wnikliwość człowieka powściąga jego gniew i  jest rzeczą piękną, gdy przechodzi on do porządku nad występkiem.

* (...…) swary żony są jak cieknący dach, który każdego odpędza.

* Dziedzictwem od ojców jest dom i  majątek, lecz roztropna żona jest od Jehowy.

* Kto okazuje łaskę maluczkiemu, ten pożycza Jehowie, a  On mu odpłaci za jego postępowanie.

* Wino to szyderca, odurzający napój jest hałaśliwy, a  kto pod jego wpływem błądzi, nie jest mądry.

* Dzięki radzie zostają ustalone plany, a  swą wojnę prowadź pod umiejętnym kierownictwem.

* Nie mów: „Odpłacę złem!” Pokładaj nadzieję w  Jehowie, a  on cię wybawi.

* Wyniosłe oczy i  butne serce – lampa niegodziwców – są grzechem.

* Lepiej mieszkać w  kącie na dachu niż z  żoną swarliwą – choć we wspólnym domu.

* Lepiej wybrać imię niż obfite bogactwo; łaska jest lepsza niż srebro i  złoto.

* Niech twe serce nie zazdrości grzesznikom (...…).

* Nie bywaj wśród upijających się winem, wśród obżerających się mięsem.  Bo pijak i  żarłok popadną w  ubóstwo, a  ospałość odzieje człowieka w  same łachmany.

* U  kogo biada? U  kogo niepokój? U  kogo kłótnie? U  kogo zmartwienie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma mętne oczy? Ci, którzy przesiadują przy winie, którzy przychodzą próbować zmieszanego wina. Nie patrz na wino, gdy się czerwieni, gdy się skrzy w  kielichu, gdy gładko spływa. W  końcu kąsa jak wąż i  wydziela jad niczym żmija. Twoje oczy ujrzą dziwne rzeczy, a  twe serce będzie mówić rzeczy przewrotne. I  staniesz się podobny do kogoś, kto leży w  sercu morza, do kogoś, kto leży u  szczytu masztu. „Pobili mnie, lecz nie zachorowałem; smagali mnie, lecz o  tym nie wiedziałem. Kiedyż się ocknę? Poszukam go jeszcze trochę więcej”.

* Dom zbuduje się mądrością i  utwierdzi rozeznaniem.

* Ratuj prowadzonych na śmierć i  obyś powstrzymywał tych, którzy chwiejąc się, idą na rzeź.

* Bo prawy może upaść nawet siedem razy i  na pewno wstanie; lecz niegodziwi zostaną doprowadzeni do potknięcia wskutek nieszczęścia.

* Okazywanie stronniczości w  osądzaniu nie jest dobre.

* Nie szukaj własnej czci przed obliczem króla i  nie stawaj na miejscu wielkich.

* (...…) nie wyjawiaj poufnej rozmowy drugiego, żeby ten, kto słucha, nie zawstydził cię, a  podanej przez ciebie złej wiadomości już nie można by odwołać.

* Cierpliwością zostaje przekonany dowódca, a  język łagodny potrafi złamać kość.

* Miód znalazłeś? Jedz tyle, ile ci potrzeba, żebyś nie wziął za dużo i  nie musiał zwymiotować.

*  Rzadko stawiaj stopę w  domu swego bliźniego, żeby nie miał ciebie dość i  wręcz cię nie znienawidził.

* Jeśli ten, kto cię nienawidzi, jest głodny, daj mu do jedzenia chleb, a  jeśli jest spragniony, daj mu do picia wodę. Bo nagarniasz na jego głowę rozżarzone węgle (...…).

* (...…) czy chwałą jest, by ludzie szukali własnej chwały?

* Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, żebyś i  ty się z  nim nie zrównał.<br />Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, żeby się nie stał mądry we własnych oczach.

* Kto wkłada sprawy w  rękę głupiego, jest jak ktoś odcinający sobie stopy, jak ktoś pijący przemoc.

* Niech chwali cię obcy, a  nie twoje usta; niech czyni to cudzoziemiec, a  nie twoje wargi.

* Oliwa i  kadzidło rozweselają serce, także słodycz czyjegoś towarzysza dzięki radzie płynącej z  duszy.

* Roztropny, widząc nieszczęście, kryje się; niedoświadczony idzie dalej i  ponosi karę.

* Choćbyś głupiego utarł tłuczkiem w  moździerzu pośród tłuczonego ziarna, jego głupota od niego nie odejdzie.

* Kto zakrywa swe występki, temu się nie powiedzie, lecz kto je wyznaje i  porzuca, temu będzie okazane miłosierdzie.

* Kto ufa swojemu sercu, jest głupi, lecz kto chodzi w  mądrości, ten ujdzie cało.

* (...…) gdy władzę sprawuje niegodziwy, lud wzdycha.

* Głupi ujawnia całego swego ducha, lecz mądry utrzymuje go w  spokoju aż do końca.

* (...…) kto jest pokornego ducha, dostąpi chwały.

* Każda wypowiedź Boga odznacza się czystością. On jest tarczą dla tych, którzy się u  niego chronią. Niczego nie dodawaj do jego słów, żeby cię nie zganił i  żebyś nie musiał okazać się kłamcą.

* Oddal ode mnie nieprawdę i  słowo kłamliwe. Nie daj mi ani ubóstwa, ani bogactwa. Pozwól mi jeść pokarm, który mi wyznaczono, bym się nie nasycił i  nie zaparł ciebie, mówiąc: „Któż to jest Jehowa?”, a  także bym nie popadł w  ubóstwo i  nie zaczął kraść, i  nie targnął się na imię mego Boga.

* Pijawki mają dwie córki, które wołają: „Daj! Daj!” Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić, cztery, które nie mówią: „Dosyć!” Szeol i  zamknięte łono, ziemia niesyta wody i  ogień, który nie mówi: „Dosyć!”<br />Oko, które naigrawa się z  ojca i  które gardzi posłuszeństwem wobec matki – wydziobią je kruki w  dolinie potoku i  wyjedzą je synowie orła.<br />Trzy są rzeczy, które okazały się dla mnie zbyt zdumiewające, i  cztery, których nie poznałem: droga orła na niebiosach, droga węża na skale, droga okrętu w  sercu morza i  droga krzepkiego mężczyzny z  dziewczyną.

* Pod trzema rzeczami zatrzęsła się ziemia i  pod czterema nie może wytrzymać: pod niewolnikiem, gdy panuje jako król, oraz człowiekiem nierozumnym, gdy ma pod dostatkiem pokarmu; pod kobietą znienawidzoną, gdy zostaje wzięta w  posiadanie jako żona, i  służącą, gdy pozbawia własności swoją panią.

* Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, lecz wykazujące instynktowną mądrość: mrówki nie są ludem silnym, a  jednak latem przygotowują swój pokarm; 26 góralki nie są ludem potężnym, a  jednak na skale zakładają swój dom; szarańcze nie mają króla, a  jednak wszystkie wyruszają grupami; 28 gekon chwyta swymi kończynami i  znajduje się we wspaniałym pałacu króla.

* Trzy są, które ładnie stąpają, i  cztery, które ładnie się poruszają: lew, który jest najpotężniejszy wśród zwierząt i  który się przed nikim nie cofa;  chart lub kozioł oraz król oddziału żołnierzy ze swego ludu.

* Jeżeli postąpiłeś nierozumnie, wynosząc się, i  jeśli na tym skupiłeś swą myśl, połóż rękę na ustach. Bo ubijanie mleka daje masło, a  uciskanie nosa wywołuje krwawienie, wyciskanie zaś gniewu powoduje kłótnię.

* Słowa króla Lemuela, ważkie orędzie, które ku skorygowaniu przekazała mu matka (...…).

* Żonę dzielną któż znajdzie? Wartość jej daleko większa niż korali.<br />Odpłaca mu dobrem, a  nie złem, przez wszystkie dni swego życia.<br />Z  mądrością otwiera swe usta, a  na jej języku jest prawo lojalnej życzliwości.

* Wdzięk bywa fałszywy, a  uroda – próżna; lecz niewiasta, która boi się Jehowy – ta zapewnia sobie sławę.