Jan Zamoyski: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
m notka |
m red., dr zmiana |
||
Linia 11:
* Każdy polski szlachcic powinien orientować się w zakresie głównych zasad sztuki lekarskiej.
** Opis: w akcie fundacyjnym katedry medycyny na Akademii Zamoyskiej, 1594
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
Linia 23:
* Kto cnotliwy – nie zważa na nic, na żadne trudy. Sam wprzód pójdę!
** Opis: przemowa do żołnierzy przed zwycięskim szturmem na Wolmar. 18 grudnia 1601
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
* Miłuję, dalibóg, Waszą Królewską Mość i służę wiernie, i po wtóre mówię, wiernie służę; racz tylko Wasza Królewska Mość miłować też nas, poddane swe: łacno będzie o pomnożenie państw, snadoć przyjdzie wszystko, gdy miłość poddanych będzie.
** Opis: w liście do Zygmunta III Wazy z początku 1605
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
* Miłujże tę ojczyznę naszą, bo jest ci to tak, że cię Szwecja urodziła, ale cię ta przyjęła i ród twój macierzysty i ciebie ozdobiła, ubogaciła, wsławiła, na głowach naszych posadziła.
** Opis: apel wygłoszony do króla na sejmie 1605
** Źródło: Jarema Maciszewski, ''Zygmunt III'', w: ''Poczet królów i książąt polskich'', Warszawa 1987
* Polacy mawiali z królami swoimi otworzyście, nie okrywając nic, a zawsze im statecznie wiary dotrzymywali; w inszych ziemiach i państwach, w których milczeniem i jedwabnymi słówki wszystko pokrywano szkodliwie, nieraz długo duszony ogień spłonywał.
** Opis: w liście pisanym do Zygmunta III przed obradami sejmu inkwizycyjnego, 1592
** Źródło: Stanisław Grzybowski, ''Dzieje Polski i Litwy (1506–1648)'', Kraków 2000.
* Spójrzmy tylko na królestwo nasze, jedno z pierwszych w Europie, spójrzmy na jego siły i środki obronne, na jego dostatki, bogactwa, na wszystko, co ludziom jest potrzebne. Czegóż nam brakuje? Oto rządu silnego i ustalonego ładu prawnego, a wtedy wszystko będziemy mieli i stać będziemy silni i pewni siebie.
** Opis: fragment przemówienia sejmowego z 1575
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
* Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży
** Opis: z aktu fundacyjnego Akademii Zamojskiej, 1600; cytat następnie sparafrazowany przez [[Stanisław Staszic|Stanisława Staszica]] w ''Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego'', 1787; mylnie przypisywany również [[Andrzej Frycz Modrzewski|Andrzejowi Fryczowi Modrzewskiemu]].
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
Linia 48:
* Wybieramy królów ''viritim'', bo nikt z nas nie uznałby władzy królewskiej u kogokolwiek, jeśliby mu wpierw na elekcji sam nad sobą tej władzy nie nadał.
** Opis: fragment przemówienia sejmowego z 1575
** Źródło: Sławomir Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
** Zobacz też: [[demokracja szlachecka]]
* '''Jan Zamoyski''': Jaśniepanie, ukórz się!<br />'''Maksymilian III Habsburg''': A czemuż waszmościowie przysięgacie żonom stojąc? <br />'''Jan Zamoyski''': Dlatego je też zdradzamy często.
** Opis: w 1589
** Źródło: [[Paweł Jasienica]], ''Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek'', wyd. Czytelnik, Warszawa 1999.
** Zobacz w Wikipedii: [[w:Maksymilian III Habsburg|Maksymilian III Habsburg]]
==
* Było co ganić za żywota i ganiono publicznie. Jako wojownik był roztropny i szczęśliwy, jako obywatel, niech przebaczą jego cienie, ciężki był Panu Zygmuntowi III, ciężki i równym.
** Autor: [[Stanisław Łubieński]], biskup płocki
* Dłużej dumy tego człowieka znosić nie mam zamiaru!
** Autor: [[Zygmunt III Waza]] na sejmie w 1591
** Źródło: [[Stanisław Grzybowski]], ''Dzieje Polski i Litwy (1506–1648)'', Kraków 2000.
* Dzielny radą, pismy, wojski
** Autor: [[Ignacy Krasicki]],'' Podróż z Warszawy do Biłgoraja. Powrót.''
* Gdyby nie głupota Polaków, on byłby królem. Od niego zaczęłaby się ich wielka dynastia. Ale oni nie dopuszczą. Oni mają swoją złotą wolność, swoją szlachecką równość i nienawidzą wielkich spośród siebie. Może gdyby Zamoyski był Niemcem albo ruskim kniaziem, kazałby postawić szubienice i pale. I zaczął rządzić. Ale on się nie odważy
** Autor: [[Zbigniew Safjan]] ''Kanclerz'', Warszawa 1987.
* I miała zaiste Polska czem się chlubić, dopóki żył ów tak wielki mówca i wódz. Po jego stracie ma państwo dostateczną przyczynę do opłakiwania swej szkody, jak długo losy nie zdarzą mu drugiego podobnego męża.
** Autor: [[Matthaus Dresser]], historyk i humanista niemiecki, 1606
* Krótkowzroczni nieprzyjaciele wielkiego kanclerza nie zdawali sobie sprawy, że wraz z jego zgonem zmarła wola, która wewnątrz Rzeczypospolitej zdolna była utrzymać spokój, a na zewnątrz reprezentowała jej powagę, siłę i świetność. Nadciągały chmury, a po śmierci Zamoyskiego nie było już autorytetu, mogącego zażegnać zbliżającą się burzę.
Linia 80:
** Autor: [[Julian Ursyn Niemcewicz]], ''Śpiewy historyczne'', w: [[Janusz Tazbir]] ''Świat panów Pasków'', Łódź 1986.
* Obyż cię dziś ojczyzna miała, wielki Janie!<br/ >Na samo imię twoje zdechliby poganie (
** Autor: [[Wacław Potocki]], ''Wojna chocimska'', w: [[Janusz Tazbir]] ''Świat panów Pasków'', Łódź 1986.
* Talentów i charakteru dowiódł, gospodarzem był zawołanym, aczkolwiek pozbawionym skrupułów, co u kierownika polityki nie stanowi wady. Wolno wyrazić nadzieję, że obwarowałby państwo na kształt swojego Zamościa i nie roztrwoniłby zasobów.
** Autor: [[Paweł Jasienica]], ''Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny
* Trzeciego czerwca 1605 roku jęknęły dzwony w Zamościu i echo ich przeszło przez cały kraj
** Autor: [[Jerzy Besala]]
| |||