Jan Tomasz Gross: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
kat. |
m dr Zmiana |
||
Linia 2:
==''Złote żniwa''==
* Jedyna droga do ocalenia dla Żydów prowadzi poprzez zetknięcie z ludnością miejscową. Żydzi niemający sposobności albo środków ani zdolności, by taki kontakt nawiązać, bądź też ci, których zaskoczy tempo zdarzeń, są skazani na śmierć – z wyjątkiem nielicznych, którzy przeżyli do końca wojny w obozach.
** Źródło:
* Jeśliby wziąć pod uwagę liczbowe wskaźniki zbrodni popełnionych na Żydach przez ludność miejscową, to zarówno liczba zamordowanych, jak i wartość zrabowanych dóbr materialnych stanowią tylko ułamek strat i krzywd wyrządzonych Żydom przez niemiecką Rzeszę.
** Źródło:
* Masowe zabijanie odbiera śmierci jej uroczystą jednostkowość. Co więcej, są to kości żydowskie. (
** Źródło:
* Mordowanie Żydów było zjawiskiem na tyle powszechnym, że traktowano te czyny jako swoistą, szokującą co prawda, ale normalność.
** Źródło:
* Na każdym etapie Zagłady podejmowano decyzje, i jest to proces nasycony osobistą inicjatywą wykonawców, którzy nie byli po prostu trybikami wielkiej machiny funkcjonującej wedle z góry narzuconych i dobrze znanych reguł. Co w sumie oznacza, że siłą sprawczą w procesie tej masowej zbrodni – w stopniu o wiele większym, niż zwykliśmy o tym myśleć – była wolna wola, działanie i inicjatywa mnóstwa ludzi, którzy brali w niej udział.
** Źródło:
** Zobacz też: [[Holocaust]]
* Nie ma śladu żadnego zainteresowania losem Żydów ze strony biskupów (
** Źródło:
** Zobacz też: [[Andrzej Szeptycki]]
* Uczestnictwo miejscowych to warunek ''sine qua non'' skuteczności polityki ludobójstwa.Planowe wytępienie wszystkich przedstawicieli wydzielonej grupy ludności – na przykład Żydów w Generalnej Guberni albo Tutsi w Rwandzie – jest niemożliwe do zrealizowania bez współpracy najbliższych sąsiadów, bo tylko oni wiedzą, kto jest kim w obrębie lokalnej społeczności.
** Źródło:
** Zobacz też: [[Tutsi]]
* Używając sformułowania Emanuela Ringelbluma, można by powiedzieć, że mieszkańcy polskich wsi i miasteczek przestali uważać Żydów za ludzi i zaczęli traktować ich jak „nieboszczyków na urlopie”.
** Źródło:
* [W Jedwabnem] jeszcze dopalała się stodoła, kiedy część mieszkańców rzuciła się na mienie pożydowskie.
** Opis: przytoczone za Stanisławem Przychodzkim.
** Źródło:
* Wspomnienia Żydów, którzy przeżyli, wskazują, że wachlarz zachowań w takiej sytuacji [spotkania z przypadkowym Polakiem] najczęściej oscylował między obojętnością i agresją, a nie między obojętnością i gotowością pomocy. Doświadczenie tych, którzy nie zostawili wspomnień, bo nie przeżyli (i w związku z tym nie wiemy, co mają do powiedzenia), raczej nie odwróciłoby tej relacji.
** Źródło:
* Z przytoczonych relacji wynika, że mordowanie Żydów w czasie okupacji było sprawą publiczną, przedmiotem zainteresowania ogółu. Brali w nim udział zwykli członkowie lokalnej społeczności, a nie żadni „ludzie marginesu”, łatwo identyfikowalni i świetnie wszystkim znani w każdej małej miejscowości. Więcej nawet – zaangażowanie przedstawicieli miejscowych elit w opisanych zbrodniach i uczestnictwo zbiorowe miejscowej ludności nadawało mordom ''imprimatur'' grupowe, swoistą sankcję, „pozwalając na rozmycie odpowiedzialności” (
** Źródło:
* Zaczynamy powoli rozumieć, skąd się bierze często spotykana w żydowskiej pamięci tego okresu uwaga, że „miejscowi” – to mogli być Ukraińcy, Litwini albo Polacy – „byli gorsi od Niemców”, chociaż dobrze wiadomo, a Żydzi wiedzieli o tym jeszcze lepiej od innych, że Zagłada to dzieło nazistów rozniesione po Europie podczas wojny przez okupację niemiecką. Tę dziwną cechę żydowskiej pamięci można sobie tłumaczyć w ten sposób, że śmierć zadawana przez osoby znajome wywołuje szczególne cierpienie, w moralnym sensie tego słowa, ze względu na doświadczany akt zdrady, którego równocześnie pada się ofiarą.
** Źródło:
* Ze względu na specyficzny mechanizm procesu Zagłady, o którym była tu mowa, wielu ludzi mogło robić (albo raczej nie robić) różne rzeczy mające rzeczywiście odczuwalne skutki, tak że w efekcie o kilkaset tysięcy Żydów więcej przeżyłoby wojnę.
** Źródło: ''Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów'', współpraca I. Grudzińska-Gross, wyd. Znak, Kraków 2011,
==Inne==
Linia 50:
* Nie można być świadkiem potwornej zbrodni, nie ponosząc jakichś zasadniczych konsekwencji. Niech państwo sobie wyobrażą, że teraz tutaj pięciu chuliganów morduje dziecko kijami bejsbolowymi, a my tylko patrzymy. Jak się będziemy czuli przez resztę naszego życia?
** Źródło: rozmowa Joanny Warszy i Artura Żmijewskiego, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 czerwca 2011
* Nie rozumiem, jak po wojnie można było być w Polsce antysemitą. Nie wszyscy się muszą lubić, ksenofobia jest zjawiskiem ogólnoświatowym. Ale po tym, co ludzie tu widzieli, z wiedzą, do czego prowadzi antysemityzm, ciągłe trwanie w tym stanie świadomości jest zjawiskiem niepojętym. To jest wciąż ciemnogród.
** Źródło: rozmowa Joanny Warszy i Artura Żmijewskiego, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 czerwca 2011
* Odpowiedzialność Polaków za Holocaust polega na przyzwoleniu społecznym na tę zbrodnię, uznaniu ją za rzecz pozytywną, a w licznych przypadkach współuczestniczeniu w niej i odnoszeniu z tego korzyści materialnej.
** Źródło: [http://www.dziennik.pl/opinie/article107457/W_Polsce_bylo_przyzwolenie_dla_Holocaustu.html#reqRss ''W Polsce było przyzwolenie dla Holocaustu''], wywiad Bogumiła Łozińskiego, „Dziennik”, 11 stycznia 2008
* Pisałem tę książkę jako Polak, odczuwając opisywane wydarzenia jako plamę na swojej polskiej tożsamości.
Linia 64 ⟶ 63:
* Socjologowie uważają, że moje książki zaostrzają antysemityzm w tym kraju, ja uważam odwrotnie. Wiedza o tym, co się wydarzyło między Polakami a Żydami w czasie wojny, pozwoli wreszcie mówić o Żydach normalnie. Do niedawna przecież „Żyd” to była inwektywa.
** Źródło: rozmowa Joanny Warszy i Artura Żmijewskiego, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 czerwca 2011
* Tę zajadłość odziedziczyłem po mamie. Mawiała: „Jedni są uczuleni na prymulkę, a ja na endeków”.
** Źródło: [[Anna Bikont]], [http://wyborcza.pl/1,87771,4892114.html?as=3&startsz=x ''Moi chłopi wymordowali moich Żydów'', „Duży Format”, 5 lutego 2008]
==
* Bez niego przez 60 lat raczej dobrze nam się żyło z tym, że nic o Jedwabnem nie wiedzieliśmy, a ci, którzy wiedzieli, nic nie mówili, ani nie pisali. Rzeczywiście, jak napisał Gross,
** Autor: [[Michał Cichy]], [http://wyborcza.pl/1,75517,310329.html wyborcza.pl, 14 czerwca 2001]
** Zobacz też: [[
* Gross był moim przewodnikiem mistrzem stylu pisania i interpretowania dziejów.
** Autor: [[Paweł Śpiewak]], [http://www.bibula.com/?p=54997 ''Śpiewak o Żydokomunie: „Gross był moim przewodnikiem i mistrzem”'', bibula.com, 7 kwietnia 2012]
* Gross (
** Autor: [[Jerzy Urban]], tygodnik
* Gross i opierający się na jego tezach Kwaśniewski kontynuują ubecką linię oskarżeń wobec Polaków. Ich stanowisko nie ma nic wspólnego ani z prawdą, ani z analizą historyczną. Jest politycznym oszczerstwem wymierzonym przeciwko Narodowi Polskiemu.
** Autor: [[Antoni Macierewicz]], ''Niewygodna prawda'', „Głos”, 8 kwietnia 2001
Linia 93 ⟶ 92:
* Ja p. Grossa uważam za notorycznego kłamcę, płatnego pachołka „Przedsiębiorstwa HOLOKAUST” – i nie mam zamiaru robić tej książce honoru [''Złotym żniwom''] – zastanawiając się, które twierdzenie jest kłamstwem, a które prawdą.
** Autor: [[Janusz Korwin-Mikke]],
* Jan Tomasz Gross był w 1968 r. więźniem marcowym, załamał się w śledztwie i obciążył swoich kolegów. Czytałem jego zeznania w materiałach własnego śledztwa i pamiętam obrzydliwości, jakie ze strachu opowiadał przesłuchującym go oficerom. Dziś odreagowuje swoje frustracje, obciążając odpowiedzialnością za ówczesny komunistyczny antysemityzm Bogu ducha winny naród polski.
** Autor: [[Antoni Zambrowski]]
** Źródło: Sławomir Błaut, [http://www.niedziela.pl/warto_przeczytac.php?doc=20110620&nr=2 ''Fałsze i przemilczenia Grossa''], „Tygodnik Katolicki Niedziela”, 2011
* Janek się świetnie zachowywał w więzieniu. Przed procesami czytaliśmy akta z zeznaniami i wiemy, że odmawiał zeznań jako świadek.
** Autor: [[Jan Lityński]]
** Opis: Lityński siedział w 1968 na Rakowieckiej razem z Grossem.
** Źródło: [[Anna Bikont]], [http://wyborcza.pl/1,87771,4892114.html?as=3&startsz=x ''Moi chłopi wymordowali moich Żydów'', „Duży Format”, 5 lutego 2008]
* Jego odwaga stawia go w jednym szeregu z Karlem Jaspersem, Thomasem Mannem, Günterem Grassem i Hannah Arendt. Wpisuje się on w długi szereg znakomitych polskich intelektualistów, sięgający od Mickiewicza i Słowackiego do Gombrowicza i Miłosza, którzy odsłaniają zakłamanie i powierzchowność panujące w obszernych częściach polskiej kultury narodowej.
Linia 117 ⟶ 116:
* Już teraz, po pierwszych dwóch książkach Grossa, ludzie mówią tak: nie chciałem nic mówić, ale wiem, że trzy wsie dalej tak się działo, ale nie u nas, u nas nie. Jednak to jest istotna zmiana – bo okazuje się, że o tym można mówić. Głośno.
** Autor: [[Zuzanna Grębecka]], antropolożka kultury z Uniwersytetu Warszawskiego
** Źródło: wywiad Krystyny Naszkowskiej, ''Już się o tym mówi'', „Gazeta Wyborcza”, 22–23 stycznia 2011
* Mimo krytycznych opinii historyków, książka Grossa spotkała się z owacyjnym przyjęciem mediów. Ze zbrodni w Jedwabnem uczyniono temat dnia, otaczając całe wydarzenie mistyczną historiozofią. Z autora
** Autor: [[Piotr Gontarczyk]], ''Historia czy propaganda'', „Życie”, 9 lipca 2001
* Nie jest to dzieło historyczne, tylko raczej psychologiczne. Na podstawie tragicznego i nie wyjaśnionego dostatecznie do dziś epizodu powojennego – pogromu kieleckiego – Gross psychoanalizuje nas, Polaków, przypisując nam przerażające cechy zbiorowe. Wynaturzenie, zwierzęcy antysemityzm, żądzę mordu, opętańczą chciwość w zagarnianiu majątków żydowskich. (
** Autor: [[Maciej Rybiński]], [http://www.prawica.net/node/4058 prawica.net]
* Niestety, Gross ulega negatywnym emocjom. Na konfrontacji nie zbudowano nigdy nic pozytywnego. Zamiast grozy i wyrzutów sumienia wzbudza ona opór i niechęć.
** Autor: [[Barbara Skarga]]
** Źródło: [[Anna Bikont]], [http://wyborcza.pl/1,87771,4892114.html?as=3&startsz=x ''Moi chłopi wymordowali moich Żydów'', „Duży Format”, 5 lutego 2008]
* Później jedna z osób z obsługi zadzwoniła do mnie na komórkę, prosząc, abym nie wychodził z kawiarni, gdyż Grossowie nie wiedzą, że zostałem zaproszony do programu. Następnie przyszła do mnie inna osoby twierdząc, że jak Grossowie zobaczą mnie za wcześnie, to nie wejdą do studia. Istny cyrk!
** Autor: ks. [[Tadeusz Isakowicz-Zaleski]] o udziale w programie TVP „Mam inne zdanie” poświęconego książce
** Źródło: [http://www.isakowicz.pl/index.php?page=news&kid=8&nid=3891 ''Cyrk z Grossami w Telewizji Polskiej''], 16 marca 2011
Linia 137 ⟶ 136:
** Autor: [[Jan Grabowski]], [http://wyborcza.pl/1,111789,8918167,Jak_Polska_dluga_i_szeroka.html?as=4&startsz=x#ixzz1BCTpbYhe wyborcza.pl, 9 stycznia 2011]
* Przyjmijmy jednak, że Grossowie mają rację i rzeczywiście kilkadziesiąt tysięcy Żydów Polacy uśmiercili widłami, siekierami bądź wydali Niemcom. Liczba ta przewyższa niemieckie straty osobowe w kampanii wrześniowej (17 tys. zabitych) i znacznie liczbę poległych żołnierzy Wehrmachtu w
** Autor: Marcin Zaremba, ''Biedni Polacy na żniwach'', „Gazeta Wyborcza”, 15–16 stycznia 2011
* Sam Gross i jego paszkwil nie są żadnym problemem. Mamy w nim nowy typ hieny cmentarnej, akademicki, nie z Wólki lecz z Princeton rodem; w Polsce też już znany. Żeruje na żydowskich trupach i żywych Polakach. To są te prawdziwe złote żniwa, czy raczej dolarowe. Problem stanowią zleceniodawcy Grossa, bo ten pionek nie działa w pojedynkę.
** Autor: [[Bogusław Wolniewicz]]
** Źródło: ''O Polsce i życiu'', Komorów 2011, s. 159.
*
** Autor: [[Marek Jan Chodakiewicz]]
* Szaber był rodzajem ludowej reakcji na kryzys, niekiedy permanentnego stanu niedoboru i biedy. W jego genezie dostrzec można również inne charakterystyczne dla kultury chłopskiej pierwiastki: pragmatyzm i utylitaryzm. „Nie wiadomo, co życie przyniesie, lepiej się zabezpieczyć”; „A nuż, się przyda”. Grossowie tego wszystkiego nie dostrzegają. Mają prawo. Ale czy ogólne przesłanie książki na tym nie traci? Czy nie uprawomocniają się w ten sposób zarzuty obrońców narodowej niewinności o tendencyjności autora?<br />Potrzebujemy Jana Tomasza Grossa. Bez niego nasze samopoczucie byłoby lepsze, ale nasze życie intelektualne uboższe.
** Autor: Marcin Zaremba, ''Biedni Polacy na żniwach'', „Gazeta Wyborcza”, 15–16 stycznia 2011
* Teza naukowa prof. Grossa stała się w pewnym momencie prawdą wiary, prawdą objawioną, która nie podlega weryfikacji. W tym jest coś rzeczywiście chorego.
** Autor: [[Zbigniew Romaszewski]],
* To kolejny skandal po
** Autor: [[Andrzej Lepper]]
** Źródło: [http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34309,4811841.html ''Lepper chce zablokować książkę Grossa'']
** Opis: o ''Strachu'' Grossa.
* W każdym narodzie są ludzie dobrzy i źli, szlachetni i szubrawcy. Grossowie „nowatorsko” odchodzą od takiego obiektywnego spojrzenia na narody, przedstawiając całkowicie ponury, czarny obraz polskiego narodu, w którym są same łotry i nikczemnicy. Poszczególne opisane przez Grossów godne potępienia fakty odpowiadają prawdzie. Tyle że Grossowie wciąż uogólniają
** Uwaga: o książce ''Złote żniwa''.
** Zobacz też: [[Jerzy Robert Nowak]]
** Źródło: Józef Kowalski (rozmowa z Jerzym Robertem Nowakiem), ''Rozbić ofensywę antypolonizmu''
* W samych książkach Grossa są bardzo ciekawe idee, o których w Polsce nikt właściwie nie dyskutuje. Np. w
** Autor: [[Timothy Snyder]], wywiad Adama Leszczyńskiego, ''Mord bez granic'', „Gazeta Wyborcza”, 21–22 maja 2011
* ''Złote żniwa'' stanowią produkt niebywale szowinistycznej i rasistowskiej propagandy. Dość przypomnieć, że Grossowie posunęli się do nie opartego na żadnych danych faktograficznych, dosłownie wyssanego z palca oszczerstwa, iż Polacy w czasie wojny wymordowali od 100 do 200 tysięcy Żydów (w ostatniej chwili Gross zmniejszył tę ilość w stosunku do maszynopisu do 70 tysięcy zamordowanych, co też jest skrajną brednią).
** Autor: [[Jerzy Robert Nowak]] o ''Złotych żniwach'' Grossa.
** Źródło: Józef Kowalski (rozmowa z Jerzym Robertem Nowakiem), ''Rozbić ofensywę antypolonizmu'', „Opcja na
{{DEFAULTSORT:Gross, Jan Tomasz}}
[[Kategoria:Amerykańscy historycy]]▼
[[Kategoria:Badacze antysemityzmu]]
[[Kategoria:Polscy Żydzi]]
▲[[Kategoria:Amerykańscy historycy]]
[[Kategoria:Polscy historycy emigracyjni]]
|