Avatar: Różnice pomiędzy wersjami

** Autor: [[Klaus Theweleit]], niemiecki kulturoznawca i publicysta

** Źródło: „Forum”, 15 marca 2010.

 

* To wielka baśń, celowo połączona z wieloma innymi baśniami i mitami filmowymi (''Pocahontas'',''Tańczący z wilkami'', ''Misja''). Są w niej aluzje do współczesnych zagrożeń, do wojen i ekologii, ale tropy te służą do stworzenia rzeczywistości mitycznej.Planeta Pandora z jej gigantycznym Domowym Drzewem, w którego konarach żyją ludzie i zwierzęta; z Drzewem Dusz służącym do łączności z Wielką Matką; z Napowietrznymi Górami – wszystko to tworzy wizję Ogrodu Rajskiego, stanu niewinności sprzed biblijnego podziału na dobro i zło oddzielającego nas od natury. Na'vi mają bezpośrednie łącza z przyrodą, ze zwierzętami i z bóstwem. Technika stereoskopowa, użyta nie do uzyskania tanich efektów, ale jako środek artystyczny, daje poczucie głębi – unosimy się w lekkiej atmosferze zielonej planety, tracąc lęk przestrzeni. Militarny najazd Ziemian na Pandorę, atak na Drzewo, odczytuję nie jako metaforę wojny irackiej – to inwazja techniki oraz płaskiego pragmatyzmu na sferę mitu i wyobraźni. Próba zniszczenia utopii. Ona jednak wygrywa. I to właśnie zawstydza dzisiejsze praktyczne umysły, które tak boją się bajek i wierzeń.

** Źródło: [[Tadeusz Sobolewski]], „Gazeta Wyborcza”, 17 stycznia 2010.

** Zobacz też: [[mit]], [[natura]]

 

* Wierność ''Avatara'' staremu przepisowi na tworzenie pary, jego pełna ufność w fantazję i jego historia białego mężczyzny poślubiającego tubylczą księżniczkę i zostającego królem – wszystko to czyni film ideologicznie dość konserwatywnym i staromodnym. Techniczna błyskotliwość służy zamaskowaniu tego zasadniczego konserwatyzmu. Pod politycznie poprawnym tematem (uczciwy biały chłopak stający po stronie ekologicznie uświadomionych krajowców przeciwko „kompleksowi zbrojeniowo-przemysłowemu” imperialistycznych najeźdźców) łatwo jest odkryć szereg brutalnych rasistowskich haseł: wyrzutek z porażeniem kończyn dolnych jest wystarczająco dobry, żeby zdobyć rękę pięknej miejscowej księżniczki i pomóc tubylcom w wygraniu decydującej bitwy. Film uczy nas, że jedyny wybór, jaki mają krajowcy, to dać się uratować przez ludzi albo zostać przez nich zniszczonymi. Inaczej mówiąc, mogą wybrać, że będą ofiarami imperialistycznej rzeczywistości albo że zagrają przypisaną rolę w fantazji białego człowieka.