Denis Diderot: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Alessia (dyskusja | edycje)
m →‎Inne: drobne merytoryczne
Alessia (dyskusja | edycje)
+nowa sekcja, formatowanie automatyczne
Linia 1:
[[Plik:Louis-Michel_van_Loo_001.jpg|mały|<center>Denis Diderot</center>]]
'''[[w:Denis Diderot|Denis Diderot]]''' (1713–1784) – francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu oświecenia.
 
==''Encyklopedia. Słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł''==
(tłum. E. Rzadkowska)
* Jest istotą dobrego słownika, aby zmieniać pospolity sposób myślenia.
 
* Naszą dewizą jest: bez pardonu zabobonnikom, fanatykom, nieukom, szaleńcom i tyranom (...). Czyż na darmo nazywamy się filozofami?
 
* Robotnik mieszka pod strzechą albo w norze zostawionej mu przez nasze miasta, które potrzebują jego wysiłku. Wstaje ze słońcem i nie zważając na pogodę bierze swe jedyne ubranie, przeznaczone na wszystkie pory roku, drąży nasze kopalnie i kamieniołomy, osusza nasze bagna, oczyszcza nasze ulice, buduje nasze domy, robi nasze meble, w okresach głodu zadowala się wszystkim, co mu dają, a u schyłku dnia rzuca się zmęczony na twardy barłóg...
 
* Wsie byłyby zaludnione i kwitnące, gdyby je uprawiał wolny lud. Chłopi polscy są przywiązani do ziemi, podczas gdy nawet w Azji niewolnicy pochodzą z handlu albo jeńców wojennych, zawsze cudzoziemców, Polska uderza w swe własne dzieci. Każdy pan jest obowiązany zapewnić mieszkanie swemu chłopu. Umieszcza się go w nędznej lepiance, gdzie nagie dzieci, narażone pospołu z bydłem na lodowate zimno, zdają się urągać naturze, że ich nie ubrała tak samo jak zwierząt. Niewolnik, który dał im życie, patrzyłby ze spokojem na płonącą lepiankę, ponieważ nic nie jest jego własnością.(...) wszystko należy do pana, który może sprzedać zarówno rolnika, jak wołu. Rzadko sprzedaje się kobiety, ponieważ one to przysparzają trzody. Nieszczęsna ludność, zimno zabija wielką jej część. Na próżno papież Aleksander III potępił poddaństwo na jednym z soborów w XII wieku. Polska jest bardziej oporna pod tym względem niż reszta chrześcijaństwa. Biada słudze, jeśli pijany pan uniesie się przeciw niemu gniewem. Można by powiedzieć, że to, czego natura odmówiła innym
ludom, to właśnie Polacy lubią do szaleństwa: nadmiar wina i silnych trunków czyni w Rzeczypospolitej wielkie spustoszenia. Kazuiści przechodzą lekko nad pijaństwem jako nad skutkiem klimatu; sprawy publiczne załatwia się tylko ze szklanką w ręku.
** Opis: o [[Polska|Polsce]].
 
==''Kuzynek mistrza Rameau''==
<!-- Cytaty dodawaj w osobnym haśle! -->
Linia 65 ⟶ 78:
 
* Pamiętaj zawsze, że natura nie jest Bogiem, że człowiek nie jest maszyną, że hipoteza nie jest faktem, i bądź pewien, że nie zrozumiałeś mnie, ilekroć ci się wyda, iż dostrzegasz coś przeciwnego powyższym zasadom.
** Źródło: ''O interpretacji natury'' (1754, wyd. polskiepol. 1953)
** Zobacz też: [[Bóg]]
 
Linia 97 ⟶ 110:
[[Kategoria:Francuscy filozofowie]]
[[Kategoria:Francuscy krytycy literaccy]]
[[Kategoria:Krytycy sztuki]]
[[Kategoria:Francuscy prozaicy]]
[[Kategoria:MyślicieleKrytycy ateistycznisztuki]]
[[Kategoria:Liberałowie]]
[[Kategoria:KrytycyMyśliciele sztukiateistyczni]]
 
[[bg:Дени Дидро]]
[[bs:Denis Diderot]]
[[bg:Дени Дидро]]
[[cs:Denis Diderot]]
[[de:Denis Diderot]]