Voltaire: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
przebudowa, formatowanie automatyczne, +1, łamanie wierszy |
|||
Linia 1:
[[Plik:Voltaire.jpg|mały|<center>Voltaire</center>]]▼
'''[[w:Voltaire|Voltaire]]''' (1694–1778) – francuski filozof, wolnomularz, dramaturg i poeta.
{{IndeksPL}}▼
(fr. ''Candide ou l'optimisme'', tłum. [[Tadeusz Żeleński-Boy]])
▲[[Plik:Voltaire.jpg|mały|Voltaire]]
* Człowiek zrodzony jest, aby żyć w konwulsjach niepokoju lub też w letargu nudy.▼
* Optymizm to obłęd dowodzenia, że wszystko jest dobrze, kiedy nam się dzieje źle.▼
==B==▼
** Postać: Kandyd
** Zobacz też: [[optymizm]]▼
* Trzeba uprawiać nasz ogródek.▼
** ''Il faut cultiver notre jardin.'' (fr.)▼
** Opis: ostatnie słowa powieści.
==Inne==
▲{{IndeksPL}}
▲===B===
* Bardzo roztropnie jest wątpić.
===C===
* Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego nie miało nic wspólnego z Rzymem ani w ogóle z cesarstwem.
Linia 17 ⟶ 30:
* Człowiek wolny idzie do nieba taką drogą, jaka mu się podoba.
===D===▼
▲* Człowiek zrodzony jest, aby żyć w konwulsjach niepokoju lub też w letargu nudy.
▲** Źródło: Kandyd czyli optymizm.
▲** Opis: Słowa Marcina, manichejczyka
▲==D==
* Delikatność – nierozłączna podobno z miłością, stanowi czasem jej urok, ale częściej nudę.
* Dla większości mężczyzn poprawić się, znaczy zmienić wady.
===G===
* Gdyby Bóg nie istniał, koniecznością stałoby się wynalezienie go.
** ''Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer.'' (fr.)
** Źródło: ''Epitre à l'auteur du nouveau livre des trois imposteurs'', wiersz 22 (1769)▼
** Opis: podobna myśl występuje w pismach arcybiskupa Canterbury Johna Tillotsona (1630–1694).
▲** Alternatywne tłumaczenie: Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić.
** Zobacz też: [[Bóg]]
===J===
* Jeden Polak to istny czar, dwóch Polaków – to awantura, trzech Polaków – och, to już jest polski problem.
** ''Un polonais – c'est un charmeur; deux polonais – une bagarre; trois polonais, eh bien, c'est la question polonaise.'' (fr.)
Linia 42 ⟶ 51:
* Jeżeli Bóg stworzył człowieka na obraz i podobieństwo swoje, człowiek oddał mu wet za wet.
===K===
* Kobieta umie dochować tajemnicy. Tajemnicy swojego wieku.
* Kto kocha, ten pragnie, aby na jego pocałunki odpowiadano pocałunkami, aby jego pragnieniu odpowiadało pragnienie, a szczęśliwy jest tylko wówczas, kiedy szczęście daje.
===L===
* Lekarze zapisują lekarstwa, o których niewiele wiedzą, na choroby, o których wiedzą jeszcze mniej, ludziom, o których nie wiedzą nic.
** Zobacz też: [[lekarz]]
Linia 54 ⟶ 63:
** ''Le mieux est l'ennemi du bien.'' (fr.)
** Źródło: ''Dictionnaire philosophique. Art dramatique'', 1764
** Opis: znane już wcześniej, występuje w komentarzu M. Giovanniego do ''[[Dekameron]]u'' [[Boccaccio|Boccaccia]] (1574). Podobne zdanie występuje w ''Królu Learze'', akt I, scena 4 [[William Shakespeare|
* Ludzie używają słów tylko po to, by ukryć swe myśli.
** Opis: myśl pochodzi ze starożytności, cytowana później nie tylko przez Voltaire'a.▼
** Źródło: ''Kapłon i pularda'' (fr. ''Le Chapon et la poularde'')
▲** Opis: myśl pochodzi ze starożytności, cytowana później nie tylko przez Voltaire'a
===M===
* Małżeństwo czyni człowieka lepszym. Ojciec rodziny, który ma jakie poczucie honoru, nie chce czynić nic haniebnego, żeby się nie musiał wstydzić przed własnymi dziećmi. Przywiąż włóczęgę do rodziny, a przywiążesz go do ojczyzny.
Linia 71 ⟶ 80:
* Myśli służą usprawiedliwianiu ludzkich występków, a słowa ukryciu myśli.
===N===
* Należy pisać tak, jak się mówi.
** Źródło: ''Dictionnaire philosophique. Style
* Nie dość zapewnić komuś zbawienie, trzeba mu jeszcze dać środki do życia.
Linia 81 ⟶ 90:
* Nie rozumiem, doprawdy, jak mogło przyjść Chrystusowi do głowy, dać się przez takie jak wy kanalie ukrzyżować.
* Nieszczęsny rodzaj ludzki tak został stworzony, że ci, którzy poruszają się po gościńcu, zawsze będą obrzucać kamieniami tych, którzy wytyczają nowe szlaki.
Linia 88 ⟶ 96:
* Niewolnicy złymi są wojownikami, chyba że walczą o własną wolność.
===O===
* Ogromnie lubię kobiety, zwłaszcza kiedy są ładne i uległe.
** Zobacz też: [[kobieta]]
Linia 94 ⟶ 102:
* Odpowiadacie, że to wielka różnica, że wszystkie religie są dziełami ludzi, a tylko Kościół katolicki, apostolski i rzymski jest dziełem Boga.
===P===▼
▲* Optymizm to obłęd dowodzenia, że wszystko jest dobrze, kiedy nam się dzieje źle.
* Pełno na ziemi ludzi, co nie zasługują, by do nich mówić.▼
▲** Zobacz też: [[optymizm]]
▲==P==
▲* Pełno na ziemi ludzi co nie zasługują, by do nich mówić.
* Pierwszej miłości postrzał najgłębiej kaleczy.
* Pierwszy miesiąc małżeństwa jest
** Źródło: ''Zadig, czyli Los''
* Pierwszym prorokiem był pierwszy nikczemnik, który spotkał grupę frajerów.
Linia 123 ⟶ 127:
** Zobacz też: [[przypadek]]
===R===
* Rozważ, jak trudno jest zmienić siebie, a zrozumiesz, jak znikome masz szanse zmienić innych.
===S===
* Szczęście jest stanem ducha, a więc nie może być trwałe.
** Zobacz też: [[szczęście]]
* Szczęście jest tylko marzeniem, a rzeczywistością jest ból. Sprawdzam to już przez osiemdziesiąt lat. Nie widzę innej rady, jak poddać się temu i powiedzieć sobie, że muchy są po to, by je zjadały pająki, a ludzie po to, by ich żarły zmartwienia.
** Źródło: ''List do markiza de Florian''
* Szukający szczęścia jest jak pijak, który nie może trafić do domu, ale wie, że ma dom.
===T===
* Tak oto właśnie pisze się historię.
** ''Et voilà justement comme on écrit l'histoire.'' (fr.)
** Opis: występuje wcześniej w liście Voltaire'a do markizy du Deffand z 24 września 1766 roku. Prawdopodobnie jest aluzją do traktatu Lukiana ''Jak należy pisać historię''.▼
** Źródło: ''Charlot ou la Comtesse de Givry'', I, 7 (1767)
▲** Opis: występuje wcześniej w liście Voltaire'a do markizy du Deffand z 24 września 1766 roku. Prawdopodobnie jest aluzją do traktatu Lukiana ''Jak należy pisać historię''
* Tak toczy się światek.
** ''Le Monde connu comme il va.'' (fr.)
** Źródło: tytuł powiastki filozoficznej z 1746 roku, przekład
* Taka jest słabość rodzaju ludzkiego i taka jego przewrotność, że niewątpliwie na lepsze mu wychodzi znosić jarzmo wszelkich możliwych zabobonów, byleby nie były zabójcze, niż żyć bez religii. Człowiek zawsze potrzebował wędzidła, a chociaż okrywał się śmiesznością składając ofiary faunom, satyrom i najadom, rozsądniej i korzystniej było czcić te fantastyczne wyobrażenia bóstwa niż oddać się ateizmowi.
* To nie jest czas, by robić sobie nowych wrogów.
** Opis:
* To, co jest prawdą w jednej epoce, staje się błędem w innej.
* Trzeba rozdeptać to łajdactwo.
** Opis: o klerze katolickim.
▲* Trzeba uprawiać nasz ogródek.
▲** ''Il faut cultiver notre jardin.'' (fr.)
* Tyle jest rodzajów miłości, że nie wiadomo, do kogo zwrócić się o jej definicję. Miłością nazywa się kilkudniowy kaprys i związek dwojga ludzi wzajem obojętnych, i uczucie, w którym nie ma nic z szacunku, i flirt towarzyski, i wystygłe przyzwyczajenie, i romantyczną fantazję, i nagłe pożądanie, po którym następuje niechęć: miłością nazywa się sto różnych złudzeń i chimer.
* Tylko raz modliłem się do Boga, krótko: „O, Panie, spraw, by moi wrogowie się
** Zobacz też: [[Bóg]]
===U===
* Uczony zna dobrze wartość pieniądza, ale bogaty nie zna wartości wiedzy.
** Zobacz też: [[pieniądz]], [[wiedza]]
===W===
* W swoich wierszach, drogi przyjacielu,<br />Nie mów o mnie jak o Zbawicielu,<br />Co między prostaki się liczę.<br />Tylkom z nędzy podobny do niego,<br />A daleko mi, klnę się, do tego,<br />By matkę mieć czystą dziewicę.
** Źródło: epigramat, cyt. za: Jerzy Adamski, ''Historia literatury francuskiej. Zarys'', Wrocław 1989, s. 89, tłum. J. Adamski
* Wolność moja kończy się tam, gdzie zaczyna twoja.
Linia 178 ⟶ 181:
** Zobacz też: [[przyjaźń]]
===Z===
* Z jakiej mąki są już zrobieni młodzieńcy na całym świecie, że choćby pokochali piękność pochodzącą prosto z nieba, w pewnych momentach będą ją zdradzać ze służącą karczmarza.
Linia 193 ⟶ 196:
** Opis: o Kościele katolickim. Zdanie to stało się mottem antyklerykałów.
===Ż===
* Życie jest dzieckiem, które trzeba kołysać, dopóki nie uśnie.
Linia 200 ⟶ 203:
** ''I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it.'' (ang.)
** Autor: [[Evelyn Beatrice Hall]]
** Opis:
** ** Zobacz też: [[
| |||