Sentencje i zwroty łacińskie: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
m →B: drobne merytoryczne |
→C: drobne merytoryczne |
||
Linia 461:
==C==
* ''Caeca invidia est'' –
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 41.
** Zobacz też: [[zazdrość]]
* ''Caecus si caeco ducatum praestat, ambo in foveam cadunt'' – Jeśli ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadają.
** Autor: [[Jezus Chrystus]]
** Źródło: ''Wulgata'', ''Ewangelia * ''Caelum et terra transibunt, verba autem mea non praeteribunt'' – Niebo i ziemie przeminą, ale słowa moje nie przeminą.
Linia 480 ⟶ 482:
** Autor: [[Kurcjusz Rufus]]
* ''Cantus cycneus'' – Łabędzi śpiew.
** Znaczenie: ** Autor: [[Cycero]]
Linia 486 ⟶ 489:
** Autor: [[Kwintylian]]
* ''Caput
** Opis: określenie [[Rzym]]u w czasach starożytnych.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 44.
* ''Carpe diem quam minimum credula postero'' – Chwytaj dzień
** Źródło: [[Horacy]], ''Ody'', I, 11, 8
** Zobacz też: [[chwila]], [[dzień]], [[przyszłość]]
* ''Carum est, quod rarum est'' – Cenne jest to, co rzadkie.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 45.
* ''Carta non erubescit'' – Papier się nie rumieni [ze wstydu].
**
** Zobacz też: ''epistola non erubescit'', [[papier]]
* ''Casus belli'' – powód do wypowiedzenia wojny.
** Opis: termin z dziedziny prawa międzynarodowego.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 45.
* ''Cave me, Domine, ab amico, ab inimico vero me ipse cavebo'' –
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 46.
* ''Cedant arma togae!'' – Niech oręż ustąpi przed togą!
** Autor: [[Cyceron]]
** Znaczenie: niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną; niech nastanie pokój.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 46, 47.
** Zobacz też: [[oręż]]
* ''Certum est, quia impossibile est'' – Jest pewne, ponieważ jest niemożliwe.
** Autor: [[Tertulian]], ''Apologeticus''
* ''[[Poza tym uważam (że Kartaginę należy zniszczyć)|Ceterum censeo Karthaginem esse delendam]]'' – Poza tym [zresztą] uważam, że Kartaginę należy zniszczyć.
** Autor: [[Kato Starszy]]
** Źródło: Plutarch, 27, 1
* ''Cibi condimentum est fames'' –
** Autor: [[Cyceron]]
** Opis: pol. odpowiednik: Głód jest najlepszym kucharzem.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 47.
* ''Cicer cum caule'' – Groch z kapustą,
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 47.
* ''Cinis et manes et fabula fies'' – Popiołem i cieniem i wspomnieniem się staniesz.
Linia 525 ⟶ 539:
* ''Clara pacta claros faciunt amicos'' – Jasne (tj. jednoznaczne, wyraźne, nie budzące wątpliwości) układy tworzą wiernych przyjaciół.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 48.
** Zobacz też: [[przyjaźń]]
* ''Clavus clavo pellitur'' – Gwóźdź wybija się gwoździem.
** Opis: pol. odpowiednik: klin klinem.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 49.
* ''Cogitationis poenam nemo patitur'' –
** Autor: [[Ulpianus]], ''Ad edictum'' 3
** Zobacz też: [[kara]], [[myśl]]
* ''Cogitationum poenam nemo luit'' – Nikt nie cierpiał za karę myślenia.
* ''Cogito, ergo sum'' – Myślę, więc jestem.
** Autor: [[Kartezjusz]], ''Les principes de la philosophie'' 1, 7, 10
* ''Cognosce te ipsum'' – Poznaj samego siebie.
Linia 541 ⟶ 559:
* ''Comedamus et bibamus cras enim moriemur'' – Jedzmy pijmy wszak jutro pomrzemy
* ''Communi consensu'' – Za zgodą
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 51.
* ''Compos mentis'' – Zdrów na umyśle.
** Zobacz też: [[umysł]], [[zdrowie]]
* ''Concordia civium murus urbium'' – Zgoda obywateli
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 51.
** Zobacz też: [[miasto]], [[obrona]], [[zgoda]]
* ''Concordia domi, foris pax'' – Zgoda w domu, pokój na zewnątrz.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 51.
* ''Coniugium sine prole est quasi dies sine sole'' – Małżeństwo bez potomstwa jest jak dzień bez słońca.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 52.
** Zobacz też: [[małżeństwo]]
* ''Conquiescat in pace'' – Niech odpoczywa w pokoju.
**
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 52.
* ''Conflabunt gladios suos in vomeres'' – Przekują miecze swe na lemiesze.
Linia 562 ⟶ 585:
* ''Consensus facit legem'' – Zgoda tworzy prawo.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 52.
* ''Consuetudinis
** Autor: [[Cyceron]]''Tuskulanki'' II, 17
** Zobacz też: [[przyzwyczajenie]]
* ''Consuetudo altera natura est'' – Przyzwyczajenie jest drugą naturą.
** Autor: [[Cyceron]], ''De finibus'', 5, 25, 74
* ''Consuetudo est optima legum interpres'' – Zwyczaj jest najlepszą wykładnią praw.
** Autor: [[Justynian I Wielki]]
* ''Consummatum est'' –
** Autor: [[Jezus Chrystus]]
** Źródło: ''Wulgata'', ''[[Ewangelia Jana]]'' * ''Contra facta non valent argumenta'' – Wobec faktów argumenty muszą ustąpić.
Linia 581 ⟶ 607:
** Opis: przytaczając za [[Arystoteles]]em.
* ''Contra vim mortis non est medicamen in hortis'' –
** Znaczenie: ** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 54.
* ''Contra vim non valet ius'' – Prawo jest bezsilne wobec przemocy.
** Opis: pol. odpowiednik: siła przed prawem.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 55.
** Zobacz też: [[przemoc]]
* ''Contraria contrariis curantur'' – Przeciwne
** Opis:
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 55.
* ''Convenienter naturae vivere'' – Żyć w zgodzie z naturą.
Linia 595 ⟶ 626:
* ''Cornix cornici numquam confodit ocellum'' – Kruk krukowi oka nie wykole.
** Autor: [[Makrobiusz]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 55.
** Zobacz też: [[kruk]], [[oko]]
* ''Corpus delicti'' – Dowód rzeczowy przestępstwa.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 55.
* ''Corpus iuris civilis'' – Kodeks prawa cywilnego.
** Opis: kodeks Justyniana, zbiór praw Rzymu.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 56.
* ''Corrumpunt mores bonos colloquia mala'' – Złe rozmowy psują dobre obyczaje.
** Autor: [[Paweł z Tarsu]]
** Źródło: ''Wulgata'', ''[[1. List do Koryntian]]'' * ''Corvus albus'' – Biały kruk.
Linia 610 ⟶ 646:
* ''Credo, ut intellegam'' – Wierzę, aby rozumieć
** Autor: św. [[Anzelm z Canterbury]], 71, 28
* ''Crescit sub pondere virtus'' – Prześladowana cnota wzrasta.
* ''Crescite et multiplicamini et replete terram'' – Rośnijcie i rozmnażajcie się i napełniajcie ziemię.
** Źródło: ''Wulgata'', ''[[Księga Rodzaju]]'' 1, 28
* ''Crescunt anni, decrescunt vires'' – Przybywa lat, ubywa sił.
* ''Crux interpretum'' –
** Znaczenie: miejsce (w tekście) trudne do zrozumienia, wyjaśnienia.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s.
58.
* ''Cucullus non facit monachum'' – Kaptur [habit] nie czyni mnicha.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 58.
* ''Cui bono [fuerit]?'' – Po co? Na czyją korzyść?
** Autor: [[
* ''Cuius regio, eius religio'' – Czyj kraj, tego religia.
** Opis: zasada streszczająca postanowienia pokoju w Augsburgu z 1555 r., zawartego pomiędzy cesarzem [[Karol V|Karolem V]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 58.
** Zobacz też: [[religia]], [[władza]]
* ''Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare'' – Każdy człowiek może zbłądzić, uparcie w błędzie trwa tylko głupi.
** Autor: [[Cyceron]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 58.
** Zobacz też: [[głupiec]]
Linia 642 ⟶ 684:
** Autor: [[Katon Młodszy]]
* ''Cum tacent, clamant'' – Milcząc, wołają.
**
** Źródło:
* ''Cum ventis litigare'' – Rzucać słowa na wiatr.
Linia 651 ⟶ 693:
* ''Cura fugit multo diluiturque mero'' – Troska znika i rozpuszcza się w obfitym winie.
** Autor: [[Owidiusz]], ''Sztuka kochania'', I, 239
* ''Cura, ut valeas!'' – Bądź zdrów!
Linia 656 ⟶ 699:
* ''Curriculum vitae'' – Przebieg życia (życiorys).
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 61.
==D==
| |||