Jan Zamoyski: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Jos. (dyskusja | edycje)
m formatowanie automatyczne
nowe cytaty, uzupelnienia, red., kat.
Linia 1:
[[Plik:Jan Zamoyski.jpg|mały|Jan Zamoyski]]
'''[[w:Jan Zamoyski|Jan Zamoyski]]''' (1542–1605) – polski polityk, mąż stanu, kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny, najbliższy doradca [[w:Henryk Walezy|Henryka Walezego]] i [[w:Stefan Batory|Stefana Batorego]].
* A cóżeście to nam za niemą marę przywieźli ze Szwecji?
** Opis: po pierwszym spotkaniu z królem elektem – Zygmuntem Wazą do kasztelana Leśniowolskiego
** Źródło: Stanisław Grzybowski Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), Kraków 2000.
 
* Gdyby Rzeczpospolita zawiodła się w swych nadziejach (dotyczących króla), wydałaby się w oczach świata nędzną, głupią i godną politowania.
** Opis: przed koronacją Henryka Walezego
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
 
* Każdy polski szlachcic powinien orientować się w zakresie głównych zasad sztuki lekarskiej.
** Opis: w akcie fundacyjnym katedry medycyny na Akademii Zamoyskiej, 1594 r.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
 
* Król panuje, ale nie rządzi.
** ''Rex regnat et non gubernat.'' (łac.)
Linia 6 ⟶ 18:
 
* Kiedyby to mogło być, abyście wszyscy mogli być papieżnikami, dałbym za to połowę zdrowia mojego, żebym drugą połową żyjąc, cieszył się z tej świętej jedności. Ale jeśli kto będzie wam gwałt czynił, dam wszystko swe zdrowie przy was, abym na tą niewolę nie patrzył.
** Opis: do delegatów miast pruskich i Rygi.
** Źródło: [http://www.abcnet.com.pl/node/1017]
 
* Kto cnotliwy – nie zważa na nic, na żadne trudy. Sam wprzód pójdę!
* Dzielny radą, pismy, wojski -
** Opis: przemowa do żołnierzy przed zwycięskim szturmem na Wolmar. 18 grudnia 1601 r.
Nieśmiertelny Jan Zamoyski.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
** Autor: [[Ignacy Krasicki]],'' Podróż z Warszawy do Biłgoraja. Powrót.''
 
* Miłuję, dalibóg, Waszą Królewską Mość i służę wiernie, i po wtóre mówię, wiernie służę; racz tylko Wasza Królewska Mość miłować też nas, poddane swe: łacno będzie o pomnożenie państw, snadoć przyjdzie wszystko, gdy miłość poddanych będzie.
** Opis: w liście do Zygmunta III Wazy z początku 1605 r. bezskutecznie próbując pojednać się z królem.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
 
* Miłujże tę ojczyznę naszą, bo jest ci to tak, że cię Szwecja urodziła, ale cię ta przyjęła i ród twój macierzysty i ciebie ozdobiła, ubogaciła, wsławiła, na głowach naszych posadziła.
** Opis: apel wygłoszony do króla na sejmie 1605 r.
** Źródło: Jarema Maciszewski ''Zygmunt III'', w: ''Poczet królów i książąt polskich'', Warszawa 1987 r.
 
* Spójrzmy tylko na królestwo nasze, jedno z pierwszych w Europie, spójrzmy na jego siły i środki obronne, na jego dostatki , bogactwa, na wszystko, co ludziom jest potrzebne. Czegóż nam brakuje? Oto rządu silnego i ustalonego ładu prawnego, a wtedy wszystko będziemy mieli i stać będziemy silni i pewni siebie.
** Opis: fragment przemówienia sejmowego z 1575 roku.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
 
==Mylnie przypisywane==
* Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie.
** Opis: cytat przypisywany również [[Andrzej Frycz Modrzewski|Andrzejowi Fryczowi Modrzewskiemu]].
** Autor: [[Andrzej Frycz Modrzewski]], Cytat z księgi V pt. „O szkole”, wchodzącej w skład renesansowego dzieła z 1551r. pt. ''[[O poprawie Rzeczypospolitej]]''. Mylnie przypisywany S. Staszicowi lub J. Zamoyskiemu.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
** Zobacz też: [[młodzież]], [[wychowanie]]
 
* Wybieramy królów ''viritim'', bo nikt z nas nie uznałby władzy królewskiej u kogokolwiek, jeśliby mu wpierw na elekcji sam nad sobą tej władzy nie nadał.
** Opis: fragment przemówienia sejmowego z 1575 roku.
** Źródło: Sławomir Leśniewski ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008.
** Zobacz też: [[demokracja]]
 
==Cytaty o Janie Zamoyskim==
* Było co ganić za żywota i ganiono publicznie. Jako wojownik był roztropny i szczęśliwy, jako obywatel, niech przebaczą jego cienie, ciężki był Panu Zygmuntowi III, ciężki i równym.
** Autor: [[Stanisław Łubieński]], biskup płocki
 
* Dłużej dumy tego człowieka znosić nie mam zamiaru!
** Opis: na sejmie w 1591 r.
** Źródło: [[Stanisław Grzybowski]] ''Dzieje Polski i Litwy (1506-1648)'', Kraków 2000.
 
* Dzielny radą, pismy, wojski -<br />Nieśmiertelny Jan Zamoyski.
** Autor: [[Ignacy Krasicki]],'' Podróż z Warszawy do Biłgoraja. Powrót.''
 
* Gdyby nie głupota Polaków, on byłby królem. Od niego zaczęłaby się ich wielka dynastia. Ale oni nie dopuszczą. Oni mają swoją złotą wolność, swoją szlachecką równość i nienawidzą wielkich spośród siebie. Może gdyby Zamoyski był Niemcem albo ruskim kniaziem, kazałby postawić szubienice i pale. I zaczął rządzić. Ale on się nie odważy [...].
** Źródło: [[Zbigniew Safjan]] ''Kanclerz'', Warszawa 1987.
 
* I miała zaiste Polska czem się chlubić, dopóki żył ów tak wielki mówca i wódz. Po jego stracie ma państwo dostateczną przyczynę do opłakiwania swej szkody, jak długo losy nie zdarzą mu drugiego podobnego męża.
** Autor: [[Matthaus Dresser]], historyk i humanista niemiecki, 1606 r.
 
* Krótkowzroczni nieprzyjaciele wielkiego kanclerza nie zdawali sobie sprawy, że wraz z jego zgonem zmarła wola, która wewnątrz Rzeczypospolitej zdolna była utrzymać spokój, a na zewnątrz reprezentowała jej powagę, siłę i świetność. Nadciągały chmury, a po śmierci Zamoyskiego nie było już autorytetu, mogącego zażegnać zbliżającą się burzę.
** Autor: [[Artur Śliwiński]]
 
* Talentów i charakteru dowiódł, gospodarzem był zawołanym, aczkolwiek pozbawionym skrupułów, co u kierownika polityki nie stanowi wady. Wolno wyrazić nadzieję, że obwarowałby państwo na kształt swojego Zamościa i nie roztrwoniłby zasobów.
** Źródło: [[Paweł Jasienica]], ''Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek'', Warszawa 1999.
 
* Trzeciego czerwca 1605 roku jęknęły dzwony w Zamościu i echo ich przeszło przez cały kraj [...]. Odszedł człowiek o nieprzeciętnym umyśle, wpływający w sposób istotny na kształt epoki: znakomity dyplomata, luminarz nauki i kultury, szczęśliwy wódz, współtwórca utrzymania mocarstwowej pozycji Polski.
** Autor: [[Jerzy Besala]]
 
 
{{DEFAULTSORT:Zamoyski, Jan}}
[[Kategoria:Polscy politycy]]
[[Kategoria:Polscy wojskowi]]