XIX wiek

lata 1801–1900

XIX wiek – czas od roku 1801 do 1900.

  • Cóż więc jest? Co zostało nam, co wszystko wiemy,
    dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza?
    Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza,
    człowiecze z końca wieku?… Głowę zwiesił niemy.
  • Naprzód! przez zawichrzone ludzkości przewały!
    Naprzód! przez kolumn świata strzaskane zwaliska!
    Naprzód! poprzez przeklęte wojen bojowiska
    i jasne cisze świętej pokojowej chwały!
  • Wieku bez jutra, wieku bez przyszłości,
    Co nad przepaścią stanąłeś ponury;
    Nauczycielu zgrozy i nicości,
    Coś wziął ludzkiego ducha na tortury;
    Wieku zwątpienia, o wieku niewiary,
    Jakże ty strasznym jesteś dla cierpiących!
  • Wieku żelazny, dziewiętnasty,
    Zaiste bezlitosny wieku!
    Strąciłeś w mrok bez gwiazd, przepastny,
    Nie znającego trosk człowieka!
    W noc abstrakcyjnych rozumowań,
    Praktycznych interesów małych,
    Bezsilnych klątw i skarg jałowych,
    Bezkrwistych dusz w osłabłych ciałach!