Fryderyk Engels: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Linia 8:
* Proletariatem nazywamy tę klasę społeczeństwa, która środki do życia czerpie jedynie i wyłącznie ze sprzedaży swej pracy, nie zaś z zysku od jakiegokolwiek kapitału; klasę, której dola i niedola, życie i śmierć oraz całe istnienie zależne jest od popytu na pracę, a więc od okresowych zmian pomyślnego i niepomyślnego stanu interesów, od wahań nieokiełznanej konkurencji. Słowem, proletariat, inaczej klasa proletariuszy, to klasa robotnicza dziewiętnastego wieku.
** Zobacz też: [[proletariat]]
 
*
Tak zwani socjaliści dzielą się na trzy kategorie. Pierwszą kategorię stanowią zwolennicy feudalnego i patriarchalnego społeczeństwa, które zniszczył i co dzień jeszcze niszczy wielki przemysł, handel światowy oraz stworzone przez nie społeczeństwo burżuazyjne. Kategoria ta ze złych stron obecnego społeczeństwa wysnuwa wniosek, iż należy wskrzesić feudalne i patriarchalne społeczeństwo, ponieważ wolne było ono od tego zła. (...) Socjaliści ci (...) usiłują przywrócić panowanie arystokracji, majstrów cechowych i właścicieli manufaktur z ich pocztem absolutnych lub feudalnych królów, urzędników, żołnierzy i klechów; chcą przywrócić społeczeństwo, które wprawdzie wolne byłoby od niedomagań obecnego społeczeństwa, ale przyniosłoby ze sobą co najmniej tyleż innego rodzaju zła i nie otwierałoby nawet perspektyw wyzwolenia uciśnionych robotników przez organizację komunistyczną; ujawniają swoje prawdziwe zamiary za każdym razem, gdy proletariat staje się rewolucyjny i
komunistyczny. Wówczas sprzymierzają się oni niezwłocznie z burżuazją przeciw proletariatowi. Drugą kategorię stanowią zwolennicy obecnego społeczeństwa, którym zło, nieuchronnie wynikające z tego społeczeństwa, nasuwa obawy o jego dalsze istnienie. Dążą oni przeto do zachowania obecnego społeczeństwa, ale zarazem chcą usunąć związane z nim zło. W tym celu jedni z nich proponują środki zaradcze o charakterze zwykłej filantropii, inni – szeroko zakrojone systemy reform, które pod
pretekstem reorganizacji społeczeństwa zmierzają do tego, by zachować podstawy obecnego społeczeństwa, a przez to i samo obecne społeczeństwo. Trzecia kategoria wreszcie składa się z demokratycznych socjalistów, którzy tą samą drogą, co i
komuniści, (...) jako posunięcia wystarczające do usunięcia nędzy i zniweczenia zła istniejącego w obecnym społeczeństwie. Owi demokratyczni socjaliści są to albo proletariusze niedostatecznie jeszcze świadomi warunków wyzwolenia swej klasy, albo też przedstawiciele drobnomieszczaństwa – klasy, której interesy, do chwili wywalczenia demokracji oraz realizacji wynikających z niej socjalistycznych posunięć, pod wieloma względami zbieżne są z interesami proletariatu. W czasie akcji przeto komuniści będą porozumiewać się z tymi demokratycznymi socjalistami i w ogóle starać się będą w miarę możności prowadzić z nimi w tych momentach wspólną politykę, jeżeli tylko socjaliści ci nie wstąpią na służbę panującej burżuazji i nie zaatakują komunistów. Jest rzeczą jasną, że ta wspólność działania nie wyklucza dyskusji na temat istniejących różnic.
** Zobacz też: [[drobnomieszczaństwo]]
 
==''Anty-Dühring'' (1878)==