Paul d'Holbach: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.3) (Robot przeniósł strony z lt:Anri Polis Holbachas do lt:Polis Anri Holbachas
Cszysiek (dyskusja | edycje)
dodanie cyt+dodanie sekcji Etokracja
Linia 1:
[[Plik:Paul Heinrich Dietrich Baron d'Holbach Roslin.jpg|mały|<center>Paul d'Holbach</center>]]
'''[[w:Paul d'Holbach|Paul d'Holbach]]''' (1723–1789) – filozof francuski.
==''Etokracja, czyli rząd oparty na moralności'' (1776)==
(fr. ''Ethocratie, ou Le gouvernement fondé sur la morale'', tłum. M. Skrzypek)
* Często ludy odpokutowują stuleciami nędzy za to, że miały zaszczyt posiadania, jako zwierzchnika, jednego z tych cudownych ludzi, których nazywa się wielkimi królami.
* Głosić nietolerancję, to podpalać cały świat.
* Każdy człowiek, który nic nie robi, jest człowiekiem niebezpiecznym.
* Krainy, gdzie zadomowił się despotyzm i zbytek, pozbawione są całkowicie patriotyzmu, dzieje się tak dlatego, ze wraz z wolnością i cnotą zniknęło tam szczęście, dlatego, ze nie ma ojczyzny dla niewolników, którym kraj służy za niewygodne więzienie; dlatego, że los panującego i narodu nie wzrusza wcale nieszczęśników, którzy nie mają nic do stracenia; dlatego, że ruina państwa czyni nader małe wrażenie na ludziach zepsutych i lekkomyślnych, którzy cieszą się tylko chwilą i nie troszczą się o nieprzyjemną przyszłość.
* Nie ma bardziej godnego pogardy niewolnictwa od tego, które jest dobrowolne.
* Nie ma niczego bardziej przygnębiającego niż skutki zbytku albo próżności bogaczy, kiedy ogarnia klasy niższe.
* Nie można wątpić, że ciemnota jest źródłem występków i zła moralnego. Ignorancja wynika z braku doświadczenia i refleksji, bez których ludzie są tylko dziećmi nieobliczalnymi w swoim postępowaniu, oddanym wszelkim namiętnościom natury pozbawionej przewodnika, niezdolnymi do czynienia dobrego użytku z przedmiotów, które ich otaczają.
* (...) niewolnicze wychowanie może uformować tylko podłe dusze albo ludzi nader bezczelnych, jeśli uda im się zdobyć jakąś władzę.
* Przestępstwo zdaje się ulegać nobilitacji przez potęgę i rangę tych, którzy je popełniają. Podziwiamy kradzieże i rangę dokonywane przez królów pod nazwą podbojów; podziwiamy ich zbrodnie pod nazwą bitew.
* Prześladowanie myśli jest najokrutniejszym, najbardziej oburzającym i najbardziej bezużytecznym gwałceniem wolności człowieka.
* Religia (...) ma opierać swoje prawa jedynie na zgodności ze zdrową moralnością; polityka może być pożyteczna jedynie przez nadanie lekcjom moralności sankcji władzy.
* Ten, kto wśród klas niższych albo najbardziej pogardzanych przez pysznych wielmożów wykonuje z honorem pożyteczny zawód, winien pod względem poważania zyskać sobie u współobywateli bardziej godne miejsce od tylu niskich dworzan, ciemnych szlachciców, tylu wielmożów pozbawionych cnót i talentów, którzy pożerają ojczyznę i prowadzą ją do ruiny.
* (...) wolność nie może długo przetrwać w upodlonych duszach; mogą ją odczuwać i jej bronić tylko dusze szlachetne i bezinteresowne.
* W dobrze zorganizowanym rządzie żaden człowiek, niezależnie od zajmowanego stanowiska, nie może nie lękać się kary za popełnione przestępstwa.
* W narodach zepsutych i źle rządzonych, talenty zajmują się błahostkami; ludzie pogrążeni w zbytku są wrogami wszelkiej refleksji; ich umysły wydelikacone, podobnie jak ciała, nie są zdolne w żaden sposób do mozolnych zajęć; wszystkie doniosłe sprawy wydają się zbyt poważnie dla lekkomyślnych dzieci, które pragną tylko przelotnej zabawy. Oto dlaczego u ludów zniewolonych podwójnym jarzmem samowolnej władzy i zbytku spotykamy zazwyczaj głęboką obojętność dla wszystkiego, co może dotyczyć ojczyzny; sprawy naprawdę użyteczne są zbyt rozległe dla przytłumionych i ciasnych umysłów.
* Wielki kredyt rujnuje tak całe narody jak i poszczególne osoby.
* Zbytek jest odmianą oszustwa, dzięki któremu ludzie przystali na wzajemne zwodzenie się, a często też wprowadzanie w błąd samych siebie.
 
==Inne==
 
* Aby być szczęśliwym, trzeba pragnąć, działać i pracować, taki jest porządek przyrody, której życie polega na działaniu.