Kozacy zaporoscy: Różnice pomiędzy wersjami

==Poematy i dumki kozackie==

* Do Siczy starodawnej pośpieszali,<br />W Siczy starodawnej kołem zasiadali,<br />Srebro – złoto tureckie na trzy części rozdzielali,<br />Miód i wódkę okowitą popijali,<br />O świat cały Pana Boga błagali.<br />Ci Kozacy, co w czystym polu przebywali,<br />Rzeczki niżowe, pomocnice dnieprowe dobrze znali.

 

* Ej! Ty na szybkim koniu gdzie pędzisz, kozacze?<br />Czy zaoczył zająca, co na stepie skacze?<br />Czy rozigrawszy myśli, chcesz użyć swobody<br />I z wiatrem ukraińskim puścić się w zawody?

 

* Kozacy, panowie mołojcy!<br />Ani ta galera nie zbłądziła,<br />Ani sobie świat uprzykrzyła,<br />Ani ludu carskiego na niej wiele nie przybywa,<br />Ani w pogoni za zdobyczą pływa,<br />A to dawny niewolnik biedny,<br />Kiszka Samuel z niewoli przybywa.(...)

 

* Teraz w Tatarszczyźnie jeszcze pohulam,<br />Już broń przygotowuję.(...)<br />Pod jasne niebo rośnie łuna,<br />Kłęby dymu po polu rozsuwa.<br />To bohaterscy Kozacy Tatarów rozbili<br />I bisurmańskie miasto Oczaków zapalili.

 

* To nie szabla nas turecka porąbała,<br />To nie kula nas janczarska postrzelała,<br />Tylko nas modlitwa ojcowska pokarała.<br />Bo kiedyśmy do wojska ochotniczego<br />Od ojca, od matki odjeżdżali,<br />Tośmy się z ojcem, z matką i z rodziną nie pożegnali.

 

* Wybaw, Boże, biednego niewolnika,<br />Przywróć na święty ruski brzeg,<br />Gdzie kraj wesoły,<br />Gdzie naród chrzczony (...)

 

* Zagram Lachom i potańczę,<br />Daj no boże wyniść w pole!<br />Jak powietrze, jak szarańcze<br />Zbiegniem Litwę, Ruś, Podole;<br />Po staremu ogniem, mieczem,<br />Wytniem, spalim i usieczem.

 

* Zaporożców pięć tysięcy,<br />W pasie kindżał, ostry, nowy,<br />Nie – nic w życiu nie chcę więcej!<br />Wolę niźli panów panem<br />Ukraińskim być hetmanem.

** Opis: ukaz z 3 sierpnia 1775 r.

** Źródło: Władysław A. Serczyk ''Katarzyna II'', Ossolineum 1983.

 

* Łodzie ich (czajki) tak blisko trzymają się jedne drugich, że prawie stykają się wiosłami. Turek wie zazwyczaj wcześniej o wyprawie i u ujścia Borystenesu (Dniepru) trzyma w pogotowiu wiele galer, by uniemożliwić przepłynięcie. Lecz Kozacy, bardziej sprytni, wypływają w ciemną noc, blisko już księżycowego nowiu, trzymając się w ukryciu pośród zarośli z trzcin, (...) W 36 lub 40 godzin pojawiają się już w Anatolii, gdzie lądują, każdy ze strzelbą w ręce, (...) Zaskakują oni miasta, zdobywają je, grabią i palą, czasem zaś wkraczają nawet milę w głąb kraju, lecz natychmiast zawracają. Z łupami już ładują się na łodzie i ruszają w innym kierunku, szukając nowej okazji.

** Autor: Wilhelm Beauplan, francuski kartograf i inżynier wojskowy

 

* Nadaje Jego Królewska Mość Kozakom Niżowym Zaporoskim wiekuiście miasto Trechtymirów z monasterem i przeprawą, oprócz starego ich miasta zaporoskiego Czehrynia; i do porohów; i wszystkie [ziemie] od tego miasta Trechtymirowa na Niż wzdłuż Dniepru, do samego Czehrynia i stepów zaporoskich do ziem czehryńskich dochodzących, ze wszystkimi na tych ziemiach lokowanymi miasteczkami, wsiami i chutorami, ryb w Dnieprze łowieniem i innymi pożytkami, a wszerz od Dniepru na step; jak te miasteczka, wsie i chutory od dawna znajdowały się w ich władaniu, tak też i one chcemy mieć zachowane.

* Widziałem chorych na gorączkę Kozaków, którzy, aby się wyleczyć, nie biorą nic innego jak tylko połowę ładunku prochowego do działa, rozcieńczają go pół na pół z wódką i wszystko dobrze wymieszawszy wypijają, po czym kładą się spać, by obudzić się rano w wyśmienitym zdrowiu. Miałem woźnicę i widziałem, jak wiele razy tak czynił, lecząc się tym niby-lekiem, o którym żaden lekarz czy też aptekarz nie pomyślałby nigdy w życiu. Widziałem też innych, jak brali popiół i mieszali rozcieńczając go z wódką – jak to powyżej opisałem. Pili to z tym samym skutkiem.

** Autor: Wilhelm Beauplan, francuski kartograf i inżynier wojskowy

** Zobacz też: [[wódka]], [[alchemia]]