Cyceron: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:CiceroBust.jpg|mały|<center>Marcus Tullius Cicero</center>]]

==''Listy''==

* Archimedesowy problem.

** Źródło: ''Ad Atticum'', 12, 4

 

* (Ponieważ) list się nie rumieni

** ''Epistola (enim) non erubescit.'' (łac.)

 

==''Mowy''==

* Jestem obywatelem rzymskim.

** ''Civis Romanus sum.'' (łac.)

** Źródło: ''In Verrem'' 5, 57, 147

 

** ''Crux criticorum.'' (łac.)

** Źródło: ''Pro Milone'' 12

 

===''Przeciw Katylinie''===

* Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej cierpliwości? Jak długo będziesz w swoim szaleństwie naigrywał się z nas? Do jakich granic będziesz się chełpił swoim zuchwalstwem nie znającym cugli? Czyż nie strwożyły cię nocne straże na Palatynie ani straże przemierzające miasto, ani trwoga, która ogarnęła lud, ani obecność tutaj wszystkich uczciwych ludzi, ani wybór tego obronnego miejsca na posiedzenie senatu, ani twarze i spojrzenia wszystkich obecnych? Czyż nie rozumiesz, że zamiary twoje zostały odkryte? Nie widzisz, że twój spisek znany już jest wszystkim obecnym i zdemaskowany? Kto z nas, według ciebie, nie wie, co robiłeś ostatniej, co poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwoływałeś, jaką podjąłeś decyzje? O co za czasy! O co za obyczaje!

** ''Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?'' (łac.)<!-- początek cytatu -->

** Źródło: I, 1

 

* Milcząc, wołają.

** ''Cum tacent, clamant.'' (łac.)

** Źródło: I, 3

 

** ''O tempora! O mores!'' (łac.)

** Źródło: I, 1

 

* Odszedł precz, umknął, wyrwał się.

** ''Ars est philosophia vitae.'' (łac.)

** Źródło: III, 4

 

* Przyzwyczajenie to (jakby) druga natura.

** ''Consuetudo (quasi) altera natura.'' (łac.)

** Źródło: 5, 25, 74

 

===''Laelius de Amicitia''===

** Opis: cytując [[Enniusz]]a.

** Źródło: 17, 64

 

===''O powinnościach''===

* Niechaj zbroja ustąpi przed togą.

** ''Cedant arma togae.'' (łac.)

** Źródło: I, 22

 

** Opis: polski odpowiednik: Klin klinem.

** Źródło: IV, 35

 

* Niech pije albo niech się wynosi.

** ''Convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro patria.'' (łac.)

** Źródło: IV, 19

 

* Przyzwyczajenie do trudu sprawia, że łatwiej znosimy cierpienia.

** ''Consuetudo laborum perpessionem dolorum efficit facilorem.'' (łac.)

** Źródło: II, 14

 

* Skutkiem przeciwieństwa jest przeciwieństwo.

** ''A malis mors abducit, non a bonis, verum si quaerimus.'' (łac.)

** Źródło: I, 34, 83

 

* Tam ojczyzna, gdzie (jest) dobrze.

** ''Ibi patria, ubi bene.'' (łac.)

 

* Wielka jest siła przyzwyczajenia.

** ''Cave turpe quicquam languidum, non virile.'' (łac.)

** Źródło: II, 22

 

==Inne==

{{indeksPL}}

===A===

* Argumentów (dowodów) nie należy liczyć, lecz ważyć.

** ''Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt.'' (łac.)

 

===B===

 

* Byłoby niedorzecznością ganić innych w takiej dziedzinie, w której się samemu popełnia błędy.

 

===C===

* Co nie jest moralnie dobre, nie jest pożyteczne.

** ''Quod honestum non est, id ne utile quidem.'' (łac.)

 

* Człowieka tworzą maniery i charakter.

 

* Czym sen dla ciała, tym przyjaźń dla ducha – odświeża siły.

 

* Czyż każdy zacny i poważny człowiek nie wyzna, że wiele nie wie i że ciągle powinien się uczyć?

* Darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby.

** ''Equi donati dentes non inspiciuntur.'' (łac.)

 

* Dla cnoty nie ma żadnego większego teatru nad sumienie.

 

* Dobro ludu najwyższym prawem.

 

* Dobro państwa – najwyższym prawem.

 

* Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.

** ''Nihil bonum nisi quod honestum, nihil malum nisi quod turpe.'' (łac.)

 

* Doświadczenie jest najlepszym nauczycielem.

** ''Usus magister est optimus.'' (łac.)

 

* Drodzy są rodzice, dzieci, krewni, domownicy, ale miłość wszystkiego zawarła w sobie ojczyzna.

** ''Cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnium caritates patria una complexa est.'' (łac.)

** Źródło: Czesław Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 44.

 

* Drugie ja.

* Dwa razy potknąć się o ten sam kamień.

** ''Bis ad eundem lapidem offendere.'' (łac.)

 

===F===

* Fortuna jest ślepa i ślepymi czyni swoich wybranych.

 

===G===

* Gniew jest zaczynem niedorzeczności.

 

===H===

* Historia jest nauczycielką życia.

** ''Historia magistra vitae est.'' (łac.)

 

* Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia.

 

===I===

** ''Nomina sunt odiosa'' (łac.)

 

* Istnieje owo niepisane, lecz przyrodzone prawo, iż siłę siłą odeprzeć wolno.

 

===J===

* Jest cechą głupoty dostrzegać błędy innych, a zapominać o swoich.

 

* Jeśli się nie zna historii, pozostaje zawsze dzieckiem.

 

===K===

** ''Breve tempus aetis satis longum est ad bene honestumque vivendum.'' (łac.)

** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina...'', ''op. cit.'', s. 40.

 

* Kto cierpi, ma pamięć.

 

* Kto przewidział przyszłe nieszczęścia, pozbawił siły obecne.

 

* Możesz mnie nienawidzić, byle byś mnie kochał.

 

===N===

* Największa wina jest w tym, kto nie chce słuchać prawdy.

 

* Narodziliśmy się dla sprawiedliwości.

 

* Nic nie jest tak szybkie jak kalumnia: niczego łatwiej nie można rzucić, łatwiej zaakceptować, ani szybciej rozprowadzić.

 

* Nie być chciwym to już bogactwo.

 

* Nie chcę chwalić, aby nie wydawać się pochlebcą.

 

* Nie korzystamy częściej z wody i ognia niż z przyjaźni.

 

* Nie ma nic bardziej nieznośnego jak głupiec, któremu się powodzi.

 

* Nie ma powiedzenia, tak w życiu publicznym, jak prywatnym, które byłoby wolne od obowiązków.

 

* Nie można powiedzieć nic niedorzecznego, czego by już jaki filozof nie powiedział.

 

* Nie tylko fortuna jest ślepa; czyni ślepymi także tych, których głaszcze.

 

* Nie wystarczy zdobywać mądrości, trzeba jeszcze z niej korzystać.

 

* Niech oręż ustąpi przed togą, a wawrzyn przed sławą.

 

* Nigdy się nie jest mniej samotnym, niż gdy się jest samotnym.

 

* Nikt nie powinien wykorzystywać cudzej ignorancji.

 

===P===

* Papier się nie rumieni.

** ''Charta non erubescit.'' (łac.)

 

* Pieniądz jest nerwem wojny.

** ''Nervus belli pecunia.'' (łac.)

 

* Pierwszą zasadą jest, by historyk nigdy nie ważył się pisać kłamstw; drugą, by nigdy nie starał się ukryć prawdy; trzecią, by swoją pracą nie wzbudzał podejrzeń, że kogokolwiek faworyzuje lub jest do kogokolwiek uprzedzony.

 

** ''Poetae nascuntur, oratores fiunt.'' (łac.)

 

* Pokój bez książek jest jak ciało bez duszy.

 

* Praca tworzy zaporę przeciwko smutkowi.

 

* Praca uodparnia na ból.

 

* Prawdziwa przyjaźń to doskonała harmonia tego, co ludzkie, z tym, co boskie.

** ''Amicus tamquam alter ego.'' (łac.)

** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina...'', ''op. cit.'', s. 23.

 

* Przyprawą potrawy jest głód.

** Opis: polski odpowiednik: Głód jest najlepszym kucharzem.

** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina...'', ''op. cit.'', s. 47.

 

* Przystoi, aby Ojczyzna była nam droższa niż my sami sobie.

===S===

* Skąpstwo starców to głupota – cóż może być bardziej absurdalnego od gromadzenia zapasów na drogę w chwili, gdy zbliżamy się do kresu podróży.

 

* Starość odrywa od życia codziennego.

* Strach nie jest długotrwałym nauczycielem obowiązku.

** Źródło: ''Leksykon złotych myśli'', wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

 

* Szczęście może przyjść przypadkowo, ale o rozum musimy postarać się sami.

 

* Sztuka jest filozofią życia.

 

===T===

 

* Ten jest bogaczem, który tyle posiada, że niczego więcej nie pożąda.

* W czasie wojny milkną muzy.

** ''Inter arma silent Musae.'' (łac.)

 

* Widzę wilka.

** ''Remis velisque.'' (łac.)

** Znaczenie: pełną parą, co żywo, co tchu.

 

* Właściwością człowieka mądrego jest błądzić, głupiego – w błędzie trwać. Żyć – to myśleć.

 

 

* Wybieraj, kogo masz kochać.