Sentencje i zwroty łacińskie: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Alessia (dyskusja | edycje)
→‎F: drobne merytoryczne, formatowanie automatyczne
Alessia (dyskusja | edycje)
m int., drobne redakcyjne
Linia 1:
{{IndexLac}}
 
==A==
* ''A capite ad calcem'' – Od głowy do pięty (Od stóp do głów).
Linia 406 ⟶ 405:
* ''Beati pauperes spiritu'' – Błogosławieni ubodzy w duchu.
** Autor: [[Jezus Chrystus]]
** Źródło: ''Wulgata'', ''Ewangelia Mateusza'', 5, 3
 
* ''Beatius est magis dare, quam accipere'' – Więcej szczęścia jest w dawaniu niż w braniu.
Linia 494 ⟶ 493:
 
* ''Carpe diem quam minimum credula postero'' – Chwytaj dzień [korzystaj z chwili], jak najmniej ufając przyszłości.
** Źródło: [[Horacy]], ''Ody'', I, 11, 8
** Zobacz też: [[chwila]], [[dzień]], [[przyszłość]]
 
Linia 592 ⟶ 591:
 
* ''Consuetudo altera natura est'' – Przyzwyczajenie jest drugą naturą.
** Autor: [[Cyceron]], ''De finibus'', 5, 25, 74
 
* ''Consuetudo est optima legum interpres'' – Zwyczaj jest najlepszą wykładnią praw.
Linia 657 ⟶ 656:
* ''Crux interpretum'' – Krzyż komentatorów.
** Znaczenie: miejsce (w tekście) trudne do zrozumienia, wyjaśnienia.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 58.
58.
 
* ''Cucullus non facit monachum'' – Kaptur [habit] nie czyni mnicha.
Linia 664 ⟶ 662:
 
* ''Cui bono [fuerit]?'' – Po co? Na czyją korzyść?
** Autor: [[Cyceron]], ''Pro Milone'', 12
 
* ''Cuius regio, eius religio'' – Czyj kraj, tego religia.
Linia 686 ⟶ 684:
* ''Cum tacent, clamant'' – Milcząc, wołają.
** Znaczenie: milczenie jest wymowniejsze od mowy.
** Źródło: [[Cyceron]], ''Przeciw Katylinie'', I, 8
 
* ''Cum ventis litigare'' – Rzucać słowa na wiatr.
Linia 693 ⟶ 691:
 
* ''Cura fugit multo diluiturque mero'' – Troska znika i rozpuszcza się w obfitym winie.
** Autor: [[Owidiusz]], ''Sztuka kochania'', I, 239
 
* ''Cura, ut valeas!'' – Bądź zdrów!
Linia 720 ⟶ 718:
 
* ''De mortuis aut bene, aut nihil'' – O zmarłych należy mówić dobrze albo nic.
** Autor: [[Plutarch]], ''Solon'', 21
 
* ''De mortuis nil nisi bene (bonum)'' – Zmarłych należy wspominać tylko dobrze.
Linia 727 ⟶ 725:
 
* ''De te fabula narratur'' – O tobie mówi bajka.
** Autor: [[Horacy]], ''Satyry'', I, 1, 69
 
* ''De suis homines laudibus libenter praedicant'' – O swojej chwale ludzie chętnie głoszą.
** Autor: [[Juliusz Cezar]], ''Pamiętniki o wojnie domowej'', II, 39
 
* ''Desipere est iuris gentium'' – Prawem ludzi jest głupota.
Linia 755 ⟶ 753:
 
* ''Dictum sapienti sat (est)'' – Powiedziane mądremu wystarczy.
** Autor: [[Plaut]], ''Persowie'', 4, 7, 19
** Opis: pol. odpowiednik: Mądrej głowie dość dwie słowie.
 
Linia 780 ⟶ 778:
 
* ''Dimidium facti, qui bene coepit, habet, sapere aude, incipe'' – Połowę pracy ma za sobą, kto dobrze zaczął, miej odwagę być mądrym, zacznij.
** Autor: [[Horacy]], ''Listy'' 1, 2.
 
* ''Dis aliter visum'' – Inna jest wola bogów.
** Źródło: [[Wergiliusz]], ''Eneida'', II, 428
 
* ''Disce puer latine, ego faciam te mości panie'' (łac. makaroniczna) – Ucz się chłopcze łaciny, a zrobię cię panem.
Linia 824 ⟶ 822:
 
* ''Donec eris sospes, multos numerabis amicos, tempora si fuernit nubila solus eris.'' – Dopóki będziesz szczęśliwy, będziesz miał wielu przyjaciół, gdy przyjdą czasy pochmurne będziesz sam.
** Autor: [[Owidiusz]], ''Tristia'', I, 9, 5–65, 6
 
* ''Duas aures habemus et os unum, ut plura audiamus quam loquamur'' – Mamy dwoje uszu i jedne usta, abyśmy więcej słuchali niż mówili.
Linia 880 ⟶ 878:
 
* ''Egens aeque est is, qui non satis habet, et is, cui satis nihil potest esse'' – Biedakiem jest zarówno ten, komu nie wystarcza, jak i ten, komu nic wystarczyć nie może
** Źródło: ''Rhetorica ad Herennium'', IV, 17, 24
 
* ''Ego sum, qui sum'' – Jestem, który jestem.
Linia 909 ⟶ 907:
 
* ''Eritis sicut dii scientes bonum et malum'' – Będziecie jako bogowie znający dobro i zło.
** Źródło: ''Wulgata'', ''[[Księga Rodzaju]],'' 3, 5
 
* ''Errare humanum est'' – Błądzić jest rzeczą ludzką.
Linia 916 ⟶ 914:
 
* ''Est modus in rebus, sunt certi denique fines, quos ultra citraque nequit consistere rectum'' – Jest miara we wszystkim i określone granice, przed którymi i za którymi nie może ostać słuszność.
** Autor: [[Horacy]], ''Satyry'', 1, 1 106
 
* ''Est ubi gloria nunc Babylonia?'' – Gdzie jest teraz chwała Babilonu?
Linia 960 ⟶ 958:
 
* ''Exegi monumentum aere perennius'' – Postawiłem pomnik trwalszy od spiżu.
** Autor: [[Horacy]], ''Pieśni'', III, 30, 1
 
* ''Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor'' – Niech z naszych kości narodzi się mściciel.
** Autor: [[Wergiliusz]], ''Eneida'', IV, 625
 
* ''Experto credite'' – Ufajcie doświadczonemu.
Linia 983 ⟶ 981:
 
* ''Facile omnes, cum valemus, recta consilia aegrotis damus'' – Kiedy jesteśmy zdrowi, łatwo nam przychodzi dawać chorym dobre rady.
** Autor: [[Terencjusz]], ''Andria'', 309
 
* ''Facilius est consolari afflictum, quam sustinere'' – Człowieka nieszczęśliwego łatwiej jest pocieszać niż mu pomóc.
Linia 1016 ⟶ 1014:
 
* ''Ferro et igni'' – Ogniem i mieczem.
** Autor: [[Lukan]], ''De bello civili'', 2, 443
** Opis: autor pisze, że Cezar wolałby spustoszyć kraj ogniem i mieczem (''ferro populetur et igni''), niż najechać go nie napotykając oporu gospodarzy, stąd tytuł pierwszej części ''Trylogii'' Sienkiewicza (1884).
 
Linia 1070 ⟶ 1068:
 
* ''Furor impius intus – fremet horridus ore cruento'' – Bezbożna furia wojny dyszy w głębi gardzieli żądnej krwi.
** Źródło: [[Wergiliusz]], ''Eneida'', PIW, Warszawa 1987, tłum. Z. Kubiak.
 
==G==
* ''Gallia est omnis divisa in partes tres'' – Galia jako całość dzieli się na trzy części.
** OpisAutor: pierwsze[[Juliusz słowaCezar]], ''[[De bello Gallico]]'' [[Juliusz Cezar|Cezara]]
** Opis: pierwsze słowa dzieła.
 
* ''Gallus in suo sterquilinio plurimum potest'' – Kogut tylko na swoim gnojowisku dużo może.