Sentencje i zwroty łacińskie: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Alessia (dyskusja | edycje)
→‎C: drobne merytoryczne
Alessia (dyskusja | edycje)
→‎D: drobne merytoryczne
Linia 704:
* ''Damnant quod non intellegunt'' – Potępiają, czego nie rozumieją
** Autor: [[Kwintylian]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 62.
 
* ''Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra'' – Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi.
** Autor: [[Jezus Chrystus]],
** Źródło: ''Wulgata'', ''[[Ewangelia Mateusza]]''
 
* ''De caelo in caenum'' – Z nieba w błoto
Linia 712 ⟶ 714:
* ''De fumo in flammam'' – Z dymu w ogień; z deszczu pod rynnę.
 
* ''De gustibus et coloribus non est disputandum'' – O smakach/gustachupodobania sięi kolory nie dyskutujenależy się spierać.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 64.
 
* ''De manu ad manum'' – Z ręki do ręki.
 
* ''De mortuis aut bene, aut nihil'' – O zmarłych należy mówić dobrze albo nic.
** Autor: [[Chilon ze SpartyPlutarch]], ''Solon'', 21
 
* ''De mortuis nihilnil nisi bene (bonum)'' – OZmarłych zmarłychnależy dobrzewspominać albotylko wcale (mówić)dobrze.
** Autor: [[Chilon ze Sparty]]
** Źródło: Diogenes Laertios, ''Żywoty i poglądy słynnych filozofów''
 
* ''De te fabula narratur'' – O tobie mówi bajka.
** Autor: [[Horacy]], ''Satyry'', I, 1, 69
 
* ''De suis homines laudibus libenter praedicant'' – O swojej chwale ludzie chętnie głoszą.
** Autor: [[Juliusz Cezar]], ''Pamiętniki o wojnie domowej'', II, 39
 
* ''Desipere est iuris gentium'' – Prawem ludzi jest głupota.
** Autor: [[Arthur Schopenhauer]]
 
Linia 733 ⟶ 738:
** Autor: [[Cyceron]]
 
* ''Deus ex machina'' – bógBóg [zstępujący] z machiny.
** Autor: [[Eurypides]]
** Znaczenie: niespodziewany udział osoby lub nagły rozwój wypadków, prowadzący do rozwiązania.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 67.
 
* ''Deus vult'' – Bóg tak chce.
** Autor: [[Urban II]]
** Opis: słowa wygłoszone na synodzie w Clermont w 1095 r. i będące wezwaniem do krucjaty, później stały się dewizą różnych zgromadzeń zakonnych m.in. bożogrobców.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 67.
 
* ''Dicere causam'' – Prowadzić sprawę przed sądem.
Linia 744 ⟶ 752:
 
* ''Dicere non est facere'' – Mówić to nie znaczy działać.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 68.
 
* ''Dictum sapienti sat (est)'' – Powiedziane mądremu wystarczy.
** Autor: [[Plaut]], ''Persowie'', 4, 7, 19
** Opis: polskiepol. odpowiednik: Mądrej głowie dość dwie słowie.
 
* ''Diem perdidi'' – StraciłemZmarnowałem dzień (bo nie zrobiłem nic dobrego).
** Autor: [[Tytus Flawiusz]]
** Źródło: Swetoniusz, ''Tytus'' 8
 
* ''Dies diem docet'' – Dzień uczy dzień.
** Znaczenie: z każdym dniem stajemy się mądrzejsi.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 70.
 
* ''Dies irae'' – Dzień gniewu.
** Autor: [[Sofoniasz]]
** Opis: o dniu Sądu Ostatecznego.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 70.
 
* ''Difficile est satiram non scribere'' – Trudno nie pisać satyry.
** Autor: [[Juwenalis]], ''Satyry'' I, 30
 
* ''Difficilis in otio quies'' – BezczynnośćTrudno niezachować dajespokój odpoczynkuw bezczynności.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 70.
 
* ''Diligere ex toto corde, et in tota anima'' – Miłować z całego serca i z całej duszy.
 
* ''Dimidium facti, qui bene coepit, habet, sapere aude, incipe'' – Połowę pracy ma za sobą, kto dobrze zaczął, miej odwagę być mądrym, zacznij.
** Autor: [[Horacy]], ''EpistulaeListy'' 1,2.
 
* ''Dis aliter visum'' – Inna jest wola bogów.
** Źródło: [[Wergiliusz]], ''Eneida'', II, 428
 
* ''Disce puer latine, ego faciam te mości panie'' (łac. makaroniczna) – uczUcz się chłopcze łaciny, a zrobię cię mości panem.
** Autor: [[Stefan Batory]]
** Opis: słowa, które miał wypowiedziećrzekomo do ucznia szkoły w Zamościu.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 72.
 
* ''Disce, sed a doctis, indoctos ipse doceto'' – Ucz się, lecz u uczonych, nieuczonych sam nauczaj.
** Autor: [[Kato Starszy]], ''Katonowe wiersze'' (łac. ''Catonis disticha'')
** Źródło: ''Katonowe wiersze''(łac. ''Catonis disticha'')
 
* ''Discenda est virtus'' – Cnoty należy uczyć.
Linia 783 ⟶ 798:
* ''Displicuit nasus tuus'' – twój nos się nie spodobał.
** Źródło: [[Juwenalis]], ''Satyry''
** OpisZnaczenie: stałeś się ofiarą kaprysu.
 
* ''Divide et impera'' – Dziel i rządź.
** Autor: [[Filip Macedoński]]
** OpisZnaczenie: siej niezgodę byś łatwiej mógł rządzić.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 72.
 
* ''Divina natura dedit agros, ars humana aedificavit urbes'' – Boska przyroda dała pola, ludzka sztuka zbudowała miasta.
Linia 794 ⟶ 810:
* ''Divitiae non sunt bonum'' – Bogactwo nie jest dobrem.
** Autor: [[Seneka]]
** Opis: cytując za stoikamistoików.
 
* ''Dixisse me aliquando placuit, tacuisse numquam'' – Bywało niekiedy, że żałowałem tego, co powiedziałem, nigdy jednak tego, że milczałem.
 
* ''Do, ut des'' – Daję [ci], abyś (i ty mi) dał [mnie].
** Opis: tzw. zasada wzajemności.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 75.
 
* ''Docendo discimus [discitur]'' – Nauczając, uczymy się.
** Autor: [[Seneka]], ''Listy'' 7, 8
 
* ''Dominus vitae necisque'' – Pan życia i śmierci.
 
* ''Donec eris sospes, multos numerabis amicos, tempora si fuernit nubila solus eris.'' – Dopóki będziesz szczęśliwy, będziesz miał wielu przyjaciół, gdy przyjdą czasy pochmurne będziesz sam.
** Autor: [[Owidiusz]], ''Tristia'', I, 9, 5–6.
 
* ''Duas aures habemus et os unum, ut plura audiamus quam loquamur'' – Mamy dwoje uszu i jedne usta, abyśmy więcej słuchali niż mówili.
Linia 813 ⟶ 830:
* ''Ducunt volentem fata, nolentem trahunt'' – Powolnego prowadzą losy, opornego siłą ciągną.
** Autor: Seneka
** Opis: cytując Kleantesa.
 
* ''Dulce bellum inexpertis'' – Wojna (wydaje się) miła tym, którzy jej nie doświadczyli.
Linia 824 ⟶ 841:
* ''Dulcis est somnus operanti'' – Słodki jest sen dla pracującego.
** Autor: [[Kohelet]]
** Źródło: ''Wulgata''
 
* ''Dum spiro, spero'' – Póki oddycham [żyję], mam nadzieję (póty żywotanie pókitracę nadziei).
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 76.
 
* ''Dum vivimus, vivamus!'' – Dopóki żyjemy, używajmy życia.!
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 76.
 
* ''Duo cum faciunt idem, non est idem'' – Gdy dwóch robi to samo, to nie jest to samo.
** Autor: [[Terencjusz]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 76.
 
* ''Duobus litigantibus tertius gaudet'' – Gdzie dwóch się bijekłóci, tam trzeci korzysta.
** Autor: [[Ezop]]
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 76.
 
* ''Dura lex, sed lex'' – Twarde prawo, ale prawo.
** Źródło: C. Jędraszko, ''Łacina na co dzień'', Warszawa 1988, s. 76.
 
==E==