Niccolò Machiavelli: Różnice pomiędzy wersjami

* Nie jest przeto koniecznym, by książę posiadał wszystkie owe zalety, które wskazałem, lecz jest bardzo potrzebnym, aby wydawało się, że je posiada. Śmiem nawet powiedzieć, że gdy się je ma i stale zachowuje, przynoszą szkodę, gdy zaś wydaje się, że się je ma, przynoszą pożytek; powinien więc książę uchodzić za litościwego, dotrzymującego wiary, ludzkiego, religijnego, prawego i być nim w rzeczywistości, lecz umysł musi mieć skłonny do tego, by mógł i umiał działać przeciwnie, gdy zajdzie potrzeba.

** Źródło: rozdz. XVIII.

 

* Nie rozumieją się na rzeczy ci, którzy wzorują się wyłącznie na lwie. Otóż mądry pan nie może ani powinien dotrzymywać wiary, jeżeli takie dotrzymywanie przynosi mu szkodę i gdy zniknęły przyczyny, które spowodowały jego przyrzeczenie.

** Źródło: ''Książę'', rozdz. III, tłum. Krzysztof Żaboklicki, Warszawa 1984.

 

* Cel uświęca środki.

 

* Chcę iść do piekła, nie do nieba. W piekle będę miał towarzystwo papieży, królów i książąt, a w niebie są sami żebracy, mnisi, pustelnicy i apostołowie.

 

* Czasami trzeba jako dobro oceniać mniejsze zło.

* Człowieka, który uchodzi za lekkomyślnego, słabego, małodusznego i niezdecydowanego, otacza pogarda. Książę musi się tego wystrzegać.

 

* Działanie Fortuny mogę porównać ze wzbierającą rzeką, której fale zalewają równinę. Fala powodziowa kieruje się tam, gdzie nic nie stawia oporu, gdzie nie ma zapór ani wałów ochronnych.

 

* Gdyby nawet ze wszystkich wybrzeży rozrzucono po Atlantyku miliony wieńców i gdyby te miliony wieńców, pchane setkami wiatrów, płynęły z tysiącami wartkich prądów morskich – ocean był zbyt wielki, i tylko naiwny mógł wierzyć, że choć jeden, jedyny wieniec przedryfuje akurat nad spoczywającymi w głębinie. Nigdy nie oddadzą im honorów wojskowych. Czy widział ktoś „GRÓB NIEZNANEGO MARYNARZA” gdzieś na poczesnym miejscu w wielkim mieście?

 

** Źródło: J.H. Merle d`Aubigne ''Historia Reformacji XVI w'', tom 1, s. 146.

 

* Im bliżej jest się Rzymu, tym bardziej jest się niereligijnym.

 

* Jedna zmiana przygotowuje drugą.

 

* Jedynym przedmiotem studiów władcy powinna być wojna. Pokój powinien traktować wyłącznie jako moment oddechu (...), który ma mu umożliwić przeprowadzenie planów wojennych.

 

* Książę powinien zakładać, że wszyscy ludzie są źli i niechybnie się takimi okażą, ilekroć będą mieli ku temu sposobność.

 

* Kto pragnie oszukać, zawsze spotka takiego, który oszukać w żaden sposób nie pozwoli.

 

* Ludzie wybierają najczęściej rozwiązania pośrednie, które są najgorsze ze wszystkich, a to dlatego, że nie potrafią być ani całkiem źli, ani całkiem dobrzy.

 

* Nie tytuły zdobią ludzi, lecz ludzie tytuły.

 

* Niepochlebny sąd o ludzie, z którym się tak często spotykamy, pochodzi stąd, że o ludzie każdemu wolno mówić otwarcie i bez obawy, nawet w państwie przez niego rządzonym o władcach zaś zawsze mówi się niesłychanie ostrożnie i z wielkim strachem.

 

* Politykowi nie wolno być niewolnikiem własnych słów.

 

* Przypadek rządzi ponad połową naszych działań, a my kierujemy resztą.

 

* Reputacji politycznej nie buduje się na środkach, lecz na efektach.

 

* Władca, który pragnie zachować swoją pozycję, musi się nauczyć albo być dobrym, albo nie – zależnie od okoliczności.

 

* Z walki ludu z wyższymi klasami pochodzą wszystkie prawa wydane w interesie wolności.