Psychika – termin odnoszący się do całokształtu procesów oraz dyspozycji niematerialnych, psychicznych człowieka.

  • Istnienie najwyższego (moralnego) układu samosterującego sprawia, że w świadomości ludzkiej jego własna pscyhika składa się jakby z trzech części: popędowo-uczuciowej, rozumowej i moralnej – anima vegetativa, intellectualis et spiritualis (moralis) Galena; od starożytności aż do czasów nowożytnych wielu filozofów przyjmowało bowiem trójdzielną koncepcję psychiki ludzkiej. Koncepcje filozoficzne dotyczące natury ludzkiej poprzedzały koncepcje teologiczne.
    W wielu religiach przyjmuje się troistą naturę Boga. W religii chrześcijańskiej spór o troistą naturę Boga niemało przyczynił się do rozlewu krwi, dopiero sobór nicejski (r. 325) ustalił autorytatywnie naturę św. Trójcy. W pewnej mierze teologia (nauka o naturze Boga) spełnia analogiczną rolę w stosunku do antropologii (nauki o naturze człowieka), co fizyka teoretyczna w stosunku do fizyki eksperymentalnej. Od końca ubiegłego stulecia rozgorzały wśród psychoanalityków zacięte spory o charakter troistości natury ludzkiej; na szczęście były to spory bezkrwawe.
  • Oto psychika ludzka nie tylko zmienia się wraz z warunkami życia, ale jest też indywidualnie różnorodna. Tymczasem wszelkie utopie z natury rzeczy zmierzają do swego celu przez ujednostajnienie życia: układ, który uważają za najlepszy, chcą wprowadzić jako powszechnie obowiązujący.
  • Oto światem zewnętrznym możemy kierować dość swobodnie, poddaje się on naszej woli i wielokrotnie możemy go kształtować tak, jak to jest potrzebne do naszego szczęścia. Natomiast kierować własną psychiką jest właśnie bez porównania trudniej, a nieraz jest to wręcz niemożliwe.
    • Autor: Władysław Tatarkiewicz
  • Twa psychika się wymyka.
  • W jakiej mierze człowiek pozwoli na zatarcie w sobie przymiotów Bożych oraz na zagłuszenie rozsądku – swoich poglądów i wolnej woli – w takiej mierze może się stać demonem, bezwolnym narzędziem, człowiekiem chorym psychicznie, jak chory jest sportowiec, który dopuścił do tego, aby hulaszczy tryb życia do tego stopnia wyczerpał jego siły fizyczne, że stał się podatny na jakąś ciężką chorobę.
    • Autor: Kathleen Taylor, Pranie mózgu, Świat Książki, Warszawa 2006, tłum. Magdalena Poniedziałek, Witold Falkowski.