Kaszubi

polska grupa etnograficzna

Kaszubi (nazwa własna: Kaszëbi) – zachodniosłowiańska grupa etniczna wywodząca się w prostej linii od Pomorzan zamieszkująca Pomorze Gdańskie i wschodnią część Pomorza Zachodniego.

  • Drodzy bracia i siostry Kaszubi! Strzeżcie tych wartości i tego dziedzictwa, które stanowią o waszej tożsamości.
Dziewczyna w kaszubskim stroju ludowym podczas podróży na Zjazd Kaszubów w Łebie w 2005
  • Dwaj pozostali dziedzice Schröderowie, jadąc na koniach po drodze przez dawny majątek ich brata, z podziwem i skrywanym lękiem patrzyli na zryw kaszubskiej solidarności.
  • Dziś nie tylko przybysz z Polski centralnej nie rozumie Kaszuby z północy. Zdarza się, że nie rozumie go również Kaszuba z Kościerzyny.
  • Gdańsk to część Kaszub, a Kaszubi obecni są tu od wieków.
  • Gdyby kultura kaszubska zastygła w lokalnej tradycji i nie miała zdolności absorbowania i przetwarzania nowych idei, straciłaby możliwość rozwoju i przestałaby być istotna dla młodszych pokoleń Kaszubów.
    • Autor: Edmund Wnuk-Lipiński, Społeczność kaszubska w procesie przemian. Kultura, tożsamość, język pod red. K. Kleiny, C. Obrachta-Prondzyńskiego, Kancelaria Senatu, 2012, s. 184.
  • Istnieje wiele przesłanek, by twierdzić, że kategoria narodu nie jest podnoszona w programach i zasadniczych wystąpieniach przedstawicieli PO, choć mówi się tam o Polakach czy pozycji Polski. Z drugiej strony PO w swoim przekazie mocno podkreśla znaczenie regionalizmów, czego szczególnym przykładem jest ostentacyjne akcentowanie przez Donalda Tuska swojej kaszubskości.
  • Jedno jest pewne – a przez te lata przemierzyłem troszeczkę dróg po świecie – tereny stanowiące ojczyznę Kaszubów to fenomen, to jakaś przepiękna dziwność, ale mająca w sobie również pewną kruchość bardzo łatwą do zdeptania.
    • Autor: Krzysztof Piesiewicz
    • Źródło: K. Kleina, C. Obracht-Prondzyński (red.): Społeczność kaszubska w procesie przemian: kultura, tożsamość, język, Kancelaria Senatu, 2012, s. 193.
  • Jedynie ruch kaszubski od swego zarania, od Floriana Ceynowy, który wystąpił publicznie w połowie XIX w., podjął próbę nawiązania przerwanej tradycji i sięgnął do wczesnego średniowiecza.
  • Kaszubi mogą sami tworzyć kulturę dla siebie.
  • Kaszubi powinni mieć prawo do decydowania o tym, jak się określić, do jakiej grupy etnicznej, narodowościowej czy państwowej chcą należeć. To powinna być ich suwerenna decyzja, nikogo innego.
  • Kaszubi to Pomorzanie, ale nie wszyscy Pomorzanie to Kaszubi.
    • Autor: Gerard Labuda
    • Źródło: Edmund Szczesiak, Barwy Kaszub, 1990, s. 17.
  • Kaszubów nie można przenieść nigdzie, oni zawsze muszą być tutaj i nadstawiać głowy, żeby inni mogli uderzyć, bo my za mało polscy jesteśmy i za mało niemieccy, bo jak ktoś jest Kaszubą, nie wystarcza to ani Niemcom, ani Polakom.
    • Autor: Günter Grass, Blaszany bębenek, tłum. Sławomir Błaut, wyd. Mediasat Poland, Kraków 2004.
  • Kluka to kaszubska oznaka władzy. My, Kaszubi, nie mamy dzisiaj swojego króla, ale jak pan pewnie wie, górale i Kaszubi bardzo mocno ze sobą trzymają. Niech pan przyjmie tę oznakę władzy sołtysa na Kaszubach jako znak, że pan dla nas jest dzisiaj nowym kaszubskim królem.
  • Kultura kaszubska napotyka na dodatkowe trudności. Ona zmagała się przez wieki z próbą jej eliminacji przez wrogów i to w różnych okresach naszej historii.
  • Nie będzie już przenigdy Prusak niemczył Kaszuby!
  • Niemniej zasadniczą przyczyną utrzymania się Kaszubów na terenach Wyżyny Madawaski i okolic, na które rozszerzył się ich stan posiadania, była odporność, pracowitość, wola przetrwania oraz solidarność wiążąca całą grupę i zobowiązująca do wzajemnej pomocy.
    • Autor: Izabela Jost, Osadnictwo kaszubskie w Ontario, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1983, s. 84.
  • O Kaszubach mówi się, i jest to gorzka prawda, że ta ziemia rodzi kamienie. Wasi ojcowie szukali lepszego życia i znaleźli je w Kanadzie. Ziemia, która rodzi kamienie, rodzi także ludzi, którzy są twardzi jak kamienie. Musicie być twardzi jak kamienie, aby zachować wiarę i język przodków (…).
  • Rybacy zdejmują czapki. Maltański krzyż ma szacunek u Kaszubów.
    • Autor: Michał Mońko, Opowieść o trwaniu Kaszub
    • Źródło: Opowieść o trwaniu Kaszub, wybór, układ i posł. Edmund Szczesiak, Gdańsk 1985, s. 192.
  • Tak naprawdę jestem także Kaszubą, nie tylko obywatelem Gdańska, ale także Kaszubą. To znaczy, że jestem częścią mniejszości etnicznej, liczącej około trzysta tysięcy ludzi, z ich własnym językiem, zwyczajami, bardzo tradycyjnych, bardzo lojalnych wobec tej tradycji i religii.
    • In fact I’m Kashubian also, not only a citizen of Gdańsk, but also Kashubian. It means that I’m part of an ethnic minority, it’s about three hundred thousand with their own language, customs, very traditional, very loyal to their tradition, to their religion. (ang.)
    • Autor: Donald Tusk, President-elect of the European Council – A biography in his own words
  • Taką złotą lutnię dał nie tylko nam Kaszubom błogosławiony Jan Paweł II.
    • Autor: Józef Borzyszkowski
    • Źródło: Gospodarze ziemi pomorskiej, „Pomerania”, kwiecień 2013, s. 54.
  • To dla mnie trudne zadanie, mam świadomość ryzyka, korzystam ze słowników Sychty i Trepczyka, no ale i tak jakiś mądry Kaszuba będzie musiał to przejrzeć.
    • Autor: Paweł Huelle
    • Źródło: Literatura, to dialog z czytelnikiem, rozmawia Sławomir Lewandowski, „Pomerania”, listopad 2012, s. 10.
  • Trwała tu germanizacja, ale nie powiodła się z dwóch względów: mamy tu Kościół i istnieli Kaszubi z ich tradycją, odrębnym językiem, ale związani z Polską. (…) Nikt, moi drodzy, nie chce, abyście nie byli Kaszubami, abyście nie kultywowali swojej tradycji i historii, której się nie musicie wstydzić. Aby język polski nie był jedynym na tej ziemi, którą nazywamy Polska. Powtarzam, nikt rozsądny, nikt mądry nie ma nic przeciwko temu.
  • W pewnej odległości od siebie zbudowane, stykały się ogrodami, nieraz bardzo okazałymi, ocienionymi wspaniałymi bukami i jaworami, opierając się o wyżynę tworzącą krawędź lasu ciągnącego się w głąb ziemi kaszubskiej.
    • Autor: Johanna Schopenhauer, Gdańskie wspomnienia młodości, przeł. i objaśnił Tadeusz Kruszyński, Wrocław 1959.
  • Wybitna duma narodowa Kaszubów jest główna przyczyną, dlaczego tak długo stawili opór zupełnemu wygaśnięciu ich plemienia sarmackiego.
    • Autor: Ch. Hacken
    • Źródło: Michał Sczaniecki, Kazimierz Ślaski K, Dzieje Pomorza słupskiego i innych terenów województwa koszalińskiego w wypisach, Wyd. Poznańskie 1961, s. 136.
  • Uważam, że to, co powiedział Derdowski, że „Nie ma Kaszub bez Polonii, a bez Kaszub Polski”, to nonsens. Czy Hawajczycy, przykładowo, też uważają, że „Nie ma Hawajów bez Ameryki, a bez Hawajów Ameryki”?
    • Autor: David Shulist
    • Źródło: Motoki Nomachi, U Kaszubów w Kanadzie (część 1), „Pomerania”, luty 2013, s. 43.
  • Z polskością Kaszubów różnie bywało. Ważne, żeby zawsze mieli swobodę w artykułowaniu swojej tożsamości. Nie wiemy, jak będzie wyglądała Europa za sto lat. Ważne, żeby w tej Europie była przestrzeń dla Kaszubów niczym nie krępowana… Podobnie jak dla Polaków i wszystkich innych grup etnicznych.
  • Została u nas w domu po niej taka stara, kaszubska książka…
  • Żaden warszawski polityk, który chciałby zmienić Kaszubów, Ślązaków czy Białorusinów w Polaków, nie miał prawa czuć się dotknięty tym, że carska administracja próbuje zmienić Polaków w Rosjan.