Imię róży

Imię róży (wł. Il nome della rosa) – pierwsza powieść Umberto Eco z 1980 roku; tłum. Adam Szymanowski.

• Badaj twarze, nie słuchaj tego, co mówią usta.

Umberto Eco (2005)

• By istniało zwierciadło świata, świat musi mieć jakiś kształt.

• – Co może człowiek, to niewiele. Trudno pogodzić się z myślą, że gdyby istniał ład we wszechświecie, stanowiłby obrazę dla wolnej woli Boga i dla Jego wszechmocy. Tak więc wolność Boga jest nasza zgubą, a przynajmniej zgubą naszej pychy.
  – Lecz jak może istnieć byt konieczny, całkowicie utkany z możliwości? Jakaż jest więc różnica między Bogiem a pierwotnym chaosem? Czy utrzymywanie, że Bóg jest absolutnie wszechmocny, nie jest tym samym, co utrzymywanie, że Bóg nie istnieje?

• Czasem prostaczkowie lepiej pojmują sprawy niźli uczeni.

• Czym jest miłość? Nie masz niczego na świecie, ni człeka, ni diabła, ni żadnej rzeczy, którą miałbym za równie podejrzaną jak miłość. Z tej przyczyny jeśli dusza nie ma oręża, które nią kieruje, wali się przez miłość w ogromną ruinę.

• Dawna róża pozostała tylko z nazwy, same nazwy nam jedynie zostały.
  • Stat rosa pristina nomine, nomina nuda tenemus (łac.)
  • Autor: Bernard z Morlay
  • Opis: motto powieści.

• Gdyby wszystkie kawałki krzyża znajdujące się w różnych kościołach były prawdziwe, Pan Nasz nie byłby umęczony na dwóch skrzyżowanych belkach, ale na całym lesie.

• Kiedy człowiek czyta książki z medycyny, wmówi sobie zawsze bóle, o których one mówią.

• Kiedy natura niewieścia, z przyrodzenia jakże przewrotna, wznosi się do świętości, wówczas zdolna jest stać się najwznioślejszym nośnikiem łaski.

• Lękaj się (...), proroków i tych, którzy gotowi są umrzeć za prawdę, gdyż pociągają za sobą na śmierć licznych, często przed sobą, czasem zamiast siebie.
  • Opis: słowa Wilhelma.

• Miast mówić lub milczeć, winno się działać.

• Nic nie daje większej odwagi lękliwemu niż lęk bliźniego.

• Nie buduj zamku podejrzeń na jednym słowie.

• Nie ufaj odnowie rodzaju ludzkiego, kiedy mówią o niej kurie i dwory.

• Nie wszystkie prawdy są dla wszystkich uszu.

• Nie wyśmiewaj zbytnio swoich bliźnich. Raczej lękaj się tych, których nie możesz pokochać.

• O Panie, w jakie ręce wpadł Twój Kościół! Przemieniony w nierządnicę, zmiękczony przez przepych, wije się w lubieżności niby wąż w ogniu! Od nagiej czystości stajenki w Betlejem, z drewna, jakim było lignum vitae (drzewo żywota) krzyża, do orgii złota i kamienia.

• Poszukiwanie praw wyjaśniających w zakresie faktów naturalnych przebiega w sposób kręty.

• Skoro tak niewiele wystarczyło zbuntowanym aniołom, by zmienić żar uwielbienia i pokory w żar pychy i buntu, cóż powiedzieć o istocie ludzkiej?

• Tylko w ludziach małych nie widzimy nic nadzwyczajnego.

• Wariaci i dzieci zawsze mówią prawdę.

• Zawsze lepiej, żeby ten, kto budzi w nas strach, bał się bardziej niż my.