Friedrich Schiller

niemiecki poeta, filozof, historyk, estetyk, teoretyk teatru i dramaturg, przedstawiciel tzw. klasyki weimarskiej, autor „Ody do radości”

Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759–1805) – niemiecki poeta i dramaturg.

Friedrich Schiller

Don Carlos (1787) edytuj

  • Dwadzieścia trzy lata przeżyłem,
    I cóż zdziałałem dla nieśmiertelności?
    • Dreiundzwanzig Jahre,
      und nichts für die Unsterblichkeit getan! (niem.)
    • Opis: w wydaniu I z 1785 nie było tych słów.
    • Zobacz też: Juliusz Cezar, Czyż nie wydaje się wam…
  • W moich posiadłościach słońce (nigdy) nie zachodzi.
    • Die Sonne geht in meinem Staat nicht unter. (niem.)
    • Opis: por. Owidiusz, Fasti 2, 136, Wergiliusz, Eneida, 6, 795
    • Źródło: 1, 6
  • Zbiegły dni wesołego w Aranchwes pobytu.
    • Die schönen Tage in Aranjuez sind nun zu Ende. (niem.)
    • Źródło: 1, 1, tłum. Adam Mickiewicz

Rezygnacja (1784) edytuj

(niem. Resignation)

  • Historia świata jest sądem nad światem.
    • Die Weltgeschichte ist das Weltgericht. (niem.)
    • Źródło: 68
  • I ja urodziłem się w Arkadii.
    • Auch ich war in Arkadien geboren. (niem.)

Inne edytuj

  • Aniołem człowieka jest czas.
  • Co ma ożyć w pieśni, zginąć powinno w rzeczywistości.
  • Czas przynosi radę. Należy oczekiwać jej cierpliwie. Bywa, że trzeba zawierzyć chwili.
  • Dwoje serc i w skromnej chatce
    Może w szczęściu błogim trwać.
    • Raum ist in der kleinsten Hütte
      für ein glücklich liebend Paar.
      (niem.)
    • Źródło: Chłopiec nad strumieniem, tłum. Wanda Markowska
  • Gdzie wolność wielka, tam i wiele błędu.
  • Jak gwałtowne odmiany mroku i światła, anarchii i ładu, szczęśliwości i nędzy [w historii i na świecie] – nawet gdy spojrzeć na człowieka już tylko w tej małej części świata, jaką jest Europa! Nad Tamizą żyje on wolny i tylko sobie wolność tę zawdzięcza. Tam pośród swych Alp niepokonany, tu znów niezwyciężony wśród swych bagien i sztucznych jezior. Nad Wisłą przez rozbicie bezsilny i nieszczęsny, a za Pirenejami nieszczęsny i bezsilny przez spokój. W Amsterdamie zamożny i kwitnący bez obfitych plonów; a nad Ebro, w tym raju niewykorzystanym, cierpiący nędzę i ubóstwo.
    • Opis: podczas wykładu inauguracyjnego na uniwersytecie w Jenie, w 1789.
  • Jedynie dobry smak wnosi harmonię do życia społecznego, albowiem wprowadza ją w życie jednostki.
    • Źródło: Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, tłum. I. Krońska i J. Prokopiuk, Warszawa 1972, s. 167.
  • Jestem lepszy niż moja reputacja.
  • Jeśli chcesz się poznać, to spójrz jak żyją inni; jeśli chcesz zrozumieć innych – zajrzyj we własne serce.
  • Kluczem do edukacji jest przeżycie piękna.
  • Kto niewiasty obronić nie zdoła, niewart jej serca.
  • Kto raz przeżył wielką miłość, aż do śmierci jest szczęśliwy i nieszczęśliwy, ponieważ się z niej wyleczył.
  • Między zmysłową radością a pokojem duszy
    Pozostaje człowiekowi tylko niepokojący wybór.
    • Źródło: Eleanor Herman, Królowe i ich kochankowie. 900 lat intryg, namiętności i pasjonującej polityki, tłum. Barbara Tarnas, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2007, ISBN 9788389632319, s. 7.
  • Miłość pomaga znieść wspólną niedolę.
  • Mimowi (aktorowi) potomność nie splata wieńców.
    • Dem Mimen flicht die Nachwelt keine Kränze. (niem.)
    • Źródło: Trylogia o Wallensteinie i wojnie trzydziestoletniej, cz. I, Obóz Wallensteina (1799), Prolog, 41
  • Murzyn zrobił swoje, Murzyn może odejść.
    • Der Mohr hat seine Arbeit getan; der Mohr kann gehen. (niem.)
    • Źródło: Fiesco 3, 4
  • Niezmącona radość życia [nie jest udziałem żadnego ze śmiertelnych].
    • Des Lebens ungemischte Freud. (niem.)
    • Źródło: Pierścień Polikratesa 9
  • O radości, iskro bogów!
    Elizejskich pól dziewico!
    Wchodzim do twych świętych progów
    Z pełną ogniów twych źrenicą.
    Co czas rozprzągł i zwyczaje,
    Czarodziejstwo twoje sprzęga;
    Braćmi cały świat się staje,
    Kędy błogi lot twój sięga.
    Uściśnijmy się, miliony!
    Pocałunek całej ziemi!
    Musi nad gwiazdami temi
    Ojciec mieszkać upragniony.
  • Obramieńcie się, miliony!
    Pocałunek całej ziemi! Bracia, za gwiazdami temi
    Ojciec mieszka uwielbiony.
  • Od mężczyzny wymaga świat siły, aby bronił praw i słuszności, kobieta tylko dobrocią i miłością panować powinna.
  • Pokora jest ozdobą chrześcijanina.
    • Źródło: Przykazania etyki prawniczej: księga myśli, norm i rycin, oprac. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 63.
    • Zobacz też: pokora
  • Pozory rządzą światem.
  • Przypadków nie ma; to, co jawi się nam jako ślepy traf, pochodzi właśnie z najgłębszych źródeł.
    • Źródło: „Najwyższy czas!”, tom 19, wydania 18–39, Oficyna Liberałów, 2008, s. XVI.
    • Zobacz też: przypadek
  • Różnica, zachodząca pomiędzy starym kawalerem i starym mężem na tym polega, iż pierwszego mogą oszukiwać wszystkie kobiety, drugiego zaś tylko własna żona.
  • Silny jest najpotężniejszy (gdy jest) sam.
    • Der Starke ist am mächtigsten allein. (niem.)
    • Źródło: Wilhelm Tell 1, 3 (1804)
  • Szaleństwo trwa krótko, żal długo.
  • Świat znika w oczach rozkochanej kobiety. Jeden tylko człowiek jest dla niej na świecie, to jest jej kochanek, przy którym giną wszyscy inni.
  • Taki ma koniec, co piękne na ziemi!
    • Das ist das Los des Schonen auf der Erde! (niem.)
  • To właśnie skutkiem, klątwą złego czynu, że ze zła biorąc, w zło się rozkorzenia.
  • Trwaj tylko w słońcu, bo nic pięknego nie rośnie w ciemności.
  • Tylko w życiu wszystko się postarza, wiecznie młoda jest tylko fantazja.
  • Z głupotą sami bogowie walczą nadaremno.
    • Mit der Dummheit kämpfen Götter selbest vergebens. (niem.)
    • Źródło: Dziewica Orleańska, 1801
  • Zegar nie bije dla tych, co szczęśliwi!
  • Zwykli ludzie płacą tym, co robią, szlachetni tym, czym są.
  • Żeby ocalić wszystko, musimy wszystko zaryzykować.
    • Źródło: Sprzysiężenie Fieska w Genui, 1784
  • Życie jest chmurne, a sztuka radosna.

O Schillerze edytuj

  • (…) doświadczanie sztuki Schillera – wspaniałego dzieła wielkiego życia, najwyższej dokładności i przy tym całej jego wspaniałej pomysłowości – to prawdziwa rozkosz.
    • (…) der Versuch über Schiller, ein großartiges Werk großer Liebe, voll Akribie und dabei ebenso voll prachtvoller Einfälle, es ist ein reiner Genuß.
    • Autor: Hermann Hesse, 2 lipca 1955
  • Schillerowska teoria rozdziału ideału i rzeczywistości umożliwia zjawisko tak typowe dla Niemców, człowieka osobiście szlachetnego, służącego złej sprawie. Schiller tym ludziom z góry dał rozgrzeszenie, bo czyż każdy z nich nie zachował swoich ideałów, których cechą przecie jest to, że są niemożliwe do urzeczywistnienia!