Wikicytaty

Powstania śląskie

trzy konflikty zbrojne między ludnością polską i niemiecką w okresie formowania się II Rzeczypospolitej po zakończeniu I wojny światowej (Górny Śląsk; 1919–1921)

Powstania śląskie – trzy konflikty zbrojne na Górnym Śląsku, jakie miały miejsce w latach 1919–1921 między ludnością polską i niemiecką, a przede wszystkim między Ślązakami i niemieckim wojskiem.

Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach – największy i najcięższy pomnik w Polsce, postawiony w 1967
  • III powstanie śląskie było profesjonalnie przygotowane. Akcja „Mosty” całkowicie zaskoczyła Niemców i uniemożliwiła im przerzut zaopatrzenia oraz wojsk z Wrocławia i okolic na tereny Górnego Śląska.
  • Moim zdaniem, powstania śląskie są niedoceniane. Należy je bardziej akcentować. To był ewenement, że Śląsk po kilkuset latach do Polski wrócił i chciał w tej Polsce być. Nie było tak, jak to niektórzy dzisiaj mówią, że Ślązacy nie wiedzieli, o co chodzi, siedzieli sobie tutaj, gadali śląską godką, pili piwo i chodzili na grubę (kopalnię – PAP), a potem przyjechali Polacy, wzięli ich za twarz i przeciągnęli do Polski – to nieprawda.
  • Narodowy Dzień Powstań Śląskich – obchodzone w tym roku pierwszy raz święto państwowe – to hołd Polski dla Śląska. To pełne docenienie tego wysiłku, tego zrywu, tej mądrości śląskiej, która przed 100 laty sfinalizowała kształtowanie polskiej niepodległości.
  • Polska była na mapie od niedawna, bo przecież bardzo łatwo jest kochać ojczyznę, która jest silna, zasobna, bezpieczna. Dużo trudniej, dużo szlachetniej jest kochać ojczyznę, która jest w oblężeniu, która ma przed sobą dekadę, a może 100 lat – któż to wiedział, jaka jest przyszłość Polski.
  • Powstania nazwałbym „śląską spontanicznością kierowaną przez Polaków”. Pierwsze dwa zrywy wybuchły spontanicznie. Jednak trzecie, którego 88. rocznica przypada 2 maja, o największym zasięgu i zorganizowane po niekorzystnym dla Polski plebiscycie, było polskim powstaniem na Śląsku, a nie powstaniem śląskim. To była profesjonalna robota polskiego wywiadu. Wykorzystano propolskie ciągoty części Ślązaków i zorganizowano oderwanie kawałka niemieckiego państwa oraz przyłączenie go do Polski.
  • Ślązacy znali niemieckie rządy. Często byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii, nie mogli rozwijać swojej kultury. Obawiano się też trudnych warunków ekonomicznych, bo Niemcy musiały spłacać reparacje wojenne. Po trzecie, Polska, która powstała po drugiej stronie granicy, była państwem zwycięskim i budziła wielkie nadzieje w Ślązakach.
  • Śmiało można powiedzieć, że gdyby nie te wielkie czyny zbrojne, gdyby nie bohaterstwo Wielkopolan, gdyby nie bohaterstwo Ślązaków, którzy chcieli być częścią odradzającej się Rzeczypospolitej, chcieli w Rzeczypospolitej mieszkać, chcieli dla Rzeczypospolitej żyć i pracować, być może ta Rzeczpospolita nie przetrwałaby nawet tych swoich nieco ponad 20 lat, przez które wtedy istniała w 20-leciu międzywojennym.
  • Trzeba dostrzec pewną logikę państwa jako wspólnoty, ale także jako organizacji. Szczególnie po oficjalnym uznaniu zwycięskiego powstania wielkopolskiego. Teraz tego samego zaszczytu doświadczają powstańcy śląscy, którzy konsekwentnie dążyli do przyłączenia swoich ziem do Polski i w wyniku trzech kolejnych powstań doprowadzili do tego, iż armia polska właśnie w ten dzień, który jest uznawany jako dzień nowego święta, wkroczyła na obszar Śląska.
  • W okolicach 20 maja rozpoczęła się druga faza powstania. Niemcy otrząsnęli się po tych polskich sukcesach, skoncentrowali siły, naprawili mosty i przerzucili przez nie oddziały z Bawarii. To właśnie tam było wielu zdemobilizowanych bezrobotnych niemieckich żołnierzy, którzy jako najemnicy za pieniądze górnośląskich fabrykantów walczyli przeciw powstańcom.
  • Z obszaru objętego plebiscytem Polska otrzymała tylko 29 proc. terytorium. W wyniku tego podziału po stronie niemieckiej zostało 530 tys. Ślązaków, którzy mówili gwarą lub językiem polskim. Po stronie polskiej zaś 260 tys. ludzi, którzy opowiedzieli się za przynależnością do Niemiec.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Powstania_śląskie&oldid=545188”