Wikicytaty

Palenie Judasza

ludowy obyczaj wielkopostny

Palenie Judasza, wieszanie Judasza, judaszki – występujący w wielu krajach ludowy zwyczaj związany z chrześcijańskim świętem Wielkanocy.

  • Przed wojną odbywało się to tak, że ludzie wychodzili z kościoła razem z księdzem i ksiądz potem w tym tłumie stał. W Pruchniku, jak w większości miasteczek Galicji, mieszkali Żydzi i kukłę wieszano przed domem żydowskim. Oczywiście wszyscy Żydzi zamykali okiennice i siedzieli zamknięci w domu. Jeśli ktoś nie zamknął okiennicy, to mu wybijali okna. Jeśli ktoś nie zamknął się w domu, to i on mógł zostać poturbowany. Bywało też, że wymuszano datki od Żydów. To była prowokacja, minipogromik. Ten obyczaj w Pruchniku kontynuowano w czasie okupacji. Wtedy Judasz miał na piersi gwiazdę Dawida, czyli oznaczenie z opaski gettowej.
  • Tradycja wieszania Judasza jest w Pruchniku świeżej daty, w sensie etnologicznym. Pierwsze wzmianki o tym obrzędzie na tym terenie notowano w końcu XIX wieku. Ten zwyczaj został wprowadzony sztucznie. Przed wojną w obrzędzie uczestniczył ksiądz. Obyczaj oczywiście pojawiał się w różnych miejscach Europy od średniowiecza. Tego typu obrzędy występowały wówczas w Hiszpanii, we Francji, w Niemczech – punktowo. Nie był to zwyczaj powszechny, ale się zdarzał.
  • Zauważalny w ostatnich latach renesans regionalizmu, głośny wśród polityków, popularyzowany w mass mediach na Górnym Śląsku, w zróżnicowanych formach i przejawach pielęgnowany byl od dawna, by przypomnieć z okresu międzywojennego działalność rozmaitych kół teatralnych i śpiewaczych, przekaz tradycji ludowej w małych społecznościach lokalnych (wodzenie niedźwiedzia, chowanie basa, palenie Judasza, topienie marzanny, chodzenie z gaikiem, wielkanocne procesje konne, zdobienie „kroszonek”, betlejki bożonarodzeniowe, korony żniwne, tradycyjne wesela z oryginalnymi oracjami, stroje śląskie itp.).
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Palenie_Judasza&oldid=500113”