Nad Niemnem

Nad Niemnem – pozytywistyczna powieść polskiej pisarki Elizy Orzeszkowej.

• Bywają i insze wiatry, nie te, co w polu świszczą, ale te, co przez drogę życia człowieka przelatują...

• Chłopami być czy panami, to za jedno; ale w bydło obrócić się to smętnie i tęskno...

• Co tam! Ja panience powiem, że nie trzeba nadmiar troskać się i smęcić. Są na świecie złe ludzie, są i dobre. Podczas smętno bywa, a podczas może być i wesoło. Najgorsza to jest rzecz, kiedy człowiek nic nie robi, a tylko o swoich biedach myśli!

• Co, kto miłuje, to i we śnie czuje.

• – Filozofka! – syknął – rezonuje, waży, rozważa, rozróżnia...
  – Nie – odpowiedziała – o filozofii dokładnego wyobrażenia nawet nie mam. A za zdolność do rezonowania i rozróżniania pozorów z prawdą tobie, kuzynie, obowiązaną jestem... Ze zdumieniem i niedowierzaniem patrzał na nią.
  – Ależ to być nie może, abyś ty, Justyno, tak ognista niegdyś, poetyczna, zrobiła się nagle taką zimną, przesądną, poziomą! Nie! ty chcesz przemocą stłumić uczucia swoje! Dumną jesteś i przed samą sobą chcesz odegrać rolę bohaterki.

• Głęboko trzeba kopać, aby wodę znaleźć, a tym bardziej człowieka, żebyś nie wiedzieć wiele lat z nim przebywał, jeszcze wszystkich skrytości jego nie rozpoznasz...

• Jedno zachodzi, drugie wschodzi, a ze smętku, jak z kozła, ani wełny, ani mleka!

• Każdy desperuje z początku, a potem i godzi się z takim losem, jaki mu Bóg czy diabeł nasyła.(...) Powiadam ci, że każdy z początku desperuje, a potem jak baran na rzeź spokojnie swoją drogą idzie.

• Mężczyzno! puchu marny, ty wietrzna istoto!

• Noc po dniu następuje, a dzień po nocy. Śmiech od płaczu smaczniejszy.

• – Panno Justyno! – zaczął Jan – niech pani echu powie te imię, które dla pani najmilsze jest na świecie! Proszę, proszę, na wszystko proszę zawołać tego, kto dla pani miły!...(...)
  – Janku!

• Przychodzi czasem chwila, w której z dna duszy ludzkiej podnosi się to, co natura na nim posiała i co czekało tylko promienia, powiewu, aby urość w kwiat, kłos albo strzałę. Promień ten, powiew może nie przybyć i wówczas człowiek kładzie się do mogiły samym sobą nie stawszy się nigdy.

• Sto przyczyn na sto zamków zamknęło mu usta.

• Szczęście wywyższa, szczęście poniża, wszystko na świecie czasowe i przemijające.

• Szczęśliwe powodzenie, robi szkodliwe ubezpieczenie.

• Tedy gorsze my niż zwierzęta: bo i między zwierzętami swój swego zna. Wilk wilka nie pożera i kruk krukowi oczów nie wydziobuje...

• Ty pójdziesz górą, ty pójdziesz górą,
  A ja doliną;
  Ty zakwitniesz różą, ty zakwitniesz różą,
  A ja kaliną.
  
  Ty pójdziesz drogą, ty pójdziesz drogą,
  A ja łozami;
  Ty się zmyjesz wodą, ty się zmyjesz wodą,
  Ja mymi łzami...
  
  Ty jesteś panną, ty jesteś panną
  Przy wielkim dworze;
  A ja będę księdzem, a ja będę księdzem
  W białym klasztorze...
  
  A jak pomrzemy, a jak pomrzemy,
  Każemy sobie
  Złote litery, złote litery
  Wyryć na grobie...
  
  A kto tam pójdzie albo pojedzie,
  Przeczyta sobie:
  Złączona para, złączona para
  Leży w tym grobie!
  • Źródło: Ty pójdziesz górą, piosenka ludowa
  • Zobacz w Wikipedii hasło Ty pójdziesz górą

• W każdej fali powietrza światła, woni, w każdym kamyku przydrożnym i każdej trawie polnej, w liniach każdego ludzkiego oblicza i westchnieniu każdej piersi ludzkiej tkwi cząstka duszy świata niewidzialnymi nićmi połączona z duszą artysty i w ruch ją wprawiać mogąca.

• W życiu jednostek i narodów bywają momenty taką miarą nieszczęść napełnione, że nic już w nich więcej zmieścić się nie może.

• (...) wszelakie charaktery wszelako bywają objawiane: u jednego pięknie, u drugiego brzydko... ale to jest forma, czyli powierzchowność i znikomość, a prawdziwy walor człowieka w tym, co on w środku ma...

• Wszystko to jest doczesność i znikomość. Nie na takie roboty człowiek patrzył, a wniwecz poszły; nie takimi nadziejami karmił się, a najadł się trucizny... Każda rzecz na świecie jak woda przepływa, jak liść na drzewie żółknie i gnije...

• Zawsze jest pora i widzieć i mówić prawdę.

• Żaden człowiek sił swoich nie zna, dopóki ich w potrzebie...