Mrok, który nas poprzedza
Mrok, który nas poprzedza (ang. The Darkness that Comes Before) – powieść Richarda Bakkera z 2003 roku. Tłumaczenie – Maciejka Mazan.
Uwaga: W dalszej części znajdują się słowa powszechnie uznawane za wulgarne!
- Ten artykuł ma chronologiczny układ cytatów.
Prolog
edytuj- Dopiero potem rozumiemy to, co stało się przedtem, a więc nie rozumiemy nic. Toteż duszę możemy zdefiniować następująco: to, co poprzedza wszystko.
- Ajencis, „Trzecia analiza ludzkości”
- Nie można odgrodzić się murem od tego, co zapomniane.
- Nie ma zbrodni, gdy nie przeżyje żaden świadek.
- Jak to jest w przypadku wszystkich historii, to my, ocaleni, piszemy jej koniec.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej wojny świętej”
- To, co nastąpiło, określa to, co nastąpi.(...) Jeśli zrozumie się to, co nastąpiło, będzie się wiedzieć, co nastąpi.
- Nikt nie chodzi po tym świecie samotnie.(...) Każda nasza myśl wyrasta z myśli innych. Każde nasze słowo jest jedynie powtórzeniem słów, które już wypowiedziano. Za każdym razem, gdy słuchamy, pozwalamy, by drgnienia cudzej duszy poniosły naszą.
- Uwolnienie od bólu można kupić tylko za ból.
- Nikt nie jest sam. Kiedy umiera jedna miłość, trzeba nauczyć się kochać kogoś innego.
- Tak jak miasta zbyt bliskie, te leżące za daleko nigdy nie są święte.
- Jaki niewolnik nie cieszy się upadkiem swojego pana?
Rozdział 1
edytuj- Trzy są, i tylko trzy rodzaje ludzi na tym świecie: cynicy, fanatycy i uczeni powiernicy.
- Ontillas, „O szaleństwach ludzi”
- Przerażające rzeczy często obdarza się śmiesznymi nazwami.
- Szpiedzy niewiele różnią się od dziwek. Czarnoksiężnicy jeszcze mniej.
- Zobacz też: szpieg
- Niewolnicy (...) mają powody, by ukrywać swoją inteligencję. Owszem, mądry niewolnik jest cenniejszy (...). Lecz przebiegły niewolnik to zagrożenie, które należy zlikwidować.
- Ignoranci niczego nie cenią sobie bardziej od niewiedzy innych.
- Litość to luksus dla nierobów.
Rozdział 2
edytuj- Wiara może umrzeć, lecz nienawiść jest wieczna.
- To, co jest naszym wspólnym doznaniem, jest niedostępne dla innych. Jednocześnie płaczemy przez sen. Przy takiej więzi, więzi niczym żelazne kajdany, czy lojalność wobec kogoś innego nie równa się buntowi?
- Postać: Nautzera
- Nauczyciele znajdują wiele usprawiedliwień, by pokochać swoich uczniów. Najczęściej miłują ich po prostu za uwagę.
- (...) Był szczery tak, jak to potrafią tylko dzieci i szaleńcy. Taka błogosławiona naiwność, niewinność, kojarzy się raczej z mądrością niż ignorancją.
- Opis Inrau.
- Ale potępić można wszystko. Tak jak wszystkie rodowody mogą prowadzić do jakiegoś od dawna nieżyjącego króla, tak wszystkie czyny mogą prowadzić do potencjalnej katastrofy. Wystarczy tylko odpowiednio długo śledzić rozwidlenia.
- (...) Zdradzi Inraua z przyczyny, dla której zawsze zdradza się niewinnych. Ze strachu.
Rozdział 3
edytuj- Żyjący w odosobnieniu nie doznają oświecenia.
- Zawsze była dziwką na pełny etat: najpierw zajmowała się jego lędźwiami, potem sercem.
- Opis Esmenet.
- Ludzie, którzy powtarzają pytania, boją się na nie odpowiedzieć.
- Wszystkie pary mają w sobie coś smutnego.
- Szpieg, który rekrutuje innych szpiegów, musi przede wszystkim mistrzowsko opanować snucie opowieści.
- Po co mordować innych, kiedy trzeba uleczyć własne ciało?
Rozdział 4
edytuj- Być nieświadomym a być zwiedzionym to dwie różne sprawy. Być nieświadomym znaczy być niewolnikiem świata. Być zwiedzionym znaczy być niewolnikiem drugiego człowieka. Pytanie brzmi zawsze: dlaczego, skoro wszyscy są nieświadomi, a zatem niewolni, ta druga niewola tak nas boli?
- Ajencis, „Epistemiologia”
- Na pustyni obowiązuje surowy nakaz nigdy nie skąpić wody podróżnikom, nawet jeśli są wrogami.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej świętej wojny”
- Tolerowanie wszeteczeństw to krzewienie grzechu. Kiedy człowiek przestaje pielić swój ogród, czyż nie hoduje chwastów?
- Przed tak wielkim strachem nie ma ucieczki. Można się jedynie schować we własnym wnętrzu, zapłakać się na śmierć.
- Każda wielka religia była labiryntem pełnym niezliczonych małych grot, miejsc tajemnych, gdzie abstrakcja znikała i obiekt kultu stawał się na tyle mały, by nieść pocieszenie w codziennych lękach, na tyle znajomy, by można było przed nim otwarcie płakać z powodu spraw nieważnych.
Rozdział 5
edytuj- Oto prosta różnica między silnym a słabym cesarzem: dla pierwszego świat to arena, dla drugiego – harem.
- Casidas, „Annały ceneiańskie”
- Kiedy dwa cywilizowane kraje toczą walkę od stuleci, wśród największej wrogości powstają wspólne interesy. Odwiecznych przeciwników wiele łączy: wzajemny respekt, wspólna historia, tryumf zawieszenia broni i niezliczone nieoficjalne rozejmy.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej wojny świętej”
- Nic bardziej nieobliczalnego niż głupcy o cienkiej skórze.
- Tryumfowi zawsze towarzyszy symboliczna przykrość, by przypominać nam, jak jesteśmy słabi.
- Starzy ludzie są brzydcy (...). Brzydcy ciałem i duchem. Starość zmienia nadzieję w urazę. To, co młodym wydaje się godne ambicji, w starych budzi świadomość niemocy i pożądliwość.
- Cały świat jest wrogiem każdego człowieka.
Rozdział 6
edytuj- Powiadają: matka rodzi człowieka, matka go karmi. Potem karmi go ziemia i ziemia go przenika, za każdym razem zostawiając szczyptę pyłu, aż w końcu człowiek nie jest już dzieckiem matki, lecz ziemi.
- przysłowie scylvendzkie
- Pośpiech jest obelgą dla mądrości.
- Dowódcy często cenią sobie nieświadomość podwładnych bardziej niż wiedzę.
- Miara (...) nie jest czymś, co można zyskać a potem zapomnieć. Stara miara jest jedynie fundamentem nowej. Miara jest wieczna.
Rozdział 7
edytuj- Świat jest okręgiem, w którym tyle środków, ile ludzi.
- Ajencis, „Trzecia analiza ludzkości”
- Objawienie, jak mięso, może się z czasem zepsuć.
- Tylko nowe zagrożenie popchnie go do morderstwa. Stare, takie jak ja, ledwie dostrzega.
- Conphas o Ikurei Xeriusie III
- Stare kobiety są bardziej pogodzone ze śmiercią niż starzy mężczyzni.
Rozdział 8
edytuj- Królowie nigdy nie kłamią. Twierdzą, że to świat się myli.
- przysłowie conriyańskie
- Młodość nigdy nie widzi życia takiego, jakie ono jest. A jest ostrzem noża, tak cienkim jak oddech, który je odmierza. To, co nadaje mu głębię, to nie wspomnienia.(...) Głębię nadaje życiu przyszłość. Bez przyszłości, bez horyzontu nadziei czy zagrożeń nasze życie nie ma znaczenia. Jedynie przyszłość jest realna.
- Historia to tylko pretekst dla władzy.
- Głupcy mają zwyczaj nadmiernie się pysznić swoimi nielicznymi sukcesami.
Rozdział 9
edytuj- Kurwy są za mądre, żeby się dąsać jak żony.
- Skrucha to trąd serca.
- Wiara w przyjaciół czasami przyćmiewa prawdę o nich samych...
Rozdział 10
edytuj- Kiedy kobieta zanurza kubek w mężczyźnie, wyciąga tylko to, co skradnie.
- Tak wielu mężczyzn nosi w sobie czeluść, miejsce dostępne tylko dla innych mężczyzn.
- Mężczyźni, którzy mają pracę, myślą, że mają także monopol na prawdę.
- Grami, tak jak życiem, rządzą reguły. Lecz w przeciwieństwie do życia, gry ograniczają się do zasad. Zasady to gra, a jeśli ktoś stosuje się do innych zasad, to po prostu gra w inną grę. Ponieważ ustanowione zasady określają znaczenie każdego ruchu, gry mają klarowność, przy której życie zdaje się pijackim bełkotem. Właściwości są jasne, permutacje pewne; jedynie wynik gry spowija mgła.
- Nikogo nie można zmusić do miłości. Im bardziej się o nią ubiegamy, tym bardziej nam umyka.
- Wielkie katastrofy często mają początek w drobiazgach.
Rozdział 11
edytuj- Polityka. Nie była ona, jak napisał filozof Ajencis, negocjacjami w łonie ludzkiej społeczności; bardziej przypominała absurdalną aukcję niż ćwiczenie z retoryki. Handel zasadami i pobożnością, by osiągnąć to, czego wymagają zasady i pobożność. Brudzenie się, by się oczyścić.
- Wspinaj się na książki. Ich gałęzie nigdy się nie łamią.
- Drusas Achamian do Nersei Proyasa
- Mężczyzni są jak psy. Jedyna różnica polega na tym, że obwąchują tyłki oczami.
Rozdział 12
edytuj- ... choć przestaje z mężczyznami, kobietami i dziećmi, choć spółkuje ze zwierzętami i kpi ze swego nasienia, nigdy nie będzie tak rozwiązły jak filozof, który spółkuje ze wszystkim, co można sobie wyobrazić.
- Inri Sejenus, „Naukowcy”, 36,12, „Traktat”
- Pierwszy grzech zawsze płonie najjaśniej.
- Dziecinne pytania tylko czasami bywają mądre. Dzieci w równym stopniu potrzebują odpowiedzi, jak ich braku, gdyż muszą się nauczyć, które pytania są dopuszczalne, a które nie. Jednak ważne pytania przekraczają wszelkie granice.
- Tam, gdzie nie istnieją drogi, człowiek błądzi tylko wtedy, gdy omija swój cel. Nie ma zbrodni, występku ani grzechu prócz głupoty i nieumiejętności, nie ma zgorszenia prócz tyranii zwyczaju.
- Nic tak nie oszukuje jak prawda.
Rozdział 13
edytuj- Nawet ludzie o sercach z kamienia unikają ognia desperatów, gdyż od płomieni ludzi słabych pęka najtwardszy głaz.
- przysłowie conriyańskie
- W ciężkich czasach nic nie kończy się tak szybko jak tolerancja.
- Szczęśliwa nieświadomie, jak dzieci, które nie znają cierpień, więc nie mają porównania.
- Opis Serwë
- Sprawiedliwość to także zdradziecki bożek.
Rozdział 14
edytuj- Czymże są ludzkie sprawy, jeśli nie chwilowym wytchnieniem, kryjówką, która nie ostoi się długo? Życie to ciągła ucieczka przed myśliwym, którego nazywamy światem.
- Ekyannus VIII, „111 aforyzmów”
Rozdział 15
edytuj- Wiara to prawda namiętności. Ponieważ namiętność nie jest prawdziwsza od innej, wiara jest prawdą nicości.
- Ajencis, „Czwarta analiza ludzkości”
- Fanatycy często biorą nietolerancję za czystość, zwłaszcza w młodości.
- Proyas padł ofiarą, jak większość ludzi oddanych wyższym celom, wiecznej zmiany zasad za zyski. Nie ma triumfu bez skruchy. Nie ma wytchnienia bez oblężenia. Kompromis za kompromisem, aż całe życie wydaje się klęską.
- Opis Nersei Proyasa
- Wiara to prawda namiętności, a żadna namiętność nie jest bardziej prawdziwa od innej. Znaczy to, że żadna możliwość, którą według ciebie powinienem rozważyć, żaden lęk nie może być prawdziwszy od mojego uwielbienia.
- Nersei Proyas do Drusasa Achamiana
- Przyzwyczajenie, zwłaszcza jeśli wiąże się ze strachem, sprawia, że łatwo zapomnieć o przyszłości.
Rozdział 16
edytuj- Sen nigdy nie przychodzi wtedy, gdy się go pragnie. Nie można go chwycić jak jabłko, by zaspokoić głód. Sen jest jak niewiedza, lub zapomnienie... Im bardziej starasz się je schwytać, tym bardziej ci się wymykają.
- Anasurimbor Kellhus do Drusasa Achamiana
- Wielki głód nie opuszcza żadnej uczty.
- Czym jest Bóg, jeśli nie okrutnym cieniem, widzianym kątem oka, głosem, który zawsze dochodzi z oddali?
- Kot patrzy na człowieka z góry, a pies z dołu, jedynie świnia ośmiela się patrzeć mu prosto w oczy.
- Każdy człowiek żyje w centrum miejsca, które znalazł dla siebie.
- Widowisko jest zawsze narkotykiem.
- Tylko szaleńcy i historycy wierzą w swoje kłamstwa.
- Wiedza jest zawsze kwestią cierpliwości.
- Wszystkie wielkie plany wymagają wielkich ofiar.
Rozdział 17
edytuj- Kiedy zanalizuje się wypadki odpowiednio wnikliwie, zawsze widać, że katastrofa i triumf, obiekty zainteresowania historyków, nieuchronnie zależą od trywialnych, przypadkowych wydarzeń. Jeśli zbyt długo zastanawiam się nad tym faktem, nie boję się że jesteśmy pijakami w świętym tańcu, jak pisze Protathis, lecz że tego tańca wcale nie ma.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej wojny świętej”
- Nic nie zubaża bardziej niż ambicja.
- Wojna jest czarna. Czarna jak smoła. To nie Bóg. Ona się nie śmieje, ani nie płacze. Nie nagradza umiejętności, ani odwagi. To nie próba dusz, nie miara woli. I na pewno nie jest narzędziem, środkiem do osiągnięcia jakiegoś babskiego celu. To tylko miejsce, gdzie żelazne kości ziemi spotykają się ze słabymi kośćmi ludzi i łamią je.
Rozdział 18
edytuj- Strach ma wiele postaci, lecz nigdy nie jest tak niebezpieczny jak wtedy, gdy łączy się z władzą i ciągłą niepewnością.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej wojny świętej”
- Szlachetna krew nie dodaje człowiekowi szlachetności.
- Spomiędzy tyranii wielu a tyranii jednego, nierządnice wybierają wielu. Dlatego jesteśmy kimś lepszym. Lepszym niż konkubiny, niż kapłani, niż żony, nawet niż niektóre królowe. Możemy cierpieć, ale nie jesteśmy niczyją własnością. Ciskamy w nich ich nasieniem. Nigdy, przenigdy go nie zatrzymujemy!
- Pirasha
Rozdział 19
edytuj- Oto problem ze wszystkimi wielkimi objawieniami: ich znaczenie często przekracza możliwości naszego pojmowania. Rozumiemy dopiero potem, zawsze potem. Nie tylko wtedy, gdy jest za późno, lecz właśnie dlatego że jest już za późno.
- Drusas Achamian, „Kompendium pierwszej wojny świętej”
- Być słabym i pragnąć bez spełnienia oznacza po prostu być człowiekiem.
- Zjawiska, które są płynne, nie stają się przez swą płynność mniej pożądane.