Mokosz

Mokosz – słowiańska Matka Ziemia, bogini płodności i wilgotnej ziemi, opiekunka kobiet i dzieci. Żona Peruna.

• Cześć [dla Mokoszy] głęboko zakorzeniła się w rosyjskiej kulturze ludowej. Sięgała do niedawna aż do wyznawania grzechów wprost do ziemi, z czym walczył kler, a co znalazło swoją kulminację artystyczną pod piórem Dostojewskiego.
  • Autor: Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, str. 202.

Mokosz

• I wszczęła spór Mokosz z Perunem, kto z nich ma stworzyć człowieka. I stworzyła Mokosz człowieka, a Perun włożył weń duszę. I dlatego, gdy człowiek umiera, do ziemi idzie jego ciało, a dusza ku Perunowi.
  • Opis: słowa pogańskiego kapłana-wołchwa do Jana Wyszatycza, wojewody księcia Światosława.
  • Źródło: Powieść doroczna (1071), cyt. za: Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, str. 158.

• Na wiosnę grzech bić ziemię; jest brzemienna na wiosnę, wypuszcza płód; żyto rośnie, kwiaty, wszelka trawa.
  • Na vesnì hriĕch źèmlu bić; onà berèmenna na vesńì, puskàje płod: rož rosćè, cvety, uśàkaja tràva.
  • Opis: mit o Mokoszy zapisany na środkowym Polesiu.
  • Źródło: Kazimierz Moszyński, Kultura ludowa Słowian, Warszawa 1968: t. 2: Kultura duchowa, cz. 1, str. 510.

• Z owego najdawniejszego zrębu wierzeń wokół Mokoszy, zdaniem niektórych etnografów i religioznawców, przetrwały bardzo długo trzy zwyczaje: kładzenie nowo narodzonego dziecka na ziemi, grzebanie dzieci zmarłych w odróżnieniu od spalania zwłok dorosłych i układanie na ziemi chorych i umierających.
  • Autor: Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, str. 203.