Ludwik Zamenhof

Ludwik Zamenhof (1859–1917) – lekarz okulista, inicjator języka międzynarodowego esperanto.

Aby język stał się powszechnym, nie wystarcza nazwać go takim (…) Język międzynarodowy, jak każdy narodowy, jest własnością ogółu; autor zrzeka się na zawsze wszelkich praw osobistych do niego.
- Źródło: Unua Libro (1887)

Miejmy świadomość całej wagi dzisiejszego dnia, bo dzisiaj w gościnnych murach Bulonii nad Morzem spotkali się nie Francuzi z Anglikami, nie Rosjanie z Polakami, lecz ludzie z ludźmi (…)
- Źródło: przemówienie w czasie pierwszego Światowego Kongresu Esperanto (1905)

Wiem doskonale, że dzieło jednego człowieka nie może być bezbłędne, choćby człowiek ten był najgenialniejszy i znacznie bardziej wykształcony ode mnie. Dlatego nie nadałem jeszcze mojemu językowi postaci ostatecznej, nie mówię więc: „oto język jest stworzony i gotowy, takim go chcę, taki ma być i taki ma pozostać!”. Wszystko, co da się ulepszyć, będzie ulepszane dzięki radom napływającym ze świata. Nie chcę być twórcą tego języka, chcę być tylko jego inicjatorem (…). Nie mogę powiedzieć, że język jest gotowy, dopóki nie przejdzie przez publiczną ocenę (…). Dlatego też nie mogę dokonywać żadnych zmian w języku natychmiast po otrzymaniu uwag, nawet najbardziej bezbłędnych i pochodzących od najbardziej kompetentnych osób. W ciągu całego roku 1888 język pozostanie całkowicie nie zmieniony (…). Jeżeli jakaś kompetentna akademia powiadomi mnie, że chce wziąć na siebie całą pracę, natychmiast prześlę jej cały materiał, który jest u mnie (…), a sam z wielką radością zejdę na zawsze ze sceny. Z autora i inicjatora stanę się zwykłym przyjacielem języka międzynarodowego, jak każdy inny jego przyjaciel.
- Źródło: Dua Libro (1888)

Wy, czarni siewcy wojny, mówcie tylko o nienawiści do wszystkiego, co nie jest wasze, mówcie o egoizmie, lecz nigdy nie używajcie słowa „miłość”, ponieważ w waszych ustach to święte słowo miłość staje się brudne.
- Źródło: przemówienie podczas Kongresu Światowego w Londynie (1907)

W razie, gdybyście koniecznie musieli mówić o mojej osobie, możecie mnie nazywać „synem polskiej ziemi” (nikt bowiem nie może zaprzeczyć, że ziemia, w której spoczywają oboje moi rodzice i na której stale pracuję i zamierzam pracować do śmierci jest moim domem, choć nie jestem nacjonalistą), lecz nie nazywajcie mnie „Polakiem”, aby nie mówiono, że – dla przyjmowania zaszczytów – nałożyłem maskę narodu, do którego nie należę.
- Źródło: list Zamenhofa do Komitetu Organizacyjnego 8. Światowego Kongresu Esperantystów w Krakowie (1912)

Jestem głęboko przekonany, iż każdy nacjonalizm przedstawia dla ludzkości jedynie największe nieszczęście, oraz że wszyscy ludzie powinni dążyć do jednego: stworzenia harmonijnej ludzkości. To prawda, że nacjonalizm narodów uciskanych – będący reakcją samoobrony – wybaczyć można o wiele łatwiej, niż nacjonalizm narodów uciskających; a mimo to, podczas gdy nacjonalizm silnych jest nieszlachetny, to nacjonalizm słabych jest nierozsądny; oba rodzą i wspierają się nawzajem oraz przedstawiają błędne koło nieszczęść, z którego ludzkość nie wyjdzie nigdy, jeżeli każdy z nas nie poświęci swojego samolubstwa i nie będzie starał się budować na gruncie w pełni neutralnym.
- Źródło: Odpowiedź Zamenhofa na zaproszenie do grona założycieli Ligi Żydowskiej, 30 VI 1914 r.^[1]

O Ludwiku Zamenhofie

Był dobrym synem kraju, w którym się urodził. Przyjdzie chwila, że cała polska ziemia zrozumie, jaką promienną sławę dał ten wielki syn swojej ojczyźnie.
- Autor: Leon Belmont

Podziwiam i wizję, i siłę woli doktora Zamenhofa, który w prowincjonalnej, będącej pod zaborem i pozbawionej koneksji międzynarodowych Polsce, potrafił dążyć do realizacji wielkiego marzenia przyszłości.
- Autor: Melchior Wańkowicz