Jan Ciechanowski

Jan Mieczysław Ciechanowski (1930–2016) – polski historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, powstaniec warszawski, od 1946 na emigracji w Wielkiej Brytanii.

• Brak polsko-radzieckiej współpracy wojskowej oraz całkowite nieliczenie się dowództwa AK w czasie podejmowania decyzji z możliwością poniesienia klęski, uczyniły z powstania bezprzykładną tragedię narodową, której nikt nie jest w stanie usprawiedliwić. W wyniku walk Warszawa uległa zniszczeniu. Dla całego londyńskiego obozu upadek powstania był wielką polityczną, militarną i psychologiczną klęską, z której nigdy się nie podniósł.
  • Źródło: Jan M. Ciechanowski, Powstanie warszawskie, Londyn 1971, s. 378.
  • Zobacz też: powstanie warszawskie

O Janie Ciechanowskim

• J.M. Ciechanowski, „Powstanie Warszawskie”, Londyn 1971 (i późniejsze wydania, w tym krajowe za zezwoleniem cenzury), który swoje stanowisko tylko nieco inaczej wystylizował w nowej publikacji „Na trupach tragedii. Powstanie Warszawskie 1944. Wybór dokumentów z komentarzem”. Warszawa 1992. Dzisiejsze poglądy autora najpełniej oddaje zdanie na s. 51 o „trzeciorzędnych przywódcach”, którzy w 1944 r. kierowali sprawami polskimi. Nie zaprzeczając solidności wielu ustaleń źródłowych J.M. Ciechanowskiego, należy podkreślić, iż autor przedstawił genezę Powstania ze specyficznego punktu widzenia Anglosasów, kierując cały ogień krytyki na stronę polską, a ignorując nieraz przyczyny, dla których zapadały takie a nie inne decyzje po stronie polskiej. W ten sposób uzasadniał najgorsze (antypolskie), rodem jeszcze z XVIII i XIX w., stereotypy anglosaskie o Polsce jako kraju niepoprawnych i niepoważnych romantyków, którzy zawsze są sami sobie winni. Te stereotypy odegrały dużą rolę w mentalności otoczenia Roosevelta i Churchilla, a także w biegu spraw polskich. (…) Dodajmy, że J.M. Ciechanowski wielokrotnie zarzucał polskim politykom brak realizmu. Na czym miał polegać ten realizm – poza ewentualnie upokarzającą kapitulacją wobec Stalina – autor ten, piszący w wiele lat po Układzie Jałtańskim, nie wyjaśnił.
  • Autor: Stanisław Salmonowicz, Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 31.

• Zupełnym wyjątkiem była rozprawa Jana M. Ciechanowskiego, którą już parokrotnie krytykowałem, reprezentowała bowiem jednostronny, anglosaski, punkt widzenia na problem Powstania, tym razem także mile przyjmowany przez komunistyczne środki przekazu, a utrwalający stereotyp Polaków jako niedowarzonych romantyków i miernych polityków. Czy ten stereotyp może być akceptowany przez naszą historiografię?
  • Autor: Stanisław Salmonowicz, Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 30–31.